Zbudowany w 1863 roku francuski Plongeur był pierwszym okrętem podwodnym w którym napęd stanowił silnik, a nie siła ludzkich mięśni. Jednostka wyróżniała się olbrzymimi rozmiarami i ogólnie niezbyt udaną konstrukcją. Chociaż wycofano ją w 1872 roku, okręt zezłomowano dopiero w w latach 30. XX wieku.
Przeglądasz: okręt podwodny
Zbudowany w latach 80. XIX wieku okręt podwodny Gymnote był pierwszym w historii okrętem podwodnym o napędzie całkowicie elektrycznym, oraz wyposażonym w wyrzutnie torped. Jednostka miała charakter eksperymentalny i w toku eksploatacji był wielokrotnie modyfikowany.
W latach 60. we Francji rozpoczęto prace nad pierwszymi atomowymi okrętami podwodnymi przenoszącymi pociski balistyczne z głowicami nuklearnymi. Zanim jednak zbudowano pierwsze tego typu okręty, należało przetestować same wyrzutnie i pociski w praktyczny sposób. W tym celu zbudowano okręt podwodny Gymnote (S655).
Zbudowany na początku lat 30. we Włoszech rumuński okręt podwodny NMS Delfinul był pierwszym tej klasy okrętem w Rumuńskiej Marynarce Wojennej. Jednostka odbyła 9 patroli bojowych podczas II wojny światowej, uzyskując prawdopodobnie jedno zatopienie.
Podczas II wojny światowej zbudowano 120 okrętów podwodnych typu Balao, z których 11 zatonęło, 2 pozostają w ograniczonej eksploatacji a 8 przekształcono w muzea. Jednym z zachowanych okrętów jest USS Ling. Niestety los okrętu jest bardzo niepewny i prawdopodobnie jednostka zostanie zezłomowana.
Wprowadzony do służby w 1970 roku pakistański okręt podwodny PNS Hangor był pierwszym po II wojnie światowej okrętem podwodnym, który zatopił okręt przeciwnika. Jednostka pozostawała w eksploatacji do 2006 roku.
ORP Jastrząb służył pod polską banderą zaledwie 6 miesięcy i wykonał tylko jeden patrol bojowy, który zakończył się zatopieniem okrętu 2 maja 1942 roku. Jednostka od początku służby w Polskiej Marynarce Wojennej była pełna problemów i pecha.
Zaprojektowane na początku lat 30. dwa okręty podwodne typu Cachalot – USS Cachalot i USS Cuttlefish powstały w oparciu o ograniczenia traktatu londyńskiego. Szybko okazało się, że dopasowane do ograniczeń okręty nie są odpowiednie do przewidywanych dla nich zadań.
Jednym z największych problemów okrętów podwodnych podczas I wojny światowej była niska skuteczność ich uzbrojenia torpedowego. Brytyjczycy postanowili w związku z tym wprowadzić do służby serię artyleryjskich okrętów podwodnych typu M, uzbrojonych w pojedyncze działo kalibru 305 mm.
W 1931 roku Hubert Wilkins i Lincoln Ellsworth zorganizowali nietypową ekspedycję na Biegun Północny, w której wykorzystali pozyskany od US Navy okręt podwodny USS O-12, nazwany Nautilus. Chociaż udało im się zebrać dużo informacji i materiałów, ekspedycja została uznana za totalną porażkę.
Niemieckie okręty podwodne typu XIV pozornie wyglądały jak normalne okręty podwodne. W praktyce były to specjalistyczne jednostki zaopatrzeniowe, których zadaniem było dostarczanie zapasów i amunicji u-bootom działającym z dala od własnych baz. Okręty te nazywano „Mlecznymi krowami”.
Zbudowany w 1964 roku Aluminaut to jeden z ciekawszych, ale zapomnianych pojazdów podwodnych. Klasyfikowany zarówno jako okręt podwodny jak i pojazd podwodny, był pierwszą jednostką tej klasy wykonaną z aluminium.
Urodzony w 1844 roku Stefan Drzewiecki jest jednym z ciekawszych i niedocenionych polskich inżynierów. W latach 1877-1879 stworzyły projekty trzech okrętów podwodnych, z których ostatni wszedł do służby w Carskiej Marynarce Wojennej.
W swojej całkiem długiej historii okręty podwodne przeszły daleką drogą. Od malutkich, jednoosobowych, drewnianych pojazdów poruszanych za pomocą siły ludzkich mięśni, po olbrzymie okręty napędzane reaktorami atomowymi. Największymi kiedykolwiek zbudowanymi okrętami podwodnymi są radzieckie jednostki projektu 941 Akuła, znane bardziej jako Typhoon.
Podczas I wojny światowej Central Park był nie tylko najważniejszym parkiem miejskim w Nowym Jorku, ale również miejscem organizacji licznych bardzo oryginalnych wystaw o charakterze propagandowym i wojskowym. W 1917 roku na terenie parku zaprezentowano… u-boota SM UC-5 zdobytego przez Brytyjczyków.
Życie pisze najlepsze scenariusze. Przy zalewie filmów o superbohaterach (całkiem niezłych technicznie, ale jednak będących całkowitą fikcją), dobre filmy oparte na faktach znikają w tłumie. Pod koniec 2018 roku miała miejsce polska premiera filmu Kursk, opowiadającego o losach załogi rosyjskiego okrętu podwodnego K-141 Kursk, który…
Zatonięcie rosyjskiego atomowego okrętu podwodnego K-141 Kursk w sierpniu 2000 roku było jedną z największych katastrof morskich w historii rosyjskiej floty. Nie była to pierwsza tego typu tragedia, ale tym razem wszystko działo się na oczach całego świata i Rosjanie nie mogli ukryć wypadku.
Wprowadzone do służby na początku lat 30. trzy okręty podwodne typu Wilk – ORP Wilk, ORP Ryś i ORP Żbik, były pierwszymi okrętami tej klasy, które weszły do uzbrojenia w Polskiej Marynarce Wojennej. Ich kariera była mimo perturbacji i licznych problemów bardzo długa, ponieważ zakończyła…
W mieście Togliatti w obwodzie samarskim znajduje się jedno z ciekawszych rosyjskich muzeów technicznych, zlokalizowane przy zakładach AwtoWAZ. Wśród licznych eksponatów, największe wrażenie robi okręt podwodny projektu 641B (NATO typ Tango) B-307, który dotarł do muzeum pokonując Wołgę i kilka km drogą lądową.
Marynarka Wojenna Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej posiada kilka okrętów podwodnych z napędem atomowym. Pierwszy okręt tej klasy, określany jako okręt podwodny typu 091 wszedł do służby w 1974 roku i pozostawał w eksploatacji do 2000 roku.
Okręty podwodne z początku XX wieku wyróżniały się spartańskimi warunkami bytu załogi i bardzo często dziwacznym wyglądem. Jednym z najdziwniejszych okrętów z tego okresu jest francuski okręt Mariotte, nazywany ze względu na kształt kadłuba – Brosse à dents, czyli szczoteczka do zębów.
W wyniku doświadczeń zdobytych podczas prac nad okrętem podwodnym projektu 661 Anczar, w ZSRR przystąpiono do prac nad kolejnymi podobnymi okrętami, również wyposażonymi w tytanowe kadłuby. W połowie lat 60. rozpoczęto prace nad myśliwskimi okrętami projektu 705 Lira (w kodzie NATO Alfa).
Chociaż pomysł wysyłania poczty pociskami rakietowymi sięga początku XX wieku, jego najbardziej efektownym przykładem było wystrzelenie 8 czerwca 1959 roku z pokładu okrętu podwodnego USS Barbero pocisku manewrującego Regulus I z ładunkiem 3000 listów. Efektowny pokaz nie doprowadził jednak do powstania nowej formy transportu poczty.
Skuteczność niemieckich okrętów podwodnych podczas I wojny światowej sprawiła, że w okresie międzywojennym w Wielkiej Brytanii i Francji podjęto prace nad nowym typem okrętów podwodnych, określanych często jako podwodne krążowniki. Jedną z takich jednostek był brytyjski HMS X1.
Radziecki okręt podwodny projektu 661 Anczar (kod NATO Papa) był prototypem radzieckich okrętów podwodnych z tytanowymi kadłubami, a w historii zapisał się jako najszybszy okręt podwodny który wszedł do regularnej eksploatacji (nieoficjalnie). Ze względu na koszt budowy powstał tylko jeden egzemplarz.
Na obrzeżach Sewastopola na Półwyspie Krymskim znajduje się dzielnica Bałakława, będąca do 1957 roku samodzielnym miastem. W zatoce znajdującej się w tym miejscu w latach 50. Rosjanie zbudowali tajną bazę dla okrętów podwodnych – Obiekt 825 GTS oraz magazyn broni nuklearnej dla Floty Czarnomorskiej -…
Niemiecki okręt podwodny SM U-1 był pierwszym u-bootem Kaiserliche Marine. Chociaż podczas I wojny światowej okręty podwodne odegrały znaczącą rolę, początkowo nie cieszyły się popularnością w niemieckiej flocie.
Pod koniec lat 70. w ZSRR zbudowano dwa nietypowe okręty podwodne projektu 940 Lenok (NATO: India). Były to specjalne, ratownicze okręty podwodne przystosowane do transportu dwóch małych ratowniczych łodzi podwodnych (DSRV). Wykorzystywano je do lat 90.
Radziecka, a później rosyjska flota podwodna przeżyła wiele katastrof okrętów podwodnych, w tym liczne zatonięcia okrętów o napędzie atomowym. Jedną z nich było zatonięcie atomowego okrętu podwodnego K-219, do którego doszło 6 października 1986 roku.
Okręty podwodne nie są najpopularniejszym tematem książek poświęconych historii uzbrojenia. O ile o niemieckich u-bootach powstało wiele publikacji, tak ciekawych książek poświęconych wszystkim okrętom podwodnym jest niewiele. Na szczęście Najsłynniejsze okręty podwodne autorstwa Davida Rossa zmieniają te statystyki.
