Gymnote – pierwszy okręt podwodny o napędzie całkowicie elektrycznym

Zbudowany w latach 80. XIX wieku okręt podwodny Gymnote był pierwszym w historii okrętem podwodnym o napędzie całkowicie elektrycznym, oraz wyposażonym w wyrzutnie torped. Jednostka miała charakter eksperymentalny i w toku eksploatacji był wielokrotnie modyfikowany.

Prace nad okrętem zapoczątkował francuski konstruktor okrętowy Henri Dupuy de Lôme. Po jego śmierci w 1885 roku dalsze prace nad okrętem przejął konstruktor i pionier w dziedzinie budowy okrętów podwodnych Gustave Zédé, współpracujący z Arthurem Krebsem, który ostatecznie odpowiadał za ostatni etap prac nad jednostką.

Stępkę pod okręt nazwany Gymnote położono 20 kwietnia 1887 roku, a wodowanie miało miejsce 24 września 1888 roku. Próby morskie rozpoczęto 17 listopada 1888 roku. Okręt miał około 17,8 m długości i wyporność 30 ton. Napęd zapewniał silnik elektryczny o mocy 55 KM, zasilany z baterii liczącej 540 ogniw. Prędkość maksymalna wynosiła 7,3 węzła na powierzchni  4,3 węzła pod wodą, a zasięg około 65 mil morskich (120 km) przy prędkości 5 węzłów na powierzchni, lub 25 mil morskich (46 km) przy prędkości 4,3 węzła pod wodą. Załoga liczyła 5 osób, a uzbrojenie składało się z dwóch torped kalibru 355 mm.

Kadłub okrętu wykonano z blachy stalowej o grubości od 4 do 6 mm, pokrytej od wnętrza smołą węglową. Jednostka początkowo nie posiadała kiosku, który dodano dopiero w toku eksploatacji. Jednym z bardziej nowatorskich rozwiązań, jakie zastosowano na Gymnote, był peryskop. Był on wielokrotnie modyfikowany, ponieważ w swojej pierwotnej formie musiał być chowany przed zanurzeniem. Okręt posiadał dwa poziome i dwa pionowe stery, jednak ich skuteczność była dosyć mała, więc w toku eksploatacji dodano kolejne. Zanim wprowadzono te modyfikacje, okręt miał tendencję do nie trzymania poziomu i pływania cały czas dziobem w dół. Kolejną cechą charakterystyczną jednostki był sposób pracy silnika, który nie zatrzymywał się natychmiast, tylko stopniowo zwalniał, przez co okręt bardzo długo hamował.

Próby Gymnote był udane, w związku z czym skierowano go do służby na Morzu Śródziemnym. Wraz z kolejnymi modyfikacjami okręt coraz bardziej przypominał jednostki, jakie weszły do eksploatacji na początku XX wieku, dysponujące napędem diesel-elektrycznym. 5 marca 1907 roku okręt wpadł na mieliznę. Po uwolnieniu, podjęto decyzję o jego remoncie w suchym doku. Po remoncie, podczas ponownego zalewania doku, okazało się, że pozostawiono jeden z włazów otwarty, przez co okręt… zatonął w doku. Uznano wówczas, że koszty remontu i tak już wiekowej jednostki są zbyt wysokie, w związku z czym, w 1911 roku okręt został zezłomowany.

Gymnote był przełomową konstrukcją o bardzo dużym znaczeniu dla rozwoju okrętów podwodnych. Chociaż szybko stał się przestarzały, a całkowicie elektryczny napęd okazał się ślepą uliczką, doświadczenie z jego eksploatacji okazało się bardzo przydatne.