Dom Fernando II e Glória – portugalski weteran

Zbudowana w 1845 roku portugalska fregata Dom Fernando II e Glória była ostatnim żaglowcem zbudowanym dla portugalskiej marynarki wojennej i ostatnim okrętem, który obsługiwał tzw. Carreira da Índia, czyli regularne połączenie między Portugalią a jej koloniami w Indiach. Po latach służby okręt w 1963 roku częściowo spłonął, ale w 1998 roku wrak wyremontowano, przekształcając go w okręt-muzeum.

Na początku XIX wieku Portugalia posiadała liczne posiadłości zamorskie m.in. w Indiach. W 1821 roku portugalskie władze kolonii w Goa podjęły decyzję o zbudowaniu nowej fregaty dla floty odpowiedzialnej za utrzymanie regularnych połączeń morskich między Portugalią a Indiami. Jako miejsce budowy wybrano stocznię w Daman, która dysponowała pobliskim lasem tekowym. Zgodę na budowę okrętu wydano w 1824 roku, ale rozpoczęcie budowy przesuwano z powodu problemów finansowych.

Ostatecznie fregatę zwodowano dopiero 22 października 1843 roku, nadając jej nazwę Dom Fernando II e Glória. Okręt po zwodowaniu został przeholowany do Goa, gdzie przeprowadzono prace wykończeniowe, które trwały prawie półtora roku. Po ich zakończeniu, Dom Fernando II e Glória wszedł do służby 2 lutego 1845 roku.

Okręt był 50-działową fregatą o długości 87 m i wyporności 1849 ton. Pełne ożaglowanie pozwalało na uzyskanie prędkości maksymalnej około 8 węzłów. Uzbrojenie okrętu składało się z 28 dział 18-funtowych, 20 dział 32-funtowych i 2 dział 12-funtowych. Załoga liczyła od 145 do 379 oficerów i marynarzy w zależności od misji okrętu. Ponadto na pokładzie znajdowało się miejsce dla 270 pasażerów.

Zgodnie z planem, fregatę wykorzystywano do działań w koloniach, transportu wojska, ważnych pasażerów lub ekspedycji. W 1865 roku podjęto jednak decyzję o oddelegowaniu okrętu do roli jednostki szkolnej. Do 1878 roku okręt odbywał regularne rejsy szkolne, ale wraz z rozwojem techniki, żaglowiec nie był już potrzebny. W związku z tym zacumowano go na stałe w Lizbonie. W 1889 roku przebudowano go, aby umożliwić instalację nowocześniejszych dział.

Przez kolejne dekady Dom Fernando II e Glória spokojnie pełnił swoją funkcję, ale w 1940 roku uznano go za zbyt stary do roli wojskowej jednostki szkolnej. W związku z tym przekształcono go w zwykły statek szkolny dla marynarzy. 3 kwietnia 1963 roku na pokładzie dawnej fregaty trwał remont, który doprowadził do wybuchu pożaru. Ogień zajął całą jednostkę i doprowadził do jej wypalenia aż do linii wodnej. Uszkodzony wrak przeholowano wgłąb rzeki Tag, tak aby nie przeszkadzał w żegludze. W kolejnych latach Dom Fernando II e Glória, a raczej to co z niego zostało powoli osiadał w błocie w pobliżu brzegu rzeki. Chociaż mało kto interesował się wrakiem, nie był on w pełni zapomniany.

W październiku 1990 roku dowództwo portugalskiej floty podjęło decyzję o wyremontowaniu spoczywającego w mule wraku. Głównym inicjatorem prac był wiceadmirał Francisco de Figueiredo e Silva Cunha Salvado. Po przygotowaniach, 22 stycznia 1992 roku wrak wydobyto i przeholowano do stoczni w Alfeite. Rok później w ramach prac okręt przeholowano do stoczni w Aveiro, gdzie przez kolejne 5 lat trwały prace remontowe. Po ich zakończeniu, 27 kwietnia 1998 roku fregata Dom Fernando II e Glória została formalnie przywrócona do służby w portugalskiej flocie.

12 sierpnia 1998 roku okręt trafił do muzeum w mieście Almada, gdzie zacumowano go w suchym doku obok okrętu podwodnego typu Barracuda. Od tego czasu Dom Fernando II e Glória cały czas jest dostępny dla zwiedzających.

Źródło zdjęć: Depositphotos.com