SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?
    • TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk
    • Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51
    • Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship
    • Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę
    • HMS Vanguard – ostatni pancernik
    • France – ostatni francuski luksusowy transatlantyk
    • USS Gerald R. Ford vs. USS Langley – czyli jak zmieniły się amerykańskie lotniskowce
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

      13 maja 2022

      Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

      13 maja 2022

      Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Polecane
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Najnowsze
      6 maja 2022

      Dlaczego VPN-y są dziś tak popularne?

      5 maja 2022

      Najlepsze powerbanki do smartfonów

      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Polecane
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Najnowsze
      16 maja 2022

      Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

      13 maja 2022

      Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę

      6 maja 2022

      Jak rozpoznać naturalny żel pod prysznic? Co powinien mieć w składzie?

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Polecane
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Najnowsze
      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

      23 kwietnia 2022

      Jak inwestować w fundusze ETF? Poradnik dla początkujących inwestorów

      12 kwietnia 2022

      Pierwszy satelita Spark -1TM już w kosmosie

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Polecane
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Najnowsze
      9 listopada 2021

      Fotoobraz galeriadruku.com.pl – recenzja

      9 czerwca 2021

      Aurelis Lunar – księżycowa lampa – recenzja

      17 listopada 2020

      CEWE FOTOKSIĄŻKA – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    Znajdujesz się tutaj: Strona główna » Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    Artykuły

    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983

    Michał BanachBy Michał Banach13 grudnia 2021Updated:13 grudnia 20213 komentarze7 Mins Read
    W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku wprowadzono w Polsce Stan Wojenny. Decyzją Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) na ulice polskich miast wyprowadzono dziesiątki tysięcy żołnierzy, milicjantów i funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Do dnia dzisiejszego decyzja ta wzbudza olbrzymie kontrowersje.

    Geneza

    W 1980 roku w wyniku strajków i działań opozycji zarejestrowano NZSS Solidarność (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność). Organizacja ta, walczyła o prawa pracownicze i obywatelskie będąc główną siłą działającą w zorganizowany sposób przeciwko władzy komunistycznej.

    Demonstracja Solidarności
    Demonstracja Solidarności

    Mimo zalegalizowania związku 10 listopada 1980 roku, władze PRL uznawały, że organizację tę należy jak najszybciej zlikwidować. Już w grudniu 1980 roku przedstawiciele sił zbrojnych z gen. Wojciechem Jaruzelskim na czele zaczęli przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego na terenie całego kraju.

    Głównym celem jego wprowadzenia miało być zlikwidowanie opozycji, zwłaszcza Solidarności oraz ogólne zabezpieczenie władzy. Podejmowane w tym czasie przez Partię decyzje spotykały się bowiem nie tylko z oporem społecznym, ale również z coraz większą groźbą interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Generał Jaruzelski uważał, że jeśli nie zostanie wprowadzony stan wojenny, wojska radzieckie wkroczą do Polski, co może doprowadzić do wybuchu krwawych walk, łącznie z buntem Ludowego Wojska Polskiego. Początkowo generał i jego współpracownicy chcieli wyprowadzić na ulice wspólnie Wojsko Polskie i Radzieckie. Władze w Moskwie odmówiły sugerując rozwiązanie problemu siłami wewnętrznymi.

    Według różnych relacji odpowiedź tę uznano za groźbę interwencji jeśli władze w Warszawie same nie poradzą sobie z opozycją i Solidarnością. W związku z tym już na początku 1981 roku rozpoczęto prace przygotowawcze do wprowadzenia Stanu Wojennego.

    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Grzegorz Żołnierkiewicz)
    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Grzegorz Żołnierkiewicz)

    W ramach przygotowań stworzono listę osób do zatrzymania, obiektów, które należy przejąć i zabezpieczyć w pierwszych godzinach stanu wojennego oraz przygotowano zbiór ustaw jakie władze miały przyjąć aby uprawomocnić działania służby bezpieczeństwa.

    Stan Wojenny

    Przygotowania do wprowadzenia Stanu Wojennego zakończono już we wrześniu 1981 roku. Nie podjęto wówczas decyzji o jego wprowadzeniu, czekając na odpowiedni moment, pozwalający na usprawiedliwienie działań. 12 grudnia w godzinach wieczornych przedstawiciele WRON-u zmusili Radę Państwa do przegłosowania decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego.

    Stan Wojenny (fot. Tadeusz Zagoździński)
    Stan Wojenny (fot. Tadeusz Zagoździński)

    Bezprawną decyzję podjęto prawie jednogłośnie. Już po godzinie 22.00 pierwsi funkcjonariusze SB, MO oraz żołnierze zaczęli przejmować centrale telefoniczne i obiekty teletransmisyjne by całkowicie przerwać łączność telefoniczną i uciszyć media o północy. Po wyłączeniu telefonów funkcjonariusze służby bezpieczeństwa rozpoczęli masowe aresztowania wytypowanych wcześniej osób.

    Rano o godzinie 9.00 nadano w radiu oficjalną informację o wprowadzeniu stanu wojennego. O godzinie 12.00 ogłoszenie to nadano w telewizji. W tym samym czasie na ulicach miast znajdowało się już około 70 000 żołnierzy, 30 000 funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa i milicji, 1700 czołgów, 1400 pojazdów pancernych i 500 bojowych wozów piechoty.

    Wprowadzenie stanu wojennego i aresztowania były totalnym zaskoczeniem dla opozycji i społeczeństwa. Nikt nie spodziewał się, że coś takiego może się zdarzyć. Zaskoczenie było widoczne również poza granicami kraju. Mimo aresztowania większości przywódców opozycji, szybko zorganizowano pierwsze strajki. Wszystkie były jednak brutalnie pacyfikowane przez władzę.

    Kołowy transporter Opancerzony SKOT stojący przed kinem Moskwa w czasie Stanu Wojennego. Równocześnie miała miejsce premiera filmu Czas Apokalipsy. Jest to najsłynniejsze zdjęcie z czasów Stanu Wojennego (fot. Chris Niedenthal)
    Kołowy transporter Opancerzony SKOT stojący przed kinem Moskwa w czasie Stanu Wojennego. Równocześnie miała miejsce premiera filmu Czas Apokalipsy. Jest to najsłynniejsze zdjęcie z czasów Stanu Wojennego (fot. Chris Niedenthal)

    16 grudnia doszło do pacyfikacji kopalni Wujek w której prowadzony był strajk okupacyjny. W wyniku brutalnych działań milicji, wojska i ZOMO zginęło 9 górników a 24 zostało rannych. Był to jeden z najkrwawszych incydentów w trakcie trwania stanu wojennego.

    W dniach 14-28 grudnia trwał protest górników w kapelani Piast. Około 2000 górników znajdujących się pod ziemią odmówiło opuszczenia kopalni. Był to jeden z największych i najdłuższy podziemny strajk okupacyjny w powojennym polskim górnictwie.

    Wojsko i policja na ulicach w trakcie stanu wojennego
    Wojsko i policja na ulicach w trakcie stanu wojennego

    Oprócz wyłączenia telefonów (łączność przywrócono dopiero 10 stycznia 1982 roku, ale wszystkie rozmowy były podsłuchiwane), wprowadzono godzinę milicyjną (od 19, później od 22 do 6 rano), zmilitaryzowano fabryki, wprowadzono zakaz organizowania zgromadzeń publicznych i zamknięto granice. Łącznie do końca 1982 roku aresztowano i internowano 9736 osób.

    Pierwsze strajki organizowane przez przetrzebione związki zawodowe szybko upadały z powodu braku komunikacji. Dopiero w styczniu 1982 roku opozycja zaczęła odbudowywać swoje struktury, min. dzięki powstaniu Ogólnopolskiego Komitetu Oporu (OKO). Uruchomiono podziemne drukarnie i rozgłośnie radiowe. Działalność antyrządowa miała często charakter symboliczny i ograniczała się np. do zapalania świeczek w oknach.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Niestety wprowadzenie stanu wojennego znacząco pogorszyło sytuację gospodarczą w kraju. Państwa zachodnie zaczęły izolować Polskę na arenie międzynarodowej i wprowadzać sankcje. Równocześnie w ZSRR pogłębiały się podobne problemy gospodarcze, w związku z tym kraj ten nie mógł wspierać Polski.

    Ceny żywności wzrosły w lutym o ponad 240%, a działania władz nie były w stanie zapobiec zubożeniu społeczeństwa. W marcu zaczęto łagodzić sankcje wobec społeczeństwa, min. poprzez zniesienie ograniczeń w podróżach po kraju.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    22 lipca 1982 roku powołano do życia Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON). Organizacja ta działająca w pełni pod kontrolą partii miała stać się „symbolem odbudowy i normalizacji sytuacji w kraju”. Tak naprawdę powstanie organizacji miało na celu zbudowanie iluzji dialogu z społeczeństwem.

    Przez cały 1982 rok trwały represje wobec opozycjonistów oraz liczne aresztowania. Działania milicji, SB czy ZOMO były często bardzo brutalne, a w trakcie zatrzymań wielokrotnie dochodziło do pobić z skutkiem śmiertelnym.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Aby poprawić wizerunek władz, część internowanych zwolniono już w połowie roku. 11 listopada zwolniono z internowania Lecha Wałęsę. Co ciekawe, nie było to związane z ustępstwami z jego strony. Władze uznały, że jego wypuszczenie nieco uciszy protesty. Do końca 1982 roku zwolniono większość internowanych. Nie oznaczało to jednak wypuszczenia wszystkich zatrzymanych osób, ponieważ wielu z nich postawiono wcześniej zarzuty i skazano na kary więzienia.

    Demonstracje w trakcie stanu wojennego były brutalnie tłumione
    Demonstracje w trakcie stanu wojennego były brutalnie tłumione

    Ostatecznie 31 grudnia 1982 roku zawieszono stan wojenny, a 22 lipca 1983 roku oficjalnie zniesiono go. Po ponad roku sytuacja w kraju miała zacząć wracać do normalności. Tak się nie stało. Piętno jakim odcisnęło się wprowadzenie stanu wojennego na społeczeństwie jeszcze bardziej wpłynęło na zaostrzenie relacji między obywatelami a władzą komunistyczną.

    Mniejsze zło?

    Wprowadzenie stanu wojennego wielu historyków uważa za mniejsze zło. W jego wyniku śmierć poniosło jednak ponad 100 osób (według wyliczeń IPN przynajmniej 56 osób zginęło w związku z działaniami władz w trakcie trwania stanu wojennego). Niestety nie wiadomo ile osób zmarło w wyniku braku łączności telefonicznej i brakiem możliwości wezwania pomocy.

    Stan Wojenny w Poznaniu (fot. Chris Niedenthal)
    Stan Wojenny w Poznaniu (fot. Chris Niedenthal)

    Do dnia dzisiejszego nie wiadomo czy Rosjanie wkroczyliby do Polski, gdyby generał Jaruzelski nie wprowadził stanu wojennego. Według wielu historyków i badań jakie prowadzone są w archiwach, Rosjanie nie mieli zamiaru wkraczać do Polski w obawie przed buntem i krwawymi walkami.

    Z jednej strony można uznać, że jest to bardzo prawdopodobne, ponieważ trwające jeszcze walki w Afganistanie były dla sowietów wystarczającym problemem. Z drugiej strony wszystkie prowadzone w 1980, 1981 i 1982 roku manewry wojsk Układu Warszawskiego na terenie Polski i w ZSRR wyglądały jak przygotowania do takiej inwazji.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Według niepotwierdzonych relacji nawet same prezydent Stanów Zjednoczonych, Ronald Regan miał w 1981 roku zagrozić Rosjanom, że jeśli wkroczą do Polski, USA uznają to za rozpoczęcie wojny. O ile nie ma żadnego potwierdzenia, że takie ostrzeżenie wystosowano, pewnym jest, że zarówno amerykanie jak i NATO obawiali się interwencji ZSRR w Polsce.

    SKOT-y na ulicy prawdopodobnie podczas Stanu Wojennego
    SKOT-y na ulicy prawdopodobnie podczas Stanu Wojennego

    Wszyscy mieli w pamięci wydarzenia z 1956 roku, kiedy to doszło do interwencji na Węgrzech, zakończonej krwawymi walkami. W Polsce scenariusz mógł się powtórzyć, a nawet być jeszcze gorszy, ponieważ Wojsko Polskie nie należało do najbardziej wiernych Moskwie i na pewno wielu wojskowych stanęłoby po stronie społeczeństwa w razie interwencji.

    Pomijając jednak kwestię możliwej bądź nie interwencji, głównym celem wprowadzenia stanu wojennego miało być osłabienie opozycji i uciszenie społeczeństwa. Mimo sankcji i represji, cel ten nie został do końca osiągnięty. Wręcz przeciwnie, społeczeństwo tym bardziej uznało, że władza ma za nic swoich obywateli.

    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Marek Czasnojc)
    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Marek Czasnojc)
    Udostępnij. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Poprzedni artykułAmerykański trójpłatowiec Curtiss 18
    Następny artykuł Most Puente Nuevo w Ronda
    blank
    Michał Banach
    • Strona internetowa
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Podobne artykuły

    Konstytucja 3 maja – pierwsza polska konstytucja

    3 maja 20224 Mins Read

    PWS-24 – pierwszy polski seryjnie produkowany samolot pasażerski

    1 maja 20223 Mins Read

    Tr21 – pierwszy polski parowóz

    21 kwietnia 20222 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    18 kwietnia 20220

    PL-01 Concept – czołg-makieta, który zawojował mediami

    Zaprezentowany w 2013 roku na targach MSPO w Kielcach projekt czołgu PL-01 Concept dosłownie zawojował…

    Artykuły
    4 kwietnia 20175

    Jagdtiger – najpotężniejszy niemiecki niszczyciel czołgów

    Wprowadzony pod koniec II wojny światowej niemiecki niszczyciel czołgów Sd.Kfz. 186 Jagdtiger, był największym, najcięższym,…

    Artykuły
    15 kwietnia 201710

    Boeing B-52 Stratofortress – symbol zimnej wojny

    Jakie jest pierwsze skojarzenie z zimną wojną? Wyścig w kosmos, Gagarin i Apollo? Kryzys kubański?…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    16 maja 2022

    Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

    15 maja 2022

    TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

    14 maja 2022

    Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

    13 maja 2022

    Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    13 maja 2022

    Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    27 sierpnia 20150

    Księga rekordów Guinnessa

    27 sierpnia 1955 roku wydano pierwszą edycję Księgi Rekordów Guinnessa. Licząca 198 stron i wydrukowana…

    Artykuły
    21 maja 20190

    Toyota 2000GT – pierwszy japoński supersamochód

    Z perspektywy czasu stare supersamochody produkowane np. w latach 60. nie robią już wrażenia pod…

    Artykuły
    25 maja 20210

    Antonow An-124-100M – Poznań Ławica 24.05.2021 – galeria

    Chociaż Antonowy An-124 pojawiają się w Polsce dosyć często, ich wizyty zawsze przyciągają uwagę i…

    Artykuły
    29 czerwca 20172

    Chiński czołg podstawowy Typ 96

    Obok Federacji Rosyjskiej i Stanów Zjednoczonych, Chińska Republika Ludowa (ChRL) posiada jedne z największych wojsk…

    Artykuły
    19 grudnia 20210

    Schron przeciwlotniczy na Winogradach w Poznaniu

    Zagłębiając się w zabudowania tworzące Osiedle Kosmonautów w Poznaniu można natrafić na około 21-metrowy betonowy…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2022. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.