SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      26 września 202318 Mins Read

      Brytyjskie królowe mórz – Queen Mary i Queen Elizabeth

      Recent
      26 września 2023

      Brytyjskie królowe mórz – Queen Mary i Queen Elizabeth

      25 września 2023

      Athens Flying Week 2023 – relacja

      24 września 2023

      Bomba nietoperzowa – czyli jak nietoperze miały spalić Japonię

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      26 września 202318 Mins Read

      Brytyjskie królowe mórz – Queen Mary i Queen Elizabeth

      Recent
      26 września 2023

      Brytyjskie królowe mórz – Queen Mary i Queen Elizabeth

      24 września 2023

      Bomba nietoperzowa – czyli jak nietoperze miały spalić Japonię

      22 września 2023

      Zapomniany Heinkel He 280

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20224 Mins Read

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      6 września 2023

      Nowoczesne biuro rachunkowe: automatyzacja i integracja z pomocą ERP

      30 sierpnia 2023

      Studium Przypadku: Testowanie przewodów gumowych pod kątem szczelności przy wykorzystaniu podciśnienia

      29 sierpnia 2023

      Kreatywne propozycje upominków – Dzień Chłopaka

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20216 Mins Read

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      27 września 2023

      Kolejkowo – świat w miniaturze

      14 września 2023

      Hotel Forum – krakowski przykład brutalizmu

      10 września 2023

      Radithor – „lek”, który zabijał

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 201910 Mins Read

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      20 września 2023

      Ursus model 1921/1922 – pierwszy polski ciągnik rolniczy

      6 września 2023

      Nowoczesne biuro rachunkowe: automatyzacja i integracja z pomocą ERP

      3 września 2023

      Neft Daşları – pierwsza morska platforma wiertnicza

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Gry planszowe
      3. Gry karciane
      4. Filmy
      5. Książki
      6. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20164 Mins Read

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      8.9
      29 lipca 2023

      Wiedźmin: Stary Świat – recenzja

      18 lipca 2023

      LEGO Zgredek (76421) – recenzja

      7.4
      30 czerwca 2023

      Bestia – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    Artykuły

    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983

    Michał BanachBy Michał Banach13 grudnia 2021Updated:13 grudnia 20213 komentarze7 Mins Read
    Facebook Twitter Email Pinterest LinkedIn Tumblr
    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    Stan Wojenny w Polsce 1981-1983
    W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku wprowadzono w Polsce Stan Wojenny. Decyzją Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) na ulice polskich miast wyprowadzono dziesiątki tysięcy żołnierzy, milicjantów i funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Do dnia dzisiejszego decyzja ta wzbudza olbrzymie kontrowersje.

    Geneza

    W 1980 roku w wyniku strajków i działań opozycji zarejestrowano NZSS Solidarność (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność). Organizacja ta, walczyła o prawa pracownicze i obywatelskie będąc główną siłą działającą w zorganizowany sposób przeciwko władzy komunistycznej.

    Demonstracja Solidarności
    Demonstracja Solidarności

    Mimo zalegalizowania związku 10 listopada 1980 roku, władze PRL uznawały, że organizację tę należy jak najszybciej zlikwidować. Już w grudniu 1980 roku przedstawiciele sił zbrojnych z gen. Wojciechem Jaruzelskim na czele zaczęli przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego na terenie całego kraju.

    Głównym celem jego wprowadzenia miało być zlikwidowanie opozycji, zwłaszcza Solidarności oraz ogólne zabezpieczenie władzy. Podejmowane w tym czasie przez Partię decyzje spotykały się bowiem nie tylko z oporem społecznym, ale również z coraz większą groźbą interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Generał Jaruzelski uważał, że jeśli nie zostanie wprowadzony stan wojenny, wojska radzieckie wkroczą do Polski, co może doprowadzić do wybuchu krwawych walk, łącznie z buntem Ludowego Wojska Polskiego. Początkowo generał i jego współpracownicy chcieli wyprowadzić na ulice wspólnie Wojsko Polskie i Radzieckie. Władze w Moskwie odmówiły sugerując rozwiązanie problemu siłami wewnętrznymi.

    Według różnych relacji odpowiedź tę uznano za groźbę interwencji jeśli władze w Warszawie same nie poradzą sobie z opozycją i Solidarnością. W związku z tym już na początku 1981 roku rozpoczęto prace przygotowawcze do wprowadzenia Stanu Wojennego.

    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Grzegorz Żołnierkiewicz)
    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Grzegorz Żołnierkiewicz)

    W ramach przygotowań stworzono listę osób do zatrzymania, obiektów, które należy przejąć i zabezpieczyć w pierwszych godzinach stanu wojennego oraz przygotowano zbiór ustaw jakie władze miały przyjąć aby uprawomocnić działania służby bezpieczeństwa.

    Stan Wojenny

    Przygotowania do wprowadzenia Stanu Wojennego zakończono już we wrześniu 1981 roku. Nie podjęto wówczas decyzji o jego wprowadzeniu, czekając na odpowiedni moment, pozwalający na usprawiedliwienie działań. 12 grudnia w godzinach wieczornych przedstawiciele WRON-u zmusili Radę Państwa do przegłosowania decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego.

    Stan Wojenny (fot. Tadeusz Zagoździński)
    Stan Wojenny (fot. Tadeusz Zagoździński)

    Bezprawną decyzję podjęto prawie jednogłośnie. Już po godzinie 22.00 pierwsi funkcjonariusze SB, MO oraz żołnierze zaczęli przejmować centrale telefoniczne i obiekty teletransmisyjne by całkowicie przerwać łączność telefoniczną i uciszyć media o północy. Po wyłączeniu telefonów funkcjonariusze służby bezpieczeństwa rozpoczęli masowe aresztowania wytypowanych wcześniej osób.

    Rano o godzinie 9.00 nadano w radiu oficjalną informację o wprowadzeniu stanu wojennego. O godzinie 12.00 ogłoszenie to nadano w telewizji. W tym samym czasie na ulicach miast znajdowało się już około 70 000 żołnierzy, 30 000 funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa i milicji, 1700 czołgów, 1400 pojazdów pancernych i 500 bojowych wozów piechoty.

    Wprowadzenie stanu wojennego i aresztowania były totalnym zaskoczeniem dla opozycji i społeczeństwa. Nikt nie spodziewał się, że coś takiego może się zdarzyć. Zaskoczenie było widoczne również poza granicami kraju. Mimo aresztowania większości przywódców opozycji, szybko zorganizowano pierwsze strajki. Wszystkie były jednak brutalnie pacyfikowane przez władzę.

    Kołowy transporter Opancerzony SKOT stojący przed kinem Moskwa w czasie Stanu Wojennego. Równocześnie miała miejsce premiera filmu Czas Apokalipsy. Jest to najsłynniejsze zdjęcie z czasów Stanu Wojennego (fot. Chris Niedenthal)
    Kołowy transporter Opancerzony SKOT stojący przed kinem Moskwa w czasie Stanu Wojennego. Równocześnie miała miejsce premiera filmu Czas Apokalipsy. Jest to najsłynniejsze zdjęcie z czasów Stanu Wojennego (fot. Chris Niedenthal)

    16 grudnia doszło do pacyfikacji kopalni Wujek w której prowadzony był strajk okupacyjny. W wyniku brutalnych działań milicji, wojska i ZOMO zginęło 9 górników a 24 zostało rannych. Był to jeden z najkrwawszych incydentów w trakcie trwania stanu wojennego.

    W dniach 14-28 grudnia trwał protest górników w kapelani Piast. Około 2000 górników znajdujących się pod ziemią odmówiło opuszczenia kopalni. Był to jeden z największych i najdłuższy podziemny strajk okupacyjny w powojennym polskim górnictwie.

    Wojsko i policja na ulicach w trakcie stanu wojennego
    Wojsko i policja na ulicach w trakcie stanu wojennego

    Oprócz wyłączenia telefonów (łączność przywrócono dopiero 10 stycznia 1982 roku, ale wszystkie rozmowy były podsłuchiwane), wprowadzono godzinę milicyjną (od 19, później od 22 do 6 rano), zmilitaryzowano fabryki, wprowadzono zakaz organizowania zgromadzeń publicznych i zamknięto granice. Łącznie do końca 1982 roku aresztowano i internowano 9736 osób.

    Pierwsze strajki organizowane przez przetrzebione związki zawodowe szybko upadały z powodu braku komunikacji. Dopiero w styczniu 1982 roku opozycja zaczęła odbudowywać swoje struktury, min. dzięki powstaniu Ogólnopolskiego Komitetu Oporu (OKO). Uruchomiono podziemne drukarnie i rozgłośnie radiowe. Działalność antyrządowa miała często charakter symboliczny i ograniczała się np. do zapalania świeczek w oknach.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Niestety wprowadzenie stanu wojennego znacząco pogorszyło sytuację gospodarczą w kraju. Państwa zachodnie zaczęły izolować Polskę na arenie międzynarodowej i wprowadzać sankcje. Równocześnie w ZSRR pogłębiały się podobne problemy gospodarcze, w związku z tym kraj ten nie mógł wspierać Polski.

    Ceny żywności wzrosły w lutym o ponad 240%, a działania władz nie były w stanie zapobiec zubożeniu społeczeństwa. W marcu zaczęto łagodzić sankcje wobec społeczeństwa, min. poprzez zniesienie ograniczeń w podróżach po kraju.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    22 lipca 1982 roku powołano do życia Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON). Organizacja ta działająca w pełni pod kontrolą partii miała stać się „symbolem odbudowy i normalizacji sytuacji w kraju”. Tak naprawdę powstanie organizacji miało na celu zbudowanie iluzji dialogu z społeczeństwem.

    Przez cały 1982 rok trwały represje wobec opozycjonistów oraz liczne aresztowania. Działania milicji, SB czy ZOMO były często bardzo brutalne, a w trakcie zatrzymań wielokrotnie dochodziło do pobić z skutkiem śmiertelnym.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Aby poprawić wizerunek władz, część internowanych zwolniono już w połowie roku. 11 listopada zwolniono z internowania Lecha Wałęsę. Co ciekawe, nie było to związane z ustępstwami z jego strony. Władze uznały, że jego wypuszczenie nieco uciszy protesty. Do końca 1982 roku zwolniono większość internowanych. Nie oznaczało to jednak wypuszczenia wszystkich zatrzymanych osób, ponieważ wielu z nich postawiono wcześniej zarzuty i skazano na kary więzienia.

    Demonstracje w trakcie stanu wojennego były brutalnie tłumione
    Demonstracje w trakcie stanu wojennego były brutalnie tłumione

    Ostatecznie 31 grudnia 1982 roku zawieszono stan wojenny, a 22 lipca 1983 roku oficjalnie zniesiono go. Po ponad roku sytuacja w kraju miała zacząć wracać do normalności. Tak się nie stało. Piętno jakim odcisnęło się wprowadzenie stanu wojennego na społeczeństwie jeszcze bardziej wpłynęło na zaostrzenie relacji między obywatelami a władzą komunistyczną.

    Mniejsze zło?

    Wprowadzenie stanu wojennego wielu historyków uważa za mniejsze zło. W jego wyniku śmierć poniosło jednak ponad 100 osób (według wyliczeń IPN przynajmniej 56 osób zginęło w związku z działaniami władz w trakcie trwania stanu wojennego). Niestety nie wiadomo ile osób zmarło w wyniku braku łączności telefonicznej i brakiem możliwości wezwania pomocy.

    Stan Wojenny w Poznaniu (fot. Chris Niedenthal)
    Stan Wojenny w Poznaniu (fot. Chris Niedenthal)

    Do dnia dzisiejszego nie wiadomo czy Rosjanie wkroczyliby do Polski, gdyby generał Jaruzelski nie wprowadził stanu wojennego. Według wielu historyków i badań jakie prowadzone są w archiwach, Rosjanie nie mieli zamiaru wkraczać do Polski w obawie przed buntem i krwawymi walkami.

    Z jednej strony można uznać, że jest to bardzo prawdopodobne, ponieważ trwające jeszcze walki w Afganistanie były dla sowietów wystarczającym problemem. Z drugiej strony wszystkie prowadzone w 1980, 1981 i 1982 roku manewry wojsk Układu Warszawskiego na terenie Polski i w ZSRR wyglądały jak przygotowania do takiej inwazji.

    Wojsko na ulicach polskich miast
    Wojsko na ulicach polskich miast

    Według niepotwierdzonych relacji nawet same prezydent Stanów Zjednoczonych, Ronald Regan miał w 1981 roku zagrozić Rosjanom, że jeśli wkroczą do Polski, USA uznają to za rozpoczęcie wojny. O ile nie ma żadnego potwierdzenia, że takie ostrzeżenie wystosowano, pewnym jest, że zarówno amerykanie jak i NATO obawiali się interwencji ZSRR w Polsce.

    SKOT-y na ulicy prawdopodobnie podczas Stanu Wojennego
    SKOT-y na ulicy prawdopodobnie podczas Stanu Wojennego

    Wszyscy mieli w pamięci wydarzenia z 1956 roku, kiedy to doszło do interwencji na Węgrzech, zakończonej krwawymi walkami. W Polsce scenariusz mógł się powtórzyć, a nawet być jeszcze gorszy, ponieważ Wojsko Polskie nie należało do najbardziej wiernych Moskwie i na pewno wielu wojskowych stanęłoby po stronie społeczeństwa w razie interwencji.

    Pomijając jednak kwestię możliwej bądź nie interwencji, głównym celem wprowadzenia stanu wojennego miało być osłabienie opozycji i uciszenie społeczeństwa. Mimo sankcji i represji, cel ten nie został do końca osiągnięty. Wręcz przeciwnie, społeczeństwo tym bardziej uznało, że władza ma za nic swoich obywateli.

    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Marek Czasnojc)
    Wojsko na ulicach polskich miast (fot. Marek Czasnojc)
    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email Reddit WhatsApp
    Previous ArticleAmerykański trójpłatowiec Curtiss 18
    Next Article Most Puente Nuevo w Ronda
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Powiązane

    21 września 20232 Mins Read

    Lech – pierwszy polski motocykl

    By Michał Banach0
    20 września 20232 Mins Read1 Views

    Ursus model 1921/1922 – pierwszy polski ciągnik rolniczy

    By Michał Banach0
    18 września 20233 Mins Read2 Views

    XXVII Parada Parowozów – Wolsztyn 2023

    By Michał Banach0
    14 września 20233 Mins Read606 Views

    Hotel Forum – krakowski przykład brutalizmu

    By Michał Banach4
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    25 sierpnia 20234 Mins Read

    GM Aerotrain – pociąg, który miał odmienić kolej

    W latach 50. kolej w USA zaczęła przeżywać kryzys związany z rozwojem transportu samochodowego. W…

    Artykuły
    20 września 20232 Mins Read

    Ursus model 1921/1922 – pierwszy polski ciągnik rolniczy

    Ciągniki rolnicze marki Ursus przez lata były wizytówką polskiego przemysłu. W 1922 roku z taśm…

    Artykuły
    21 września 20232 Mins Read

    Lech – pierwszy polski motocykl

    Zaprojektowany w 1929 roku przez Władysława Zalewskiego motocykl Lech uznawany jest za pierwszy polski motocykl.…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    27 września 2023

    Kolejkowo – świat w miniaturze

    26 września 2023

    Brytyjskie królowe mórz – Queen Mary i Queen Elizabeth

    25 września 2023

    Athens Flying Week 2023 – relacja

    24 września 2023

    Bomba nietoperzowa – czyli jak nietoperze miały spalić Japonię

    23 września 2023

    Pustynia Dasht-e Lut – najgorętsze miejsce na Ziemi

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    21 lipca 20223 Mins Read

    Prototypowy samochód pancerny Gendron-Somua AMR 39

    Gendron-Somua AMR 39 był jednym z kilku pojazdów opracowanych w latach 30. w ramach programu…

    Artykuły
    11 marca 20172 Mins Read

    Pilatus SB-2 Pelikan – skromny początek długiej historii

    Firma Pilatus jest obecnie jednym z bardziej znanych producentów samolotów na świecie. Firma specjalizuje się…

    Artykuły
    9 maja 20212 Mins Read

    Huacachina – oaza w (prawie) sercu pustyni

    Niedaleko miasta Ica w Andach Środkowych w Peru znajduje się niesamowita, niewielka oaza Huacachina. Położona…

    Internet i komputery
    10 marca 20195 Mins Read

    Jak poprawić SEO strony w 10 prostych krokach?

    Jedną z rzeczy mających istotny wpływ na ruch na stronie, jest optymalizacja pod kątem wyszukiwarek…

    Artykuły
    11 grudnia 20202 Mins Read

    Zapomniane samoloty Bisnowat SK-1 i SK-2

    Zaprojektowane w latach 1938-1940 samoloty Bisnowat SK-1 i SK-2 były eksperymentalnymi maszynami przystosowanymi do osiągania…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Używamy ciasteczek, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z naszej witryny.

    Możesz dowiedzieć się więcej o tym, jakich ciasteczek używamy, lub wyłączyć je w .

    SmartAge.pl
    Powered by  Zgodności ciasteczek z RODO
    Przegląd prywatności

    Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.

    Ściśle niezbędne ciasteczka

    Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.

    Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.