U-boot w Central Parku – niezwykła historia SM UC-5

Podczas I wojny światowej Central Park był nie tylko najważniejszym parkiem miejskim w Nowym Jorku, ale również miejscem organizacji licznych bardzo oryginalnych wystaw o charakterze propagandowym i wojskowym. W 1917 roku na terenie parku zaprezentowano… u-boota SM UC-5 zdobytego przez Brytyjczyków.

Na podstawie doświadczeń z pierwszych starć na morzu podczas I wojny światowej niemiecka flota podjęła decyzję o budowie serii małych podwodnych stawiaczy min, pozbawionych uzbrojenia torpedowego. Miały to być jednostki przybrzeżne, przystosowane do szybkiego położenia małych zapór minowych. Aby przyśpieszyć prace, projekt, który otrzymał oznaczenie UC I oparto o jednostki typu UB I. Kaiserliche Marine zamówiła 15 okrętów tego typu, a jedną z jednostek był SM UC-5. Budowę okrętu zlecono 23 listopada 1914 roku stoczni Vulcan w Hamburgu a wodowanie miało miejsce 13 czerwca 1915 roku. Do służby jednostka weszła już 19 czerwca 1915 roku.Okręt miał 34 m długości, wyporność 168 ton na powierzchni i 183 ton pod wodą. Napęd stanowił jeden silnik diesla o mocy 90 KM i jeden silnik elektryczny o mocy 175 KM, zapewniające prędkość 6,2 węzła na powierzchni i 5,2 węzła pod wodą. Zasięg okrętu wynosił 780 mil morskich (1450 km) przy prędkości 5 węzłów, lub 50 mil morskich (93 km) pod wodą przy prędkości 4 węzłów – akumulatory starczały jednak tylko na 3 godziny. Maksymalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 m. Uzbrojenie składało się jedynie z 12 min, a załoga liczyła 1 oficera oraz 13 podoficerów i marynarzy.

Kariera okrętu była całkiem udana, ponieważ w trakcie odbytych 29 patroli okręt postawił zagrody minowe na których zatonęło 28 statków o pojemności 36 126 BRT oraz dwa okręty wojenne o wyporności 1105 ton. Dodatkowo dalszych 7 statków o pojemności 20 262 BRT zostało uszkodzonych. Pierwszą zagrodę minową położono w estuarium Tamizy, gdzie 6 sierpnia 1915 roku na jednej z min zatonął uzbrojony trawler HMT Leandros.

W kolejnych miesiącach na minach SM UC-5 tonęły głównie małe jednostki. Największym zatopionym statkiem był brytyjski parowiec Honiton (4914 BRT), który wszedł na minę 30 sierpnia 1915 roku – tego samego dnia na miny weszły jeszcze parowiec Bretwalda (4037 BRT) oraz francuski parowiec Saint Chamond (2866 BRT). Honiton został wprowadzony na mieliznę podczas próby ratowania tonącego statku, ale ostatecznie uznano go za stracony. Największą, uszkodzoną jednostką był holenderski parowiec Bandoeng (5851 BRT).

25 kwietnia 1916 roku okręt wyszedł w jak się później okazało swój ostatni patrol. Podczas rejsu, w okolicach Harwich u-boot wszedł na mieliznę i został zauważony przez brytyjskie jednostki patrolowe. Wiedząc, że nie da się uratować okrętu, dowódca nakazał jego zatopienie i poddanie się. Założone na szybko ładunki okazały się jednak mało skuteczne i jedynie uszkodziły okręt.

Ze względu na jego całkiem niezły stan, Brytyjczycy podjęli decyzję o wydobyciu i wyremontowaniu SM UC-5. Po naprawach, okręt nie wszedł jednak do eksploatacji, ponieważ wykorzystano go… do działań propagandowych. Zdobyczny u-boot został wystawiony na widok publiczny w Temple nad Tamizą, gdzie zwiedziło go za opłatą ponad 200 000 osób, a w październiku 1917 roku podzielono go na 3 części i przetransportowano do Ameryki.

Najpierw UC-5 trafił do Central Parku w Nowym Jorku, gdzie odwiedziły go tłumy. Okręt wykorzystywano do promowania zakupu obligacji wojennych. Następnie przetransportowano go do Montrealu, a później do Toronto. Przez kolejne miesiące okręt przemierzał Stany Zjednoczone, przyciągając według różnych szacunków około 25 mln zwiedzających. Po wojnie, wysłużony i rozpadający się wrak u-boota został zezłomowany.

Chociaż SM UC-5 odwiedził wiele miejsc, to właśnie pobyt w Nowym Jorku był najbardziej fascynującym etapem jego historii, po którym zostało również najwięcej zdjęć. Warto również dodać, że nie był to jedyny nietypowy „okręt” jaki znalazł się w nowojorskim parku. Kolejnym był „pancernik” USS Recruit.