RP Flip – niesamowita platforma badawcza

RP Flip (Research Platform Floating Instrument Platform) to jedna z najbardziej nietypowych jednostek pływających jaką kiedykolwiek zbudowano. Często opisywano go jako statek, chociaż w praktyce była to pozbawiona napędu platforma badawcza zbudowana w 1962 roku w USA. Eksploatowano ją do 2017 roku, a w 2023 roku rozpoczęto złomowanie.

Historia platformy  RP Flip sięga początku lat 60. Jednostka powstała z inicjatywy Marine Physical Laboratory of Scripps Institution of Oceanography przy wsparciu finansowym Office of Naval Research i wsparciu technicznym firmy The Glosten Associates. Koszt projektu oszacowano na 600 000 dolarów (współcześnie około 4,7 mln dolarów). Flip miał być platformą pływającą o wyjątkowej konstrukcji, pozbawioną własnego napędu (stąd nazwa RP – Research Platform) wykorzystywaną do badań m.in. nad propagacją fal dźwiękowych pod wodą.

Największą wadą typowych statków badawczych jest generowany przez nie szum (związany z wielkością kadłuba stykającą się z powierzchnią wody), który wpływa negatywnie na wyniki pomiarów. Należało więc zaprojektować statek, który dysponowałby odpowiednią ilością miejsca dla badaczy, ale miałby na tyle małą powierzchnię styku, że nie generowałby tylu dźwięków. Kolejnym problemem z jakim musieli zmierzyć się konstruktorzy jednostki było umieszczenie czujników. Specyfika badań akustycznych wymaga prowadzenia pomiarów na różnych głębokościach. Problem w tym, że zanurzone głębiej czujniki (np. na kablach) był trudne w konserwacji i naprawie.

Aby rozwiązać te problemy, zespół inżynierów z Gunderson Brothers Engineering zaprojektował unikalny statek-platformę o tonażu 700 ton, długości 108 m, z których 90 m przypada na cylindryczną część rufową, w której umieszczono zbiorniki balastowe oraz czujniki. W części dziobowej umieszczono natomiast pomieszczenia badawcze o łącznej powierzchni około 45 m² oraz siłownię wyposażoną w 2 silniki diesla o mocy 200 KM i generator o mocy 54 KM, odsalacz wody morskiej oraz system kierowania silnikiem strumieniowym (służącym do pozycjonowania platformy).

Pomieszczenia przystosowano do pracy w poziomie i pionie, m.in. montując podwójne oświetlenie i obrotowe wyposażenie. Załogę RP Flip stanowiło 5 osób, a pomieszczenia badawcze mieściły 11 osób. Aby ułatwić pracę, znajdujące się na pokładzie magazyny zapasów były na tyle duże, aby autonomiczność jednostki dochodziła do 35 dni. Maksymalna głębokość akwenu na którym RP Flip może być zakotwiczony to 5000 m. Trzy kotwice są w stanie utrzymać go stabilnie w promieniu od kilkunastu do 200 metrów.

Tym co najbardziej wyróżniało RF Flip był sposób jego pracy. Platformę holowano na miejsce prowadzenia badań, a następnie po zakotwiczeniu zalewano zbiorniki balastowe, dzięki którym część rufowa jednostki zanurzała się, a dziobowa przechodziła do pionu, wystając ponad powierzchnię wody na kilkanaście metrów. Dzięki temu platforma była mniej wrażliwa na fale, a wszelkie urządzenia i sprzęt, które mogły wpływać na instrumenty pomiarowe były umieszczone daleko od czujników.

Prace nad statkiem rozpoczęto na początku 1962 roku w stoczni Gunderson Brothers Engineering w Portland w stanie Oregon. Wodowanie miało miejsce 22 czerwca 1962 roku a prace wykończeniowe zakończono 23 lipca. Oficjalnie do służby jednostka weszła we wrześniu 1962 roku. W 1995 roku RP Flip przeszedł modernizację kosztującą 2 mln dolarów (współcześnie około 3,1 mln dolarów).

W toku eksploatacji znacząco zmieniła się lista zadań do których RP Flip był wykorzystywany. Oprócz badań podwodnych zaczęto go wykorzystywać do badań meteorologicznych. Z racji braku napędu jednostka musiała być holowana w rejon badań a następnie zakotwiczana przez specjalny holownik typu AHTS. W związku z tym najczęściej RP Flip operował w pobliżu swojej bazy macierzystej w Scripps’ Nimitz Marine Facility w San Diego.

Ze względu na bardzo specyficzne możliwości jednostki, RP Flip nie był intensywnie eksploatowany. Ostatni rejs badawczy miał miejsce w okresie od września do października 2017 roku. Kolejne lata platforma spędziła w porcie, czekając na dalszy los. Po oględzinach i analizach, w 2020 roku uznano, że koszty modernizacji oraz dalszej eksploatacji jednostki przez 5-10 lat wyniosłyby około 8 mln dolarów. Ostatecznie Office of Naval Research uznało, że środki te można lepiej wykorzystać, w związku z czym rozpoczęto proces usuwania wyposażenia z RP Flip.

W sierpniu 2023 roku ostatecznie wycofano jednostkę z eksploatacji, jej wyposażenie przeniesiono do laboratoriów na lądzie, a samą platformę przeholowano do Meksyku, gdzie rozpoczęto proces złomowania. Mimo unikatowego charakteru RP Flip, nie udało się go zachować jako muzeum.