Zmiany społeczne jakie nastąpiły w latach 60. połączone z popularyzacją banków jako miejsca przechowywania pieniędzy sprawiły, że pojawił się dość istotny problem. Tłumy klientów załatwiających swoje sprawy w bankach były tak duże, że osoby chcące tylko wypłacić drobne kwoty ze swoich kont musiały czekać w kolejkach. Rozwiązaniem tego problemu było stworzenie specjalnych urządzeń do wypłacania gotówki bez potrzeby podchodzenia do okienka. Tak w 1967 roku narodził się pierwszy bankomat.

Zanim pojawił się pierwszy bankomat

Historia bankomatów zaczęła się już pod koniec lat 30. XX wieku, ale dopiero wiele lat później technologia pozwoliła na ich stworzenie. Koncepcję stworzenia maszyny zastępującej okienko w banku i pozwalającej na wpłacanie gotówki był Amerykanin Luther G. Simjian w 1939 roku. Dopiero po wielu latach udało mu się opracować prototyp takiego urządzenia i 30 czerwca 1960 roku złożył wniosek patentowy na nie (chociaż można spotkać się z informacją, że pomysł stworzenia tego urządzenia powstał w 1959 roku a nie w 1939 roku). Sam patent na Bankograph, jak nazywało się urządzenie uzyskał 26 lutego 1963 roku. W międzyczasie swoim pomysłem zainteresował prezesa City Banku w Nowym Jorku, który zgodził się zamontować urządzenie w jednej z palcówek w 1961 roku.

Jeden z pierwszych bankomatów w Indonezji z lat 90. (fot. Sabung.hamster/Wikimedia Commons)
Jeden z pierwszych bankomatów w Indonezji z lat 90. (fot. Sabung.hamster/Wikimedia Commons)

Urządzenie służyło do przyjmowania monet, banknotów oraz czeków i wydawało klientowi potwierdzenie wpłaty. Pieniądze były następnie księgowane i wpłacane na konto. Ze względu na brak możliwości wypłacania pieniędzy Bankograph nie zyskał popularności i po sześciu miesiącach został usunięty. W 1962 roku Adrian Ashfield stworzył koncepcję systemu kart, dzięki którym możliwe byłoby identyfikowanie klientów banku, co przyśpieszyłoby proces ich obsługi w banku. Rozwiązanie to stało się z czasem podstawą pod kolejne koncepcje przyszłych bankomatów. W 1966 roku w Japonii zainstalowano maszynę, która wydawała pieniądze w formie pożyczki na 3 miesiące. Niestety o samym urządzeniu niewiele wiadomo, oprócz tego, że używało systemu kart do identyfikacji klientów. W tym samym roku James Goodfellow zaprezentował koncepcję bankomatu w znanej nam obecnie formie – z plastikową kartą, numerem pin i możliwością wypłacania pieniędzy.

Pierwszy bankomat

Rewolucja w historii bankomatów rozpoczęła się dopiero rok później, kiedy 27 czerwca 1967 roku w Enfield w Wielkiej Brytanii w oddziale banku Barclays hucznie uruchomiono urządzenie uznawane za pierwszy bankomat. W zorganizowanej tego dnia akcji wziął udział aktor Reg Varney. Uruchomione wówczas urządzenie służyło do wypłacania gotówki na podstawie specjalnych czeków kupowanych wcześniej w banku i oznaczonych węglem C14. Twórcą urządzenia był John Shepard-Barron, który w wywiadzie udzielonym po latach powiedział, że inspiracją do stworzenia urządzenia były automaty ze słodyczami.

Reg Varney przy pierwszym bankomacie - 27 czerwca 1967 roku
Reg Varney przy pierwszym bankomacie – 27 czerwca 1967 roku

Chociaż urządzenie z Barclays Bank uznaje się za pierwszy bankomat, w praktyce było mu dosyć daleko do znanych nam obecnie rozwiązań. Po pierwsze specjalne czeki należało wcześniej kupić w okienku w banku, a po drugie miały one określoną wcześniej konkretną kwotę w wysokości 10 funtów jaką można było wypłacić. Oznaczenie węglem C14 pozwalało na identyfikację klienta, ale na tym kończyły się możliwości urządzenia. Jedna z cech tego bankomatu zachowała się jednak do naszych czasów. Każdy czek należało potwierdzić czterocyfrowym kodem PIN. Według relacji Sheparda-Barrona, wybór takiego rozwiązania podyktowany był sugestią jego żony, która miała problem z zapamiętaniem dłuższej kombinacji cyfr.

Dalszy rozwój

W ciągu kilku kolejnych lat bankomaty szybko opanowały cały świat i stopniowo zyskiwały znana nam współcześnie formę. 6 maja 1968 roku w Szwecji uruchomiono pierwszą sieć bankomatów połączonych ze sobą i wymieniających informacje o zrealizowanych wypłatach. W 1969 roku firma Speytec zaprezentowała bankomat, który w przeciwieństwie do wcześniejszych urządzeń korzystał z plastikowej karty z paskiem magnetycznym zamiast jednorazowych czeków kupowanych wcześniej w banku. W międzyczasie grupa inżynierów z firmy Smiths Group opracowała koncepcję kodu PIN przechowywanego na karcie, co umożliwiało identyfikowanie klientów z kontami debetowymi. Rozwiązanie to opatentowano ostatecznie 1 grudnia 1970 roku.

W USA bankomaty zaczęły popularyzować się w 1969 roku, a duży wkład w to miało urządzenie Docuteller opracowane przez Donalda C. Wetzelowa. Pierwszy prototyp takiego bankomatu uruchomiono 2 września 1969 roku w Chemical Bank w Nowym Jorku.

Współczesny bankomat (fot. Sirhei Kuranets/depositphotos.com)
Współczesny bankomat (fot. Sirhei Kuranets/depositphotos.com)

W kwietniu 1971 roku powstał pierwszy bankomat z mikroprocesorem. Dzięki wprowadzonym w nim rozwiązaniom dotyczącym bezpieczeństwa, pozbawione bezpośredniego połączenia z bankiem bankomaty dalej pozwalały na bezpieczne wypłacanie gotówki i weryfikowanie autentyczności transakcji. W 1972 roku w Lloyds Bank w Essex w Wielkiej Brytanii uruchomiono pierwszy bankomat połączony z siecią bankową. Dzięki temu urządzenie nie musiało korzystać z czeków, a po wypłaceniu pieniędzy z konta, transakcja była natychmiast zapisywana na koncie. Dzięki temu nie tylko dokonywano weryfikacji czy klient ma środki na koncie, ale również zezwolono na operowanie własnymi pieniędzmi.

W 1975 roku pojawiły się pierwsze bankomaty z wyświetlaczami i drukarką, która pozwalała na wydrukowanie potwierdzenia transakcji, tak jak ma to miejsce współcześnie. Kolejnym punktem zwrotnym był 3 lutego 1979 roku kiedy to uruchomiono w Denver pierwszy bankomat połączony z kilkoma bankami, dzięki czemu możliwe było obsługiwanie klientów różnych banków, a nie tylko jednego banku jak to miało miejsce dotychczas.

Współczesny bankomat (fot. Viktor Bondarenko/depositphotos.com)
Współczesny bankomat (fot. Viktor Bondarenko/depositphotos.com)

Lata 90. przyniosły dalszy intensywny rozwój bankomatów, jednak wiązał się on bardziej z dopracowaniem urządzeń, które i tak miały już formę znaną nam współcześnie. Dodawano jednak kolejne funkcje w tym możliwość wpłacania gotówki czy też bezprzewodowe połączenie z internetem. Obecnie na świecie jest kilka milionów bankomatów.

Pierwszy bankomat w Polsce

Do Polski bankomaty dotarły w drugiej połowie lat 80., a pierwszy bankomat w Polsce uruchomiono 21 listopada 1987 roku w III Oddziale w Warszawie Banku Polska Kasa Opieki SA przy ulicy Tadeusza Czackiego. Co ciekawe, już kilka lat wcześniej rozpoczęto eksperymenty z podobnymi urządzeniami, oraz pojawiły się w Polsce pierwsze karty płatnicze, ale były to tylko karty wykorzystywane przez obcokrajowców kupujących w sklepach Pewexu, Baltony czy Cepelii oraz w biurze podróży Orbis. Obecnie w Polsce działa około 20 000 bankomatów (dane na koniec 2023 roku).

Współczesny bankomat (fot. Dmitriy Hay/depositphotos.com)
Współczesny bankomat (fot. Dmitriy Hay/depositphotos.com)

Źródło zdjęć: depositphotos.com


Discover more from SmartAge.pl

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.