Stary Most w Mostarze

Kamienny most nad Neretwą w Mostarze, w Bośni i Hercegowinie to zarówno jedna z lokalnych atrakcji turystycznych, ważny zabytek jak i symbol toczącej się w latach 1992-1995 wojny domowej w Bośni i Hercegowinie.

Historia Starego Mostu w Mostarze sięga 1557 roku, kiedy to lokalne władze podjęły decyzję o zastąpieniu drewnianego mostu nowym, kamiennym. Budowa zakończyła się po 9 latach, jednak dokładna data jej zakończenia nie jest znana, ponieważ stosowany wówczas kalendarz wskazuje rok 974 AH kalendarza islamskiego, który odpowiada okresowi od 19 lipca 1566 roku do 7 lipca 1567 roku.

Stary Most w Mostarze współcześnie

Most miał formę łuku, długość 29-30 metrów i szerokość 4 m. Zawieszony był na wysokości około 20 m nad poziomem wody (w środkowej części). Konstruktorem mostu według dostępnych informacji był Mimar Hayruddin, a koszt budowy wyniósł 300 000 Dram (srebrnych monet). Ze względu na swoje położenie, most uznawany był za symbol pojednania między wschodem a zachodem.

Stary Most był przez lata jednym z najważniejszych w Mostarze, ale jego historia była spokojna. Wszystko zmieniło się wraz z wybuchem wojny domowej w Bośni i Hercegowinie. 9 listopada 1993 roku chorwacka armia ostrzelała most i doprowadziła do jego zniszczenia. Według relacji świadków, w most uderzyło około 60 pocisków zanim doszło do jego zniszczenia. Dowodzący odpowiedzialnymi za zniszczenie mostu oddziałami Slobodan Praljak twierdził, że most został zniszczony przez ładunki wybuchowe zdetonowane zdalnie, natomiast po wojnie strona chorwacka sugerowała, że most zniszczono ze względu na jego strategiczne znaczenie.

Stary Most w Mostarze współcześnie

Obie teorie uznawane są jednak za próbę odsunięcia od siebie odpowiedzialności za zniszczenie mostu, ponieważ mimo jego położenia, nie miał on dużego znaczenia dla wojska, ponieważ nie dysponował nośnością pozwalającą na przemieszczanie się przez niego żołnierzy z cięższym sprzętem wojskowym.

Po zakończeniu wojny w miejscu mostu zbudowano tymczasową przeprawę, oraz rozpoczęto prace nad odbudową historycznego mostu. Bank Światowy, UNESCO i kilka innych organizacji wspólnie zaczęły zbierać fundusze na odbudowę konstrukcji. W październiku 1998 roku powołano specjalną komisję, która miała przygotować plany odbudowy.

Stary Most w Mostarze współcześnie

Ostatecznie podjęto decyzję o odbudowie mostu przy użyciu historycznych technik, aby nowa konstrukcja była jak najbardziej podobna do oryginalnej. Podczas prac wykorzystywano lokalne materiały, w tym wydobyte z dna rzeki szczątki oryginalnego mostu. Prace rozpoczęto 7 czerwca 2001 roku i zakończono 23 lipca 2004 roku. Koszt odbudowy mostu szacuje się na około 15,5 mln dolarów.

Obecnie, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO most jest lokalną atrakcja turystyczną i symbolem krwawego konfliktu, który przetoczył się przez Bałkany po rozpadzie Jugosławii.