Okręty podwodne Drzewieckiego

Urodzony w 1844 roku Stefan Drzewiecki jest jednym z ciekawszych i niedocenionych polskich inżynierów. W latach 1877-1879 stworzyły projekty trzech okrętów podwodnych, z których ostatni wszedł do służby w Carskiej Marynarce Wojennej.

Stefan Drzewiecki urodził się 26 lipca 1844 roku w miejscowości Kunka na Podolu. Jego rodzina miała patriotyczne tradycyjne, a jego dziadek służył w oddziałach dowodzonych przez Tadeusza Kościuszkę i Jana Henryka Dąbrowskiego. Ojciec Drzewieckiego brał natomiast udział w powstaniu listopadowym. Rodzina wysłała go do Francji, gdzie zdobył edukację i ukończył studia.

Do Polski wrócił w 1863 roku aby wziąć udział w powstaniu styczniowym, ale po jego klęsce wyemigrował ponownie do Francji, a później przeniósł się do Wiednia. To właśnie wówczas rozpoczął swoją karierę inżyniera i konstruktora. W 1872 roku na Wystawie Wiedeńskiej zaprezentował swoje pierwsze wynalazki, z których najważniejszym okazał się dromograf – przyrząd automatycznie kreślący kurs płynącego statku. Przykuł on uwagę rosyjskiego Wielkiego Księcia Konstantego, który zaproponował Drzewieckiemu posadę doradcy Komitetu Technicznego Marynarki Wojennej, oraz możliwość realizacji jego śmiałych projektów.

Konstruktor przyjął ofertę i wyemigrował do Rosji. W 1877 roku, w trakcie wojny rosyjsko-tureckiej opracował swój pierwszy, jednoosobowy okręt podwodny (dokładnie półzanurzalny okręt podwodny). Jednostka miała oryginalną konstrukcję dwukadłubową, długości 4,5 m. Napędzana była przez poruszany za pomocą pedałów wał i osiągała prędkość 1,5 węzła. Uzbrojenie stanowiły dwie miny dynamitowe, mocowane za pomocą przyssawek do kadłuba atakowanej jednostki.

Projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem, ale nie został przyjęty do eksploatacji. Nie zniechęciło to Drzewieckiego, który rozpoczął prace nad kolejnym, 2,5-tonowym okrętem podwodnym o długości 6 metrów. Jednostka miała czteroosobową załogę i osiągała prędkość 2 węzłów. Uzbrojenie było takie samo jak w przypadku wcześniejszego okrętu. Największą nowością było jednak zastosowanie peryskopu.

Na bazie tego projektu, Carska Marynarka Wojenna zamówiła kolejny okręt, który tym razem miał wejść do służby. Nowa jednostka miała podobną konstrukcję do poprzednich, ale jej kadłub był bardziej dopracowany, co pozwoliło na zwiększenie prędkości do 3 węzłów.

Zbudowano łącznie 50 okrętów określanych potocznie jako typ Drzewiecki 3. W toku eksploatacji, jeden z okrętów otrzymał silnik elektryczny o mocy 1,8 KM, pozwalający na osiągnięcie prędkości 4 węzłów przez około 10 godzin. Kolejna jednostka otrzymała silnik elektryczny i pędnik wodnoodrzutowy o mocy 1 KM.

Okręty nie miały specjalnie interesującej służby, ponieważ po roku 1881, gdy dostarczono ostatni z nich, rozpoczął się gwałtowny rozwój technologii budowania okrętów podwodnych. Drzewiecki chciał kontynuować prace nad kolejnymi projektami, ale nie wszystkie spotkały się z aprobatą władz, przez co konstruktor podjął decyzję o opuszczeniu Rosji i wyjeździe do Francji.

Przez kolejne lata Drzewiecki kontynuował prace badawcze nad uzbrojeniem morskim, w tym wyrzutniami torped, stworzył kilka niezrealizowanych projektów o wiele większych okrętów podwodnych z napędem elektrycznym i parowym, a także zajął się badaniami nad aerodynamiką. Zmarł 23 kwietnia 1938 roku w Paryżu. Projekty Drzewieckiego miały bardzo duży wpływ na rozwój okrętów podwodnych w Rosji. Do dzisiaj w rożnych muzeach i w formie pomników zachowało się kilka replik jego okrętów.