Star 266 – następca Starów 66 i 660

Krótko po rozpoczęciu produkcji seryjnej ciężarówek Star 660 w Fabryce Samochodów Ciężarowych “Star” w Starachowicach rozpoczęto prace nad następcą tych pojazdów. Zakładając, że nowa ciężarówka będzie o wiele nowocześniejsza, uznano, że prace nad nią potrwają kilka lat. Ostatecznie, po długich próbach, w 1973 roku rozpoczęto produkcję ciężarówek Star 266, które wytwarzano aż do 2000 roku.

Następca Starów 66 i 660

O ile ciężarówki Star 66 i 660 spełniały oczekiwania wojska, można było poprawić je pod wieloma względami, co jednak oznaczało zaprojektowanie nowej konstrukcji. Prace projektowe nad takim pojazdem rozpoczęto w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym FSC Star, Biurze Konstrukcji Przemysłu Motoryzacyjnego w Warszawie oraz Wojskowym Instytucie Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku w 1968 roku.

Star 266 (fot. SuperTank17/Wikimedia Commons)

W tym samym czasie opracowywano kilka ciężarówek, których prototypy ukończono w 1969 roku. Pierwszą z nich był Star 244 zbudowany w oparciu o rozwiniętą konstrukcję Stara 200, przeznaczony bardziej do cywilnych zastosowań, lub lżejszych zadań, oraz Star 266, będący terenowym samochodem ciężarowym. Mimo powstania w tym samym czasie oraz wielu wizualnych podobieństw, obie konstrukcje powstawały niezależnie.

Star 266 miał 6,8 m długości, masę własną 7350 kg i ładowność 3500 lub 5000 kg (w terenie lub na szosie). Napęd stanowił początkowo sześciocylindrowy silnik diesla typu 359 o mocy 150 KM, zsynchronizowany z 5-biegową manualną skrzynią biegów SS-45. Prędkość maksymalna wynosiła 90 km/h, a zasięg 1040 km. W wersji podstawowej Star 266 miał dwuosobową szoferkę z leżanką, posiadającą dwa włazy w dachu oraz odchylaną przednią szybę, oraz nadwozie skrzyniowe. Ciężarówka miała napęd na wszystkie koła, oraz blokadę mechanizmu różnicowego. Silnik przystosowano do pracy zarówno w bardzo wilgotnym klimacie jak i dużym zapyleniu, oraz przy bardzo niskich minusowych temperaturach jak i w tropikach. Taka wersja testowana była w latach 1970-1973. Wyposażenie dodatkowe składało się z wyciągarki oraz podgrzewacza, umożliwiającego uruchomienie silnika nawet przy bardzo niskich temperaturach.

Star 266 (fot. Alf van Beem/Wikimedia Commons)

Eksploatacja

Gdy testy dobiegły końca, pojazd wszedł do produkcji seryjnej w 1973 roku, szybko stając się podstawową ciężarówką Ludowego Wojska Polskiego, a później Wojska Polskiego. Pierwotnie pojazd powstawał z myślą o wojsku, ale z czasem zaczęto go również produkować z myślą o innych odbiorcach, którzy potrzebowali ciężarówki zdolne do poruszania się w trudnym terenie.

W toku produkcji oprócz tradycyjnego nadwozia skrzyniowego powstały liczne wersje specjalistyczne i przystosowane do dodatkowej zabudowy, jak np. wozy dowodzenia, dźwigi, wozy strażackie, opancerzone samobieżne zestawy przeciwlotnicze Hibneryt z działkami ZU-23-2 i wiele innych. Star 266 stał się szybko podstawową ciężarówką polskiej armii.

Star 266 (fot. Stiopa/Wikimedia Commons)

W drugiej połowie lat 70. rozpoczęto również eksport Starów 266. 2785 pojazdów trafiło w latach 1977-1987 do Angoli, 650 trafiło w 1986 roku do Libii, 400 w latach 1999-2000 do Jemenu, 106 w 1990 roku do Birmy, 174 w latach 1986-1989 na Węgry a 394 w latach 1987-1989 wyeksportowano do ZSRR. Pewna liczba ciężarówek tego typu została zdobyta przez wojska RPA w trakcie walk z Angolą i wcielona do eksploatacji.

Dużym sukcesem w karierze Starów 266 był udział w 1988 roku dwóch takich pojazdów w Rajdzie Paryż-Dakar. Obie załogi – Jerzy Franek i Tomasz Sikora oraz Jerzy Mazur z Julianem Obrockim, dotarli do mety.

Star 266 (fot. Wikimedia Commons)

Dalsze losy i modernizacje

Ciężarówki Star 266 produkowano do 2000 roku, kiedy to do produkcji weszła wersja Star 1466. Mimo to, starsze ciężarówki pozostały w eksploatacji ponieważ jest ich za dużo, aby w krótkim czasie zastąpić je nowszymi. W tej sytuacji podjęto decyzję o modernizacji części z nich.

W latach 2002-2010 powstało wiele propozycji modernizacji starych Starów 266, z których najważniejszymi były warianty Star 266M, w którym zastosowano nowy silnik MAN D0824 LFG01 o mocy 155 KM oraz zupełnie nową kabinę, prawie taką samą jak w modelu 1466, Star 266M2 z silnikiem Iveco Tector 4 F4AE0481 o mocy 170 KM i znacznie zmodyfikowanym nadwoziem oraz kabiną, a także Star 266MS, która jednak pozostała tylko propozycją modernizacji.

Star 266 (fot. Stiopa/Wikimedia Commons)

Stary 266 zarówno w niezmodernizowanej jak i zmodernizowanej wersji pozostają cały czas w eksploatacji w Wojsku Polskim, ale stopniowo zastępowane są nowszymi konstrukcjami zarówno spod marki Star jak i innych, m.in. MAN i Jelcz oraz innymi. Minie jednak dużo czasu, zanim całkowicie znikną z eksploatacji.