Rosyjski krążownik pancerny Rossija

Pod koniec XIX wieku w Rosji zbudowano serię krążowników pancernych przeznaczonych do zadań rajderskich. Jedną z takich jednostek był krążownik Rossija, którego budowę rozpoczęto w 1893 roku a do służby okręt wszedł w 1897 roku.

Budowane w Rosji krążowniki pancerne od czasu Ruryka projektowane były z myślą o prowadzeniu działań krążowniczych i rajderskich. Tym samym miały być szybkie, uzbrojone w liczne działa różnego kalibru oraz dysponować dobrym zasięgiem. W 1893 roku rozpoczęto budowę kolejnej jednostki tej klasy, która początkowo miała być rozwinięciem dotychczasowych projektów, ale ostatecznie stała się zupełnie nową jednostką, opartą o nowy projekt.

Okręt otrzymał nazwę Rossija, a stępkę pod niego położono w październiku 1893 roku. Wodowanie miało miejsce 30 kwietnia 1896 roku (długi czas budowy spowodowany był zmianami w projekcie i stopniowym unowocześnianiu konstrukcji wraz z pojawianiem się nowych rozwiązań technicznych). Do służby okręt wszedł w 1897 roku.

Krążownik miał 147,8 m długości i wyporność 12 195 ton. Napęd stanowiły 3 silniki parowe o mocy 14 500 KM, zapewniające prędkość maksymalną 19 węzłów i zasięg 7740 mil morskich (14 330 km) przy prędkości 10 węzłów. Uzbrojenie okrętu składało się z 4 dział kalibru 203 mm, 16 dział kalibru 152 mm, 12 dział kalibru 75 mm, 20 działek kalibru 47 mm, 18 działek kalibru 37 mm i 5 wyrzutni torped kalibru 381 mm. Pancerz miał grubość 127-203 mm w pasie burtowym, 51-76 mm na pokładzie i 305 mm na mostku. Załoga liczyła 839 oficerów i marynarzy.

Okręt budowano w Zakładach Bałtyckich w Sankt Petersburgu. Po próbach, jednostka została wysłana na Daleki Wschód, gdzie dołączyła do Eskadry Oceanu Spokojnego. Wraz z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej okręt wziął udział w kilku rejsach przeciwko japońskiej żegludze, ale nie odniósł większych sukcesów.

Pierwszą istotną operacją, w której Rossija wzięła udział była bitwa koło wyspy Ulsan 14 sierpnia 1904 roku. W wyniku potyczki okręt został trafiony 28 pociskami, zginęło 44 marynarzy a 156 zostało rannych. Uszkodzony okręt został szybko naprawiony. W przeciwieństwie do reszty rosyjskiej floty krążownik nie brał później udziału w większych operacjach i tym samym nie podzielił losu wielu rosyjskich okrętów.

Po wojnie krążownik wrócił do Kronsztadu, gdzie od 1906 roku modernizowano go. Prace zakończono dopiero w 1909 roku. W ich trakcie zmieniono uzbrojenie jednostki, naprawiono uszkodzenia spowodowane eksploatacją i odświeżono maszyny parowe. Po zakończeniu prac Rossija została na Bałtyku aż do końca swojej kariery (nie licząc rejsów szkolnych na Atlantyku, Karaibach i Morzu Śródziemnym).

Na początku I wojny światowej po szybkiej modernizacji, okręt wykorzystano do położenia zapory minowej, na której w styczniu 1915 roku uszkodzone zostały niemieckie krążowniki SMS Augsburg i SMS Gazelle. Była to jedyna istotna operacja, w której Rossija wzięła udział podczas I wojny światowej. W kolejnych miesiącach krążownik poddawano modernizacji, którą przerwała rewolucja bolszewicka. Załoga od początku wspierała rewolucjonistów. Tym samym krążownik szybko wszedł w skład bolszewickiej floty, ale nie weszła do służby.

Okręt trafił do rezerwy w której pozostał do 1922 roku, gdy wycofano go z eksploatacji w celu zezłomowania. Podczas rejsu do stoczni złomowej w Kilonii Rossija zerwała się z holu i wpadła na skały 16 października 1922 roku. Następnie okręt uwolniono i przeholowano do stoczni złomowej, kończąc jego historię.

Rossija nie miała bardzo emocjonującej historii. Okręt był jednym z kilku krążowników pancernych rosyjskiej floty, który co istotne nie podzielił losu wielu innych z swoich towarzyszy.