Lotnisko Bartolomeu de Gusmão w Rio de Janeiro

Niemieckie sterowce obsługiwały w latach 30. nie tylko regularne połączenia między Niemcami a USA, ale również z Brazylią. W latach 1931-1937 wykonano kilkanaście regularnych lotów sterowców, których bazą po drugiej stronie Atlantyku był port lotniczy Bartolomeu de Gusmão w Rio de Janeiro.

Pierwszy lot sterowca z Friedrichshafen w Niemczech do Brazylii miał miejsce w maju 1930 roku. Kolejne trzy loty zorganizowano w 1931 roku  i dziewięć w 1932 roku. Spotkały się one z pozytywnym odbiorem zarówno przedstawicieli Deutsche Luft Hansa, jak i brazylijskich władz. W związku z tym, w 1933 roku podjęto decyzję o budowie bazy dla sterowców, przystosowanej do obsługi największych niemieckich zeppelinów – LZ-127 Graf Zeppelin i LZ-129 Hindenburg.

Lotnisko Bartolomeu de Gusmão

Za projekt bazy całkowicie odpowiadali Niemcy, którzy przyjechali do Brazylii i przeprowadzili szczegółowe badania, mające pomóc w wybraniu najlepszego miejsca pod budowę lotniska. Wybór padł na rejon Santa Cruz w zachodniej części Rio de Janeiro. Miejsce to wybrano ponieważ zapewniało najlepsze warunki do obsługi sterowców pod względem kierunku wiatrów, oraz dostępnej przestrzeni.

Sterowiec Graf Zeppelin na lotnisku Bartolomeu de Gusmão

Budowę lotniska zlecono brazylijskiej firmie, która działała według zaleceń niemieckich inżynierów. Dodatkowo, z Niemiec przywieziono elementy konstrukcji hali sterowcowej o długości 274 m, wysokości 58 m i szerokości 58 m, wyposażony w ważące po 80 ton i sterowane elektrycznie dwuczęściowe wrota.  Hala posiadała na swoim szczycie niewielkie centrum dowodzenia. Ponadto na lotnisku zbudowano terminal, placówkę straży granicznej i celników oraz zakłady do przetwarzania wodoru, potrzebnego dla niemieckich sterowców. Wzniesiono również maszt cumowniczy.

Sterowiec LZ 129 Hindenburg

Oficjalnie budowę lotniska, któremu nadano nazwę Bartolomeu de Gusmão zakończono 26 grudnia 1936 roku. W ciągu kolejnych kilku miesięcy obsłużyło ono cztery loty sterowca Graf Zeppelin i pięć Hindenburga. Niestety po katastrofie tego ostatniego, 17 czerwca 1937 roku Luftschiffbau Zeppelin odpowiedzialna za obsługę sterowców zawiesiła połączenie. Warto dodać, że połączenie sterowcowe było powiązane z kilkoma trasami obsługiwanymi przez samoloty pasażerskie, które przewoziły pasażerów dalej, do innych krajów w Ameryce Południowej.

Następnie lotnisko wykorzystywano przez krótki czas do obsługi połączeń cywilnych, a 12 lutego 1942 roku przekształcono je w bazę wojskową Santa Cruz. Po włączeniu się Brazylii do wojny, dawny hangar zeppelinów wykorzystywały amerykańskie sterowce patrolowe, które wykorzystywano do poszukiwania niemieckich u-bootów na Atlantyku.

Lotnisko Bartolomeu de Gusmão współcześnie (fot. opinardireito.blogspot.com)

Obecnie lotnisko i baza cały czas funkcjonują, a dawne zabudowania będące częścią portu lotniczego zaadaptowano do nowych celów. Przetrwała również hala sterowcowa, która jest obecnie jedną z kilku zachowanym w oryginalnym stanie hal. Wpisaną ją również do rejestru zabytków.