Zabytkowy ceglano-drewniany Żuraw znajdujący się w centrum Gdańska nad Motławą jest chyba najbardziej charakterystycznym i rozpoznawalnym symbolem miasta. Zbudowano go w średniowieczu, jednak konstrukcja uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej i została odbudowana do stanu, który cały czas możemy podziwiać.

Pierwsze wzmianki o istnieniu bramy w miejscu, w którym współcześnie stoi Żuraw pochodzą już z 1363 roku. W dokumentach z 1367 roku znaleźć można natomiast informacje o dźwigu stojącym w tym samym miejscu. Według dostępnych informacje, konstrukcja spłonęła i została odbudowana w latach 1442-1444 w formie znanej nam współcześnie.

Gdański Żuraw - 1983 rok (fot. Rafał Banach)
Gdański Żuraw – 1983 rok (fot. Rafał Banach)

Początkowo zbudowano dwie ceglane baszty, mające pełnić rolę bramy miejskiej i fortyfikacji obronnych. Z czasem pomiędzy basztami zbudowano drewnianą konstrukcję dźwigu portowego o wysokości 30 m. W dolnych częściach konstrukcji umieszczono stanowiska dla armat, a w górnych stanowiska strzeleckie.

Żuraw wykorzystywano zarówno do przeładunku towarów, jak i stawiania masztów. Mechanizm dźwigowy składał się z dwóch par kół deptakowych (bębnów) – początkowo zainstalowano jedną parę kół, ale z czasem dodano kolejną, pozwalających na podnoszone ładunków o masie 2 ton na wysokość 27 m, lub 4 ton na wysokość 11 m. Koła wprawiane były w ruch przez czterech żurawników, chodzących w ich wnętrzu. Opiekę nad obiektem sprawował natomiast mistrz dźwigowy.

Żuraw współcześnie (fot. Michał Banach)
Żuraw współcześnie (fot. Michał Banach)

W XVII wieku Żuraw stracił znaczenie militarne, a w XIX wieku wraz z wzrostem wagi ładunków, stopniowo przestano go wykorzystywać do przeładunku, ograniczając się do stawiania masztów i obsługi niewielkich jednostek pływających. Żuraw przetrwał w praktycznie niezmienionej formie aż do marca 1945 roku, kiedy to został zniszczony w trakcie działań wojennych. Spłonęła cała drewniana konstrukcja, a ceglane baszty zostały w znacznej mierze uszkodzone.

Po II wojnie światowej, w latach 1957-1959 żuraw został odbudowany do stanu historycznego dzięki dokumentacji, która powstała jeszcze przed jego zniszczeniem. W latach 1962-1965 przystosowano go do roli obiektu muzealnego, przy okazji rekonstruując cały mechanizm dźwigowy (mimo to, mechanizm nie jest używany). Po remoncie cała konstrukcja stała się częścią muzeum, które w ostatnich latach znacząco rozbudowano i unowocześniono.

Żuraw współcześnie (fot. Michał Banach)
Żuraw współcześnie (fot. Michał Banach)

Gdański Żuraw to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów w mieście. Znajduje się w centrum historycznej części portu, a tuż obok niego, po drugiej stronie Motławy stoi kolejny symbol miasta – masowiec Sołdek. Warto dodać, że w nocy Żuraw jest oświetlany, co pozwala na zrobienie świetnych zdjęć.


Discover more from SmartAge.pl

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.
SmartAge.pl
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.