Bomba GBU-43/B MOAB „Mother of All Bombs”

Amerykańska bomba paliwowo-powietrzna dużego kalibru – GBU-43/B MOAB (ang. Massive Ordnance Air Blast), nazywana częściej jako Mother of All Bombs (pol. Matka wszystkich bomb) to największa konwencjonalna bomba w arsenale USAF. Po raz pierwszy wykorzystano ją bojowo 13 kwietnia 2017 roku w Afganistanie.

W latach 70., USAF wprowadziły do uzbrojenia lotnicze bomby burzące BLU-82 Daisy Cutter. Były to potężne bomby o masie 6800 kg (w tym 5715 kg materiału wybuchowego typu GSX), zaprojektowane początkowo do… tworzenia lądowisk dla helikopterów. Fala uderzeniowa generowana przez bombę miała wyrywać drzewa i tym samym ułatwiać oczyszczenie terenu i przygotowanie lądowiska. Bomby mogły być również wykorzystywane do bardziej bojowych zadań, czyli niszczenia bunkrów i podziemnych umocnień, ponieważ dzięki swojej sile rażenia były w stanie doprowadzić do zawalenia umocnień znajdujących się kilkanaście metrów pod ziemią.

Po raz pierwszy Daisy Cutter wykorzystano z powodzeniem 23 marca 1970 roku w Wietnamie. W 1991 roku podczas wojny w Zatoce Perskiej wykorzystano je ponownie – zrzucono 11 tego typu bomb. Kolejnych kilkadziesiąt zrzucono po 2001 roku w Afganistanie. W obu konfliktach wykorzystywano je do niszczenia podziemnych umocnień i tuneli. W wyniku przeprowadzonych analiz, dowództwo USAF uznało jednak, że należy wprowadzić do uzbrojenia nowocześniejszy typ bomb tego typu.

Przede wszystkim nowe uzbrojenie miało być bardziej precyzyjne, ponieważ BLU-82 były bombami swobodnie opadającymi. W 2002 roku rozpoczęto prace nad nowymi, szybującymi, kierowanymi bombami typu GBU-43/B MOAB. Mierzące 9 m długości i 1 m średnicy bomby wyposażono w stateczniki i skrzydła, dzięki czemu w połączeniu z systemem pozycjonującym miały osiągać bardzo dużą celność. System naprowadzania jest prawdopodobnie rozwinięciem systemu stosowanego w bombach JSOW.

GBU-43 waży 9800 kg (lub 10 300 kg) z czego aż 8482 kg to materiał wybuchowy typu H6. Pierwszy test nowej bomby przeprowadzono 11 marca 2003 roku na poligonie w Eglin na Florydzie. Po dopracowaniu konstrukcji MOAB weszła na wyposażenie amerykańskich sił powietrznych. Aby ułatwić ich wykorzystanie, zaprojektowano je do zrzucania z pokładu samolotów transportowych typu C-130 Hercules. W razie potrzeby nosicielami uzbrojenia mogą być również samoloty transportowe typu C-17 Globemaster. W przypadku samolotów transportowych, bomba umieszczana jest na specjalnych saniach z spadochronem, które wyrzuca się przez rampę ładunkową. Bomba i sanie opadają oddzielnie.

MOAB to bomba paliwowo-powietrzna, która przed uderzeniem w ziemie rozpyla mieszankę paliwową, która w momencie eksplozji bomby zapala się i eksploduje, powiększając pole rażenia bomby. GBU-43 w przeciwieństwie do Daisy Cuttera zaprojektowano specjalnie do niszczenia umocnień i siły żywej. Po raz pierwszy wykorzystano ją bojowo w Afganistanie, 13 kwietnia 2017 roku. Zrzucono ją z pokładu samolotu MC-130 na cel w prowincji Nangarhar. Według informacji ujawnionych następnego dnia bomba trafiła w sieć podziemnych tuneli, zabijając około 36 bojowników tzw. Państwa Islamskiego.

Bomby typu GBU-43/B MOAB są największymi konwencjonalnymi bombami w arsenale USAF. Siła ich eksplozji jest porównywalna z niewielkimi, taktycznymi ładunkami nuklearnymi, ale bomb te są pozbawione wad uzbrojenia nuklearnego – promieniowanie, impuls elektromagnetyczny itp. Dzięki temu mogą być wykorzystywane bez ruszania arsenału nuklearnego.