O ile samoloty szturmowe znakomicie nadają się do atakowania konkretnych celów, tak nie do końca są w stanie przez długi czas zapewniać wsparcie oddziałom lądowym. Było to widoczne zwłaszcza w trakcie wojny w Wietnamie. To właśnie wówczas Amerykanie wprowadzili do eksploatacji tzw. gunshipy, czyli samoloty transportowe, wyposażone w silne uzbrojenie, mogące przez długi czas wspierać oddziały lądowe. Pierwszym tego typu samolotem był Douglas AC-47 Spooky.

Geneza

W 1964 roku oddziały amerykańskie działające w Wietnamie zaczęły skarżyć się na brak odpowiedniego wsparcia lotniczego. O ile samoloty szturmowe wystarczały do atakowania punktów oporu i zgrupowań oddziałów północnowietnamskich i Wietkongu, tak przy działaniach obronnych, nie były one w stanie zapewnić wystarczającego wsparcia. W związku z tym kapitan John C. Simons zainicjował program, który otrzymał nazwę Project Tailchaser, którego celem było opracowanie samolotu wsparcia ogniowego, który miał służyć do zapewniania wsparcia z powietrza oddziałom lądowym przez długi czas.

Douglas AC-47 Spooky
Douglas AC-47 Spooky

W ramach prac wykorzystano samolot Convair C-131B, który uzbrojono w karabin obrotowy GAU-2/A Minigun. Maszynę poddano próbom, które wykazały, że może on skutecznie atakować cele naziemne. Brak funduszy oraz niewystarczające osiągi C-131B sprawiły jednak, że projektu nie kontynuowano. Krótko po zakończeniu tego programu, inny amerykański wojskowy, kapitan Ron W. Terry również rozpoczął prace nad projektem samolotu wsparcia.

W październiku 1964 roku zespół pod kierownictwem Terriego rozpoczął program Project Gunship. Jako bazę i nosiciel uzbrojenia wybrano samolot Douglas C-47D, których spore ilości pozostawały jeszcze w rezerwie. Po stworzeniu koncepcji i zebraniu potrzebnego wyposażenia, zespół udał się do Wietnamu, gdzie 2 grudnia 1964 roku rozpoczęto prace nad przebudową dwóch C-47D do roli samolotów wsparcia ogniowego.

Douglas AC-47 Spooky
Douglas AC-47 Spooky

Douglas AC-47 Spooky

Pierwszy z samolotów ukończono już 11 grudnia, a drugi 15 grudnia. Samoloty wyposażono w 3 karabiny obrotowe GAU-2/A Minigun na specjalnych podstawach zbudowanych lokalnie (dwa strzelające przez okna, a jeden przez drzwi ładowni). Samoloty wyposażono ponadto w wyrzutnie flar oświetlających. Z racji tego, że samoloty miały spore możliwości transportowe i udźwig, mogły zabrać zapas 24 000 naboi do minigunów i 45 flar. Załoga liczyła 7 osób – dwóch pilotów, nawigatora, inżyniera pokładowego, ładowniczego i dwóch strzelców. Pozostałe osiągi i dane techniczne były takie same jak w przypadku C-47. Po przebudowie nadano im nazwę FC-47D. Już pod koniec grudnia samoloty odniosły pierwsze istotne sukcesy, wspierając posterunki wojskowe, atakowane przez oddziały Wietkongu. Dzięki dużemu zasięgowi, FC-47D mogły przebywać w powietrzu przez kilka godzin, zapewniając cały czas wsparcie oddziałom lądowym.

Douglas AC-47 Spooky
Douglas AC-47 Spooky

Analiza pierwszy misji wykonywanych przez FC-47D wykazała, że są one wyjątkowo skuteczne i stosunkowo tanie w budowie oraz eksploatacji. W tej sytuacji jeden z prototypów wysłano do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał być wykorzystywany do szkolenia kolejnych załóg. Równocześnie rozpoczęto budowę kolejnych samolotów tego typu.

W toku eksploatacji przetestowano inne konfiguracje uzbrojenia – m.in. 10 karabinów maszynowych Browning M2HB kalibru 12,7 mm, ale ostatecznie uznano, że miniguny zapewniają najlepszą siłę ognia. Łącznie przebudowano 53 samoloty, z których 41 służyło w Wietnamie. Wykorzystywano je bardzo intensywnie, w związku z czym aż 12 utracono w walce, a 19 z powodu wypadków i katastrof. W 1965 roku zmieniono również ich nazwę na AC-47 Spooky. Powodem były… protesty pilotów myśliwców, którym nie odpowiadał fakt, iż stare samoloty transportowe mają oznaczenie zaczynające się od litery F, przypisanej do myśliwców.

Douglas AC-47 Spooky z karabinami maszynowy M2HB kalibru 12,7 mm
Douglas AC-47 Spooky z karabinami maszynowy M2HB kalibru 12,7 mm

W 1967 roku rozpoczęto program Project Gunship II, który ostatecznie doprowadził do powstania samolotów Lockheed AC-130. Po licznych modernizacjach i zmianach pozostają one cały czas w eksploatacji. Wraz z postępami prac nad następcami AC-47D, maszyny, które przetrwały walki, do końca 1969 roku zostały przekazane siło powietrznym Republiki Wietnamu. Wykorzystywano je do 1975 roku. Podczas walk w Wietnamie AC-47 wzięły udział w obronie 3926 wiosek, osad, posterunków i fortów. Łącznie wystrzeliły około 97 mln pocisków, zabijając blisko 5300 żołnierzy Wietkongu. Mówi się, że żadna wioska ochraniana przez te maszyny nie została utracona.

Kilka egzemplarzy AC-47D zostało przekazanych Kambodży, Laosowi i Salwadorowi. Ponadto w Kolumbii, Indonezji, Południowej Afryce, Urugwaju, Filipinach i Tajlandii powstały lokalne wersje AC-47D, które pełniły również rolę samolotów wsparcia, ale uzbrojone były w różne typy uzbrojenia.

Douglas AC-47 Spooky
Douglas AC-47 Spooky

Bardzo ciekawie wygląda kwestia Kolumbii, która wykorzystuje samoloty AC-47T Fantasma w liczbie 6 egzemplarzy. Samoloty te powstały na bazie Baslera BT-47, czyli C-47D z silnikami turbośmigłowymi. Maszyny te otrzymały systemy noktowizyjne ułatwiające działanie w nocy, komputerowy system sterowania karabinem obrotowym GAU-19 kalibru 12,7 mm (podobno jedna maszyna otrzymała działko kalibru 20 mm). Załoga liczy 7 osób – dwóch pilotów, nawigator, inżynier pokładowy i 3 strzelców. Z racji zastosowania nowocześniejszych silników, samoloty te mogą przebywać w powietrzu nawet przez 10 godzin.

Podsumowanie

Samoloty Douglas AC-47D Spooky zapoczątkowały długą linię gunshipów w amerykańskich siłach powietrznych. Obecnie USAF wykorzystuje bardzo unowocześnione wersje AC-130 (od 2019 roku AC-130W/J). Samoloty te uzbrojone są w działka obrotowe kalibru 30 mm, haubicę kalibru 105 mm, pociski rakietowe oraz pociski AGM-114 Hellfire.

Kolumbujskie AC-47T Fantasma (fot. Fuerzas Militares de Colomia)
Kolumbujskie AC-47T Fantasma (fot. Fuerzas Militares de Colomia)

W porównaniu do samolotów szturmowych, gunshipy oferują zupełnie inne możliwości wspierania oddziałów lądowych. Samoloty te przez ługi czas mogą krążyć nad danym obszarem zapewniając zarówno wsparcie ogniowe jak i rozpoznanie z powietrza. Pierwsze AC-47D były łatwym celem dla obrony przeciwlotniczej, w związku z czym ograniczono ich eksploatację do lotów nocnych (chociaż i to nie uchroniło ich przed stratami). Współczesne gunshipy mogą operować na znacznie większych wysokościach, a komputerowe systemy kierowania ogniem ułatwiają celowanie.


Discover more from SmartAge.pl

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.
SmartAge.pl
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.