Wraz z pojawieniem się krążowników typu Deutschland, podobnie jak w wielu innych krajach, również w USA rozpoczęto prace nad nowymi krążownikami, które miały być odpowiedzią na niemieckie jednostki. Efektem prac było powstanie potężnych krążowników typu Alaska, które odegrały minimalną rolę podczas II wojny światowej.
Geneza
Pojawienie się silnie uzbrojonych niemieckich krążowników typu Deutschland doprowadziło w wielu krajach do sporego zamieszania, graniczącego z paniką. Potężnie uzbrojone krążowniki, będące w stanie zwalczać nawet ciężkie krążowniki, ale dalej o wiele mniejsze i tańsze od pancerników i krążowników liniowych mogły stanowić spore zagrożenie dla wielu ówczesnych flot.
W odpowiedzi, wiele krajów rozpoczęło w latach 30. programy rozbudowy swoich flot o nowe szybkie pancerniki oraz ciężkie krążowniki mające być „zabójcami krążowników”. Również w Japonii rozpoczęto prace projektowe nad takimi jednostkami, a informacje na ten temat szybko trafiły do USA, gdzie wzbudziło spore zaniepokojenie.
Większość amerykańskich krążowników będących w służbie lub budowanych w latach 30. rygorystycznie podlegała pod postanowienia Traktatu Waszyngtońskiego, ograniczającego m.in. wyporność i uzbrojenie krążowników. W związku z tym okręty te w starciu z zarówno niemieckimi krążownikami typu Deutschland jak i potencjalnymi japońskimi ciężkimi krążownikami były bez szans.
Dowództwo amerykańskiej floty, wspólnie z administracją prezydenta Franklina D. Roosevelta zainicjowały pod koniec lat 30. program budowy sześciu potężnych krążowników, mających być czymś pomiędzy ciężkimi krążownikami a pancernikami (w Stanach Zjednoczonych nie budowano typowych krążowników liniowych, jednak można śmiało uznać, że nowe okręty były właśnie przedstawicielami tej klasy).
Powstało wiele koncepcji budowy okrętów, ale ostatecznie zdecydowano się na zbudowanie okrętów o wyporności około 25 000 ton, uzbrojeniu w postaci 9 dział kalibru 305 mm, dysponujących prędkością około 30 węzłów i posiadających stosunkowo lekkie opancerzenie. Okręty określono jako typ Alaska.
Wielkie krążowniki typu Alaska
Oficjalnie zamówienie na 6 okrętów nowego typu złożono 9 września 1940 roku. Stępkę pod pierwszą z jednostek – USS Alaska (CB-1), położono 17 grudnia 1941 roku w stoczni New York Shipbuilding Corporation. Budowę drugiej jednostki – USS Guam (CB-2) rozpoczęto 2 lutego 1942 roku, a trzeciej – USS Hawaii (CB-3), 20 grudnia 1943 roku. Prac nad kolejnymi okrętami, którymi miały być USS Phillippines (CB-4), USS Puerto Rico (CB-5) i USS Samoa (CB-6) nigdy nie rozpoczęto, ponieważ zarówno sytuacja gospodarcza jak i przebieg walk sprawiły, że okręty uznano za nieprzydatne i zbyt kosztowne.
USS Alaska zwodowano 15 sierpnia 1943 roku, a do służby okręt wszedł 17 czerwca 1944 roku. USS Guam został zwodowany 12 listopada 1943 roku, a do służby wszedł 17 września 1944 roku. USS Hawaii zwodowano 3 listopada 1945 roku, ale jego budowy nigdy nie dokończono.
Okręty miały 246 m długości i wyporność pełną 34 800 ton. Napęd stanowiły cztery turbiny parowe General Electric o mocy 150 000 KM, zapewniające prędkość maksymalną 31-33 węzłów, oraz zasięg 22 000 km przy prędkości 15 węzłów. Uzbrojenie składało się z 9 dział kalibru 305 mm w trzech potrójnych wieżach, 12 dział kalibru 127 mm w sześciu podwójnych wieżach, 56 działek kalibru 40 mm w czternastu poczwórnych zestawach oraz 34 pojedynczych działek kalibru 20 mm.
Okręty chronił pancerz o grubości 130-250 mm w pasie burtowym, 97-102 mm na pokładzie, 280-330 mm na barbetach, 130-330 mm na wieżach i 270 mm na mostku. Ochrona przeciwtorpedowa była minimalna. Dodatkowo okręty posiadały cztery wodnosamoloty OS2U Kingfisher lub SC Seahawk. Załogę w zależności od zakresu działań stanowiło od 1517 ludzi do nawet 2251 (źródła nie są zgodne pod tym względem).
USS Alaska i USS Guam weszły do służby w końcowym okresie II wojny światowej i całą swoją karierę bojową spędziły na Pacyfiku, służąc głównie jako okręty eskortowe i pływające baterie, wykorzystywane do ostrzału japońskich wysp. W lipcu 1945 roku oba okręty zostały wysłane na Morze Wschodniochińskie i Morze Żółte, gdzie miały prowadzić działania przeciwko japońskiej żegludze, ale nie napotkały żadnych znaczących sił przeciwnika.
Po wojnie i spędzeniu w służbie odpowiednio 32 i 29 miesięcy oba okręty zostały wycofane do rezerwy i zakonserwowane 17 lutego 1947 roku. Pod koniec lat 50. rozważano ich przebudowę na krążowniki rakietowe, jednak koszt prac wynoszący około 160 mln dolarów (współcześnie około 1,36 mld dolarów) uznano za zbyt wysoki. Ostatecznie w 1961 roku wykreślono je z listy floty i zezłomowano.
Zapomniane okręty
Krążowniki typu Alaska powstały jako odpowiedź na coraz potężniejsze krążowniki niemieckie i japońskie. Zanim jednak okręty weszły do służby, niemiecka flota praktycznie przestała istnieć, a japońskie siły nawodne prezentowały marginalny potencjał bojowy. Oba zbudowane amerykańskie krążowniki nie miały po prostu z czym walczyć i były nieprzydatne, zwłaszcza wobec obecności szybkich pancerników typu Iowa.
Zdając sobie z tego sprawę, już podczas budowy pierwszych okrętów zrezygnowano z prac nad trzema kolejnymi jednostkami tego typu, oraz rozważano przebudowę powstających jednostek na lotniskowce (co teoretycznie było łatwe, ponieważ posiadały podobną siłownię do lotniskowców typu Essex). Planów tych nie zrealizowano ze względu na mniejszą pojemność kadłuba, uniemożliwiająca zabranie odpowiedniej liczby samolotów, słabą obronę przeciwtorpedową oraz przede wszystkim obecność o wiele tańszych w przebudowie mniejszych krążowników typu Cleveland.
Okręty typu Alaska oficjalnie klasyfikowane są w USA jako „duże krążowniki” – CB. Ze względu na swoje uzbrojenie i opancerzenie, można je określić jako przykład amerykańskich krążowników liniowych, jednak w USA tego typu klasyfikacja nie była stosowana. Warto również dodać, że nazwy nadane okrętom miały wyraźnie sugerować ich odmienną charakterystykę – w USA pancerniki otrzymywały nazwy pochodzące od stanów, a krążowniki od miast. Jednostki typu Alaska otrzymały natomiast nazwy od terytoriów zależnych Stanów Zjednoczonych.
Jako ciekawostkę warto dodać, że okręt ten dostępny jest również w grze World of Warships – możecie skorzystać z tego linku, aby założyć nowe konto lub wrócić do gry i uzyskać dodatkowe bonusy.
