Najdłuższe budynki mieszkalne w Warszawie – Jamnik i Pekin

Na warszawskiej Pradze znajdują się dwa olbrzymie bloki mieszkalne zbudowane na przełomie lat 60. i 70., uznawane za najdłuższe budynki mieszkalne zarówno w stolicy jak i całej Polsce. Pierwszym z nich jest Pekin o długości około 1,5 km (z załamaniami), a drugim Jamnik o długości 508 m (w linii prostej).

Pekin (osiedle Przyczółek Grochowski)

Miano najdłuższych budynków mieszkalnych w Polsce noszą dwa obiekty. Pierwszym z nich jest Przyczółek Grochowski, znany bardziej jako Pekin lub Osiedle Hansenów znajdujący się w dzielnicy Praga-Południe. Jest to długi na około 1500 m ciąg 22 bloków mieszkalnych o wysokości 7 pięter. Kompleks dysponuje łącznie 1800 mieszkaniami o powierzchni 85 000 m², w których może mieszkać około 7000 osób.

Projekt osiedla stworzyło małżeństwo architektów Oskar i Zofia Hansen. Budynki wchodzące w skład osiedla chociaż fizycznie są ze sobą połączone otwartymi galeriami, formalnie były oddzielnymi budynkami. Cały kompleks ma plan zbliżony do nieregularnej litery M. Konstrukcję budynków stworzyli Marek Konieczny i Józef Staniszewski.

Cechą charakterystyczną kompleksu są otwarte galerie łączące poszczególne budynki. Chociaż każda z klatek schodowych dysponuje dwiema windami, w razie awarii, mieszkańcy mogli przechodzić do pozostałych wind właśnie przez galerie. Na etapie projektu umieszczono przy windach stanowiska dla wózków, którymi mieszkańcy mogliby przewozić cięższe bagaże do mieszkań. W trakcie budowy zrezygnowano jednak z nich.

Prace projektowe nad osiedlem prowadzono w latach 1963-1969, a budowę w latach 1969-1974. Od samego początku olbrzymie osiedle cieszyło się dużym zainteresowaniem mediów i było pozytywnie oceniane przez zarówno architektów jak i urbanistów i socjologów. Niestety tego samego nie mogli powiedzieć mieszkańcy.

Otwarte galerie generowały hałas, a kiepskie drzwi i okna nie zapewniały wystarczającej izolacji cieplnej. Łączące poszczególne klatki schodowe galerie również były problemem, ponieważ sprzyjały przestępczości. W związku z tym z czasem mieszkańcy poszczególnych budynków w obawie przed włamaniami zaczęli montować kraty oddzielające galerie. Sam budynek z czasem został zaniedbany i utracił dawną medialną pozytywną renomę.

Obecnie Pekin jest systematycznie odnawiany i remontowany, dzięki czemu odzyskuje modernistyczne piękno. Ze względu na swoją długość jest to najdłuższy budynek mieszkalny w Polsce, ale z powodu kształtu, nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego faktu.

Jamnik (Kijowska 11)

Drugim najdłuższym budynkiem w Warszawie jest blok mieszkalny przy ulicy Kijowskiej 11 w dzielnicy Praga-Północ, znany jako Jamnik. Budynek nazywany jest czasami również Tasiemcem, Deską, Mrówkowcem lub Długasem. Autorem jego projektu był Jan Kalinowski. Zbudowano go w latach 1971-1973 w południowej części osiedla Szmulowizna.

Budynek ma 7 kondygnacji, w tym dwie podziemne, 508 m długości i 43 klatki schodowe. W każdej z nich znajduje się po 10 mieszkań, po dwa na piętro, łącznie 430 mieszkań dla 1200 osób. Na parterze wzdłuż całego budynku znalazły się punkty handlowe. Blok powstał w pobliżu Dworca Wschodniego i początkowo miał służyć jako… zasłona. Po drugiej stronie budynku znajdowały się bowiem niezbyt reprezentatywne stare i wręcz rozpadające się budynki na Szmulkach. Jamnik miał je zakryć, tak aby turyści przyjeżdżający na Dworzec Wschodni ich nie widzieli. Z czasem zastąpiły je nowe bloki, a o pierwotnym celu budowy bloku zapomniano.

Ze względu na swoją długość, Jamnik uznawany jest za najdłuższy budynek mieszkalny w Warszawie, ponieważ w przeciwieństwie do Pekinu nie ma załamań. Obok gdańskiego falowca jest to jeden z najdłuższych budynków mieszkalnych w Polsce.