Rankiem 17 grudnia 1903 roku na polach Kitty Hawk w Północnej Karolinie w powietrze wzbiła się pierwsza w historii maszyna latająca cięższa od powietrza. Samolot będący dziełem braci Orvilla i Wilbura Wrightów wykonał serię lotów, które zapoczątkowały długą i niesamowitą historię lotnictwa.
Marzenie o lataniu
Ludzkość marzyła o wzbiciu się w powietrze od wieków. Wielu śmiałków podejmowało próby zbudowania maszyn latających, ale nikomu nie udało się zbudować maszyny latającej cięższej od powietrza. Po raz pierwszy w powietrze wzbili się 21 listopada 1783 roku Jea-Francois Pilatre de Rozier i Marquis d’Arlandes. Dokonali tego w balonie napełnionym ogrzanym powietrzem.
Testy szybowca
Przez kolejne lata powstawały różnego rodzaju maszyny, które miały wynieść ludzi w przestworza. Wielkim sukcesem okazały się sterowce, będące pierwszymi napędzanymi pojazdami latającymi. Były one jednak duże i niezbyt przyjazne w użyciu. Wszyscy chcieli zbudować maszynę łatwą w pilotażu i posiadającą silnik pozwalający na przeprowadzenie dłuższego lotu.
Niestety mimo upływu lat, konstruktorzy cały czas mieli problemy z zbudowaniem odpowiednich maszyn. Wszystko zaczęło się zmieniać w latach 90-tych XIX wieku, kiedy rozwój techniki pozwolił na budowę coraz bardziej finezyjnych i nietypowych pojazdów.
Testy szybowca
Od rowerów po maszyny latające
Pod koniec XIX wieku na całym świecie wielu pionierów prowadziło eksperymenty z maszynami latającymi wyposażonymi w napęd. Większość prób kończyła się w najlepszym przypadku zniszczeniem prototypów lub kompromitacją twórców, w najgorszym, śmiercią pilotów.
Na początku 1899 roku do grona śmiałków, którzy postawili sobie za cel zbudowanie samolotu dołączyli bracia Wright – Orville i Wilbur. Przez kilka lat zajmowali się konstruowaniem i naprawą rowerów, ale z czasem uznali, że praca ta nie zapewni im przyszłości.
Bracia Wright – Orville (19.06.1871-30.01.1948) i Wilbur (16.04.1867-30.05.1912) Wright. Amerykańscy pionierzy lotnictwa. W latach 90-tych XIX wieku założyli w Dayton w stanie Ohio warsztat w którym naprawiali i produkowali rowery. Następnie zaczęli interesować się lotnictwem. Po udanym locie w 1903 roku zaczęli dopracowywać swój wynalazek. W latach 1908-1909 zaczęli prezentować swój samolot w Europie, dzięki czemu zyskali olbrzymią popularność. Niestety Wilbur zmarł w 1912 roku. Jego brat kontynuował prace nad samolotami i był odpowiedzialny za stworzenie norm prawnych regulujących działalność linii lotniczych i samych pilotów.
Bracia Wright – Orville (po lewej) i Wilbur (po prawej)
Początkowo bracia zaczęli budować latawce, a gdy opanowali już zasady ich konstrukcji, zaczęli budować szybowce. Warto dodać, że całą wiedzę zdobywali sami, ponieważ nawet eksperymenty innych pionierów z tych lat nie były na tyle udane, aby bezpośrednio je wykorzystać.
Pod koniec 1899 roku bracia zwrócili się do US Weather Bureau z pytaniem i prośbą o pomoc w znalezieniu odpowiedniego miejsca do testu ich wynalazków. Poszukiwali wietrznego i płaskiego terenu, na którym panowałyby w miarę dobre warunki atmosferyczne. Po krótkiej wymianie korespondencji wybrane zostało Kitty Hawk w Północnej Karolinie.
Testy szybowca
Pola znajdujące się na wyspach niedaleko brzegu był idealnym miejscem. Silne wiatry z nad oceanu miały w miarę równą prędkość, a duże otwarte przestrzenie były bezpieczne do testowania samolotów. Po raz pierwszy bracia Wright przybyli na miejsce we wrześniu 1900 roku aby przetestować jeden z szybowców. W kolejnych latach kilkukrotnie wracali do Kitty Hawk a w lipcu 1901 roku zbudowali pierwszy hangar w którym przechowywali swoje maszyny.
Testy z szybowcami prowadzone we wrześniu 1902 roku w Dayton, gdzie znajdował się główny warsztat braci, były bardzo udane. Łącznie wykonali oni blisko 2000 prób z szybowcami, które upewniły ich w przekonaniu, że obradli odpowiednią drogę. Pozostał jeszcze jeden problem – napęd.
Wszystkie dostępne w tym czasie silniki były słabe, duże i co najgorsze – ciężkie. Bracia Wright zaczęli więc projektować własny silnik. Pomógł im w tym Charlie Taylor. Udało im się skonstruować 4-cylindrowy chłodzony wodą silnik spalinowy o mocy 12 KM, ważący około 77 kg.
Gdy udało im się skompletować wszystkie elementy potrzebne do skonstruowania samolotu, rozpoczęli przygotowania do wyruszenia do Kitty Hawk w celu przeprowadzenia prób. We wrześniu 1903 roku wrócili na wzgórza Kill Devil Hills, gdzie rok wcześniej zbudowali pierwszy hangar. Ze względu na wielkość nowego samolotu musieli zbudować nowy budynek i dodatkowo naprawić stary, uszkodzony w trakcie zimy.
Ostatecznie w grudniu 1903 roku byli gotowi do rozpoczęcia prób.
Pierwszy lot samolotu w historii
Na początku grudnia 1903 roku wszystkie przygotowania do próbnego lotu były skończone. Bracia zbudowali specjalną szynę, na której umieścili samolot, aby mieć pewność, że rozbieg będzie w pełni kontrolowany. 14 grudnia po rzucie monetą Wilbur zasiadł za sterami samolotu, a Orville i kilku pomocników uruchomiło silnik.
Pierwszy lot braci Wright
Samolot wykonał krótki rozbieg i oderwał się od ziemi. Niestety po 36 metrach opadł i uderzył o ziemię. Na szczęście uszkodzenia nie był poważne, a Wilbur był tylko nieco poobijany. Według niektórych historyków lot ten był pierwszym w historii, ale nawet sami bracia Wright nie uznali tej próby za udaną.
Po przeprowadzeniu napraw, 17 grudnia postanowili ponownie spróbować. Tym razem za sterami zasiadł Orville. Dokładnie o godzinie 10.35 samolot oderwał się od ziemi i wykonał trwający 12 sekund lot. Samolot pokonał odległość 37 m i bezpiecznie osiadł na ziemi.
Flyer I – pierwszy samolot który wzbił się w powietrze. Maszyna otrzymała swoją nazwę dopiero po lotach z 17 grudnia 1903 roku. Samolot napędzany był 4-cylindrowym silnikiem spalinowym o mocy 12 KM. Rozpiętość skrzydeł wynosiła 12.3 m. Flyer I ważył 274 kg, a maksymalna masa startowa wynosiła 338 kg. Samolot znajduje się obecnie w muzeum National Air & Space Museum w Waszyngtonie.
Flyer I
Radość braci była olbrzymia. Udany lot potwierdził ich wszystkie badania i wyliczenia. Tego samego dnia wykonali jeszcze 3 kolejne loty, z których najdłuższy trwał 59 sekund, w czasie których samolot pokonał odległość 279 m.
Lot z 17 grudnia 1903 roku uznaje się za pierwszy w historii lot maszyny latającej cięższej od powietrza, a Orville Wright stał się tym samym pierwszym w historii człowiekiem, który wzbił się w przestworza na pokładzie samolotu. Bracia nazwali swój samolot Flyer I.
Bracia Wright
Skromny początek wielkiej przygody
Po zakończonych próbach bracia wrócili do Dayton, gdzie kontynuowali prace nad samolotami. Pierwszy prototyp ze względu na wiele błędów konstrukcyjnych, wyłapanych w trakcie 4 grudniowych lotów został odstawiony do kąta.
Bracia rozpoczęli prace nad kolejnymi maszynami, a wieść o ich wyczynie obiegła cały świat i zainspirowała wielu kolejnych śmiałków, którzy postanowili samemu spróbować powtórzyć ten sukces. Paradoksalnie już w kilka tygodni po braciach Wright w powietrze zaczęły wzbijać się kolejne samoloty w różnych częściach świata.
Flyer I
Czy było to skutkiem działań braci? Nie do końca. Po prostu wielu pionierów doszło w tym czasie do podobnych wniosków niezależnie. Zachęceni sukcesem amerykanów zaczęli przeprowadzać konkretniejsze próby, które zaowocowały udanymi lotami. Być może gdyby nie odwaga, bracia Wright nie byliby pierwszymi twórcami samolotów.
