LZ 1 – pierwszy w historii sterowiec szkieletowy

Wieczór 2 lipca 1900 roku zapisał się w historii jako data pierwszego startu sterowca o konstrukcji szkieletowej. Zbudowany przez Ferdynanda Zeppelina sterowiec LZ 1 wykonał krótki lot, udowadniając, że możliwe jest budowanie coraz większych i lepszych statków powietrznych.

Droga do pierwszego sterowca

Historia sterowców sięga połowy XIX wieku. W 1851 roku Henri Jules Giffard opatentował maszynę parową przystosowaną do napędzania statku powietrznego. Jego balon wyposażony w niewielki silnik parowy wzbił się w powietrze 24 września 1852 roku. W kolejnych latach wykonano jeszcze kilka prób napędzania balonów, jednak dopiero 9 sierpnia 1884 roku wykonano lot, który zaważył na historii sterowców. Tego dnia francuski sterowiec La France pokonał trasę o długości 7,6 km, pokazując potencjał tego typu maszyn.

Cechą charakterystyczną pierwszych sterowców była konstrukcja składająca się z balonu napełnionego gazem i podwieszonej pod nim gondoli z napędem, niewiele różniącej się od konstrukcji balonów. Maszyny te były bardzo podatne na porywy wiatru a ich konstrukcja była wyjątkowo krucha. Zafascynowany sukcesem sterowca La France niemiecki wojskowy i inżynier Ferdinand Graf von Zeppelin postanowił to zmienić.

Po zakończeniu kariery wojskowej w 1891 roku rozpoczął prace nad sterowcami zupełnie nowego rodzaju. Przez 7 lat bezskutecznie starał się pozyskać finansowanie na budowę zaprojektowanego wspólnie z Theodorem Koberem statku powietrznego. W przeciwieństwie do wcześniejszych sterowców, projekt Zeppelina i Kobera posiadał sztywną, szkieletową konstrukcję, w której umieszczono zbiorniki napełniane gazem. Pod szkieletem umieszczono natomiast gondole dla pasażerów i silniki. Jednym z problemów, które Zeppelin musiał przezwyciężyć było jednak znalezienie odpowiednio lekkiego silnika do napędu sterowca.

LZ 1 – pierwszy sterowiec szkieletowy

Dopiero w 1898 roku Zeppelinowi udało się utworzyć firmę Gesellschaft zur Förderung der Luftschiffart, która miała podjąć się budowy sterowca. Ponad połowę kapitału firmy, wynoszącego 800 000 marek wpłacił sam Zeppelin, a resztę, grupa inwestorów, wśród których znaleźli się Philipp Holzmann, Max von Eyth, Carl von Linde, Friederich Voith oraz Daimler.

Po przezwyciężeniu większości problemów, 17 czerwca 1898 roku rozpoczęto budowę pierwszego sterowca. Maszyna otrzymała nazwę LZ 1 i miała 128 m długości, 11,7 m średnicy i pojemność 11 298 m³. Jako napęd wybrano dwa czterocylindrowe silniki Daimler NL-1 o mocy 14,2 KM.

Prace prowadzono na specjalnej barce zakotwiczonej na Jeziorze Bodeńskim niedaleko Manzell. Zeppelin uważał, że operowanie sterowcem z wody będzie bezpieczniejsze niż z lądu, a dodatkowo barka była łatwiejsza w przesuwaniu, dzięki czemu sterowiec można było szybciej ustawić pod wiatr.

Pierwszy lot LZ 1 miał miejsce 2 lipca 1900 roku o godzinie 20:03. Maszyna z 5 osobami na pokładzie oraz ładunkiem 350 kg balastu wzniosła się na wysokość 410 m i w ciągu 17 minut pokonała dystans 6 km. Niestety podczas lądowania sterowiec uległ uszkodzeniu i wymagał naprawy, połączonej z modernizacją. W trakcie lotu okazało się bowiem, że zastosowany aluminiowy szkielet nie miał wystarczającej sztywności.

Po zastosowaniu poprawek maszyna jeszcze dwukrotnie wzbiła się w powietrze 17 i 24 października 1900 roku. Niestety mimo udowodnienia, że taka konstrukcja ma potencjał, projekt nie zyskał zainteresowania niemieckich władz, a brak kontraktu na budowę kolejnych maszyn sprawił, że firma Zeppelina zbankrutowała.

Zeppelin nie poddał się jednak i kontynuował prace nad sterowcami. Już w 1905 roku rozpoczął budowę drugiej maszyny – LZ 2, ale dopiero w 1908 roku sterowce szkieletowe Zeppelina zyskały zainteresowanie wojska. Podczas I wojny światowej Zeppeliny, jak zaczęto nazywać niemieckie sterowce, wykorzystywano jako bombowce oraz maszyny transportowe. Po wojnie wraz z rozwojem lotnictwa ich rola zaczęła jednak spadać. Ostatecznie 6 maja 1937 roku era sterowców szkieletowych zakończyła się wraz z katastrofą LZ 129 Hindenburg.