Wieża Leandra w Stambule

W Stambule na niewielkiej wysepce leżącej w cieśninie Bosfor znajduje się kilkunastometrowa latarnia morska nazywana Wieżą Leandra. Historia samej wysepki i jej znaczenia dla tego regionu sięga 1110 roku, ale znany nam współcześnie budynek powstał znacznie później.

Licząca 30 km długości cieśnina Bosfor ma olbrzymie znacznie strategiczne. Nie tylko łączy ona Morze Czarne z Morzem Marmara, a później, przez Dardanele z Morzem Egejskim, ale oddziela również geograficznie Europę od Azji. W związku z tym od wieków miała ona olbrzymie znacznie strategiczne, a ten kto ją kontrolował, panował nad okolicznymi terenami.

Wieża Leandra (fot. Noumenon/Wikimedia Commons)

W związku z tym w 1110 roku bizantyjski cesarz, Aleksy I Komnen nakazał zbudowanie na niewielkiej wysepce leżącej w cieśninie drewnianą wieżę obserwacyjną. Według dostępnych przekazów, wyspę łączono specjalnym, żelaznym łańcuchem z drugą, znajdującą się po europejskiej stronie cieśniny. Miało to uniemożliwiać skryte przepłynięcie tego akwenu.

Na przestrzeni wieków drewniana wieża zaczęła być rozbudowywana i powiększana. Z czasem oprócz funkcji typowo obserwacyjnej zaczęła pełnić również funkcje obronne. Punktem kulminacyjnym był tok 1509 gdy zabudowania znacząco rozbudowano. W zależności od potrzeb i sytuacji politycznej wyspę wykorzystywano zarówno jako garnizon, jak i więzienie, albo miejsce kwarantanny. W 1763 roku poddano ją kolejnej przebudowie, w wyniku której zyskała formę znaną nam współcześniej.

Wieża Leandra (fot. Ayhan Baris)

W kolejnych latach kilkukrotnie modernizowano zabudowania, wzmacniając starzejącą się konstrukcję. Zmieniająca się sytuacja polityczna sprawiła, że z czasem obiekt stracił znaczenie militarne, przekształcając się w latarnię morską i punkt orientacyjny.

W latach 1998-1999 wyspę zmodernizowano oraz wzmocniono mury zabudowań i brzegi wyspy. Obecnie Wieża Leandra wykorzystywana jest jako punkt kontrolny i latarnia morska. Dodatkowo we wnętrzu wieży urządzono kawiarnię i restaurację. Na wyspę można dostać się prywatnymi łodziami i taksówkami wodnymi. Obecnie wieża ma 9 m wysokości.

Wieża Leandra (fot. Seha Islam)

Chociaż jej znacznie militarne jest już zerowe, wieża zyskała sławę m.in.w kinematografii i grach. Wykorzystano ją w filmie Świat to za mało o przygodach agenta Jamesa Bonda z 1999 roku, a także w grze Assassin’s Creed: Revelations.

Warto dodać, że turecka nazwa wieży – Kiz Kulesi (pol. Wieża Panny) związana jest z legendą, według której sułtan zamknął na wyspie swoją córkę, ponieważ wyrocznia przepowiedziała mu, że zginie ona od ukąszenia węża. Znajdująca się z dala od lądu wyspa wydawała się dobrym miejscem na uniknięcie spotkania z wężami, ale przepowiednia spełniła się, gdy na wyspę dotarł handlarz z owocami. W jednym z koszy ukrył się wąż, który następnie ukąsił córkę sułtana.