M3A1 Scout Car – długa droga do słynnego transportera

Transporter opancerzony i pojazd rozpoznawczy M3A1 Scout Car, znany bardziej jako White Scout Car był na początku II wojny światowej jednym z bardziej znanych i rozpoznawalnych pojazdów amerykańskiej armii. Jego historia zaczęła się jednak na długo przed wybuchem wojny.

Od M1 do M3A1

Na początku lat 30. amerykańska armia zaczęła poszukiwania nowego, czterokołowego samochodu opancerzonego, który miał być zarówno transporterem opancerzonym jak i pojazdem rozpoznawczym, przeznaczonym dla różnych formacji wojsk lądowych. Próbom poddawano wiele konstrukcji, jednak dopiero w 1934 roku pojawił się pojazd, który ostatecznie miał znaczący wpływ na dalszy rozwój projektu – M1 Scout Car, zbudowany przez White Motor Company.

Pojazd powstał w oparciu o podwozie półtonowej cywilnej ciężarówki, które obudowano opancerzonym nadwoziem. M1 ważył 3,5 tony, a silnik o mocy 75 KM zapewniał prędkość maksymalną 80 km/h. Pancerz miał grubość 13 mm, ale z racji układu i całkowicie otwartego dachu zapewniał tylko częściową ochronę. Mimo dosyć prowizorycznej konstrukcji, M1 został zbudowany w liczbie 76 egzemplarzy które trafiły do eksploatacji.

Na podstawie doświadczenia z prób M1, w 1935 roku rozpoczęto testy pojazdu oznaczonego jako M2 Scout Car. Był on większy i posiadał silnik o mocy 94 KM, zapewniający taką samą prędkość przy masie 3,6 ton. Zbudowano 20 egzemplarzy, po czym rozpoczęto prace nad zmodyfikowanym wariantem M2A1, który różnił się układem nadwozia i szczegółami konstrukcji. Z czasem pojazd otrzymał oznaczenie M3 Scout Car i wszedł do produkcji, którą zamknięto na 64 egzemplarzach.

Pojazdy te miały charakter czysto testowy i dopiero zaprojektowany w 1939 roku model M3A1 Scout Car stał się głównym modelem produkcyjnym. Od poprzednika różnił się szerszym nadwoziem nad błotnikami, usunięciem tylnych drzwi, dodaniem rolki z przodu, ułatwiającej pokonywanie przeszkód terenowych, mocniejszym silnikiem i szczegółami konstrukcji ułatwiającymi eksploatacją.

M3A1 miał 5,6 m długości i ważył 5,67 tony. Napęd stanowił sześciocylindrowy silnik Hercules JXD o mocy 110 KM, zapewniający prędkość maksymalną 80 km/h. Pancerz miał grubość 13 mm i podobnie jak w wcześniejszych wariantach, nadwozie było otwarte od góry. Załoga stanowiła dwie osoby, a w przedziale transportowym można było przewozić 6 żołnierzy. W zależności od wersji, uzbrojenie (obsługiwane przez pasażerów) składało się z jednego karabinu maszynowego kalibru 12,7 mm i dwóch kalibru 7,62 mm.

Eksploatacja

M3A1 Scout Car wszedł do eksploatacji w wszystkich formacjach wojsk lądowych amerykańskiej armii, a w trakcie wojny dodatkowo trafił na wyposażenie armii sojuszniczych. Wykorzystywano go do zarówno zadań transportowych jak i rozpoznawczych i specjalistycznych, w tym przewozu rannych, oraz jako wóz dowodzenia. Powstała nawet wersja uzbrojona w działko kalibru 37 mm, ale z racji cienkiego pancerza, wariant ten nie wszedł do produkcji seryjnej.

Z 20 894 zbudowanych egzemplarzy, 11 401 trafiło do jednostek sojuszniczych, z czego 6987 trafiło w ręce oddziałów Brytyjskiej Wspólnoty Narodów i ich sojuszników, a 3310 do ZSRR. 104 pojazdy trafiły do Chin. W 1944 roku Amerykanie zaczęli stopniowo wycofywać z służby liniowej swoje M3A1, zastępując je pojazdami M8 i M20, jednak nie oznaczało to, że White Scout Car trafiały na złom. Część z nich wysyłano do zadań na tyłach, a po wojnie wyeksportowano.

Setki transporterów tego typu trafiły do różnych państw na całym świecie, przez co brały udział w wielu lokalnych konfliktach zbrojnych aż do późnych lat 70. Co ciekawe, pewna liczba pojazdów tego typu podobno cały czas znajduje się na wyposażeniu sił zbrojnych Republiki Dominikany.

Podsumowanie

M3A1 był całkiem udaną konstrukcją i przez długi czas dobrze wypełniał zadania do których go projektowano, chociaż nie zapewniał zbyt wysokiego poziomu ochrony, ani nie posiadał silnego uzbrojenia. Wiele wskazuje na to, że w ZSRR na podstawie M3A1 zaprojektowano transporter opancerzony BTR-40, pod wieloma względami przypominający amerykańską konstrukcję, ale lepiej dopasowany do nowych potrzeb wojsk lądowych po II wojnie światowej.

Po wojnie wiele eksportowych M3A1 poddawano dalszym, lokalnym modyfikacjom, mającym na celu zwiększenie ich możliwości bojowych oraz poziomu ochrony.