Toga z niebieskim żabotem, szeroka wiedza z zakresu prawa, inteligencja, duża odporność na stres i wytrwałość — to cechy, którymi charakteryzuje się dobry radca prawny. Jak nim zostać? Czy jedyną drogą do przystąpienia i złożenia państwowego egzaminu zawodowego jest odbycie trzyletniej aplikacji radcowskiej? Kiedy można podjąć pracę w kancelarii radców prawnych? Wszystko wyjaśniamy poniżej!
Od studenta do radcy prawnego — jak przebiega ścieżka edukacyjna?
Osoba, która planuje zostać w przyszłości radcą prawnym, musi obowiązkowo ukończyć prawnicze studia magisterskie (stacjonarne lub zaoczne), które w Polsce trwają pięć lat. Konieczne jest wówczas zaliczenie wszystkich ćwiczeń i egzaminów oraz odbycie w ich trakcie sześciotygodniowej praktyki zawodowej, a także obronienie pracy dyplomowej i zdobycie tytułu magistra nauk prawnych.
Po tym etapie można zdecydować się na kontynuowanie edukacji i podjęcie stosownej aplikacji. Poza radcowską do wyboru jest też adwokacka, sędziowska, prokuratorska, notarialna, komornicza, kuratorska oraz legislacyjna. Co ważne, już na etapie aplikacji można zatrudnić się w wybranej kancelarii. Kancelaria radców prawnych to dobre rozwiązanie i doskonała okazja do przećwiczenia dotychczasowej wiedzy oraz podniesienie swoich kwalifikacji.
Aplikacja radcowska trwa trzy lata, jest odpłatna i umożliwia zdobycie umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu radcy prawnego. Każdemu aplikantowi zostaje przydzielony patron, pełniący rolę opiekuna. Najpierw jednak musi on zdać wstępny egzamin konkursowy składający się ze 150 pytań i uzyskać co najmniej 100 punktów.
Co ważne, po sześciu miesiącach od rozpoczęcia aplikacji możliwe jest występowanie przed sądami, organami ścigania oraz administracji publicznej. Wyjątkiem jest jedynie Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Konstytucyjny oraz Trybunał Stanu.
Zwieńczeniem aplikacji radcowskiej jest przystąpienie oraz złożenie egzaminu zawodowego przeprowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości, a także wpisanie na listę radców prawnych prowadzoną przez właściwą okręgową izbę radców prawnych.
Radca prawny bez aplikacji — czy to możliwe?
Okazuje się, że jest kilka możliwości zostania radcą prawnym bez odbywania aplikacji, a w niektórych przypadkach także bez przystępowania do egzaminu zawodowego.
Na wspomnianej liście znajdą się między innymi profesorowie oraz doktorzy habilitowani nauk prawnych, osoby zajmujące stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa i wykonujące zawód prawniczy (komornik, sędzia, prokurator, adwokat lub notariusz) oraz osoby, które zdały egzamin uprawniający do wykonywania innego zawodu prawniczego.
Radca prawny, prawnik i adwokat — to jedno i to samo?
Wiele osób używa wymiennie pojęć radca prawny, prawnik i adwokat, myśląc, że oznaczają one mniej więcej to samo. Kluczowe jest tutaj stwierdzenie „mniej więcej”. Czym zatem się one różnią?
Wyjaśnienia należy rozpocząć od prawnika, gdyż jest nim po prostu osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku prawo i na tym etapie zakończyła swoją edukację. Natomiast radca prawny oraz adwokat to już osoby z większą wiedzą, które po studiach zdały egzamin wstępny na aplikację, odbyły ją (poza wspomnianymi wyżej wyjątkami) oraz zdały egzamin zawodowy i zostały wpisane na listę radców prawnych lub adwokatów.
Radca prawny zajmuje się świadczeniem usług pomocy prawnej w szerokim tego słowa znaczeniu. Mowa przede wszystkim o udzielaniu porad, konsultacji oraz redagowaniu opinii prawniczych, pism procesowych i umów, a także byciem pełnomocnikiem w sprawach procesowych. Ponadto od 2015 roku już nie tylko adwokat występuje w charakterze obrońcy, ale także radca prawny. To, co jeszcze odróżnia go od adwokata, to możliwość zatrudnienia w kancelarii radców prawnych na umowie o pracę.
Droga do wykonywania zawodu radcy prawnego jest dość długa, jednak bardzo satysfakcjonująca. Przez cały czas trwania swojej kariery trzeba bezwzględnie przestrzegać zasad spisanych w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego. Osoby pracujące w kancelarii radców prawnych najczęściej wybierają konkretną dziedzinę i w niej się specjalizują, tak by jak najlepiej pomagać swoim klientom.