Historia lekkiego krążownika Krasnyj Krym rozpoczęła się przed I wojną światową, ale jednostka weszła do służby dopiero pod koniec lat 20. XX wieku. Okręt przetrwał II wojnę światową i został zezłomowany dopiero w 1959 roku, zachowując przez większość kariery prawie oryginalną konfigurację.
Długie narodziny
W wyniku wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905 rosyjska flota została bardzo mocno osłabiona. Odbudowa potencjału poszczególnych flot nie była prosta, ponieważ wnioski wyciągnięte z druzgoczących porażek rosyjskich okrętów w starciach z japońskimi jednostkami sprawiły, że nowe okręty projektowano według całkowicie zmienionych założeń.
Jedną z kluczowych zmian było wprowadzenie nowej klasy okrętów – krążowników lekkich, mających w założeniu pełnić rolę jednostek rozpoznawczych oraz wsparcia. Okręty te miały być szybkie, lekko opancerzone i w miarę dobrze uzbrojone. W 1907 roku rozpoczęto w Rosji prace nad nowym typem takich okrętów, określanym wstępnie jako typ Swietłana. Ciągłe zmiany koncepcji sprawiły, że dopiero w kwietniu 1912 roku przygotowano pełną specyfikację dla tych jednostek i zaczęto szukać wykonawcy.
Zagraniczne stocznie nie były zainteresowane udziałem w projekcie, więc zamówienie na 4 okręty nowego typu złożono 14 lutego 1913 roku w rosyjskich stoczniach. Chociaż pod koniec roku rozpoczęto budowę 4 okrętów, ostatecznie tylko jeden z nich został w pełni ukończony. 7 grudnia 1913 roku położono stępkę pod krążownik Swietłana. Wodowanie okrętu miało miejsce 11 grudnia 1915 roku, ale prace wykończeniowe przedłużały się z powodu problemów z wyposażeniem. Trwająca wojna uniemożliwiała pozyskiwanie specjalistycznego wyposażenia zza granicy, więc wszystko opracowywano w kraju, targanym równocześnie napięciami związanymi z rodzącą się rewolucją robotniczą.
Niewykończony kadłub krążownika Swietłana przeholowano w listopadzie 1917 roku z stocznie w Rewlu do Piotrogrodu (Petersburga). Prace wykończeniowe miały potrwać do 1919 roku, ale przerwała je rewolucja październikowa. W tym czasie okręt ukończony był w 80%.
Po przemianach politycznych okręt pozostał w stoczni przez kilka lat, a prac nie wznawiano z powodu problemów finansowych. Dopiero pod koniec 1924 roku wznowiono prace, przy czym mimo upływu tylu lat od rozpoczęcia prac i stworzenia projektu okrętu, nie zdecydowano się na jego dostosowanie do nowych standardów. Ograniczono się jedynie do wymienienia dział przeciwlotniczych na nowsze, zainstalowaniu wyrzutni torped i kilku mniejszych modyfikacjach. 5 lutego 1925 roku zmieniono nazwę okrętu na Profintern, a 26 kwietnia 1927 roku rozpoczęto jego próby morskie. Do służby okręt wszedł 1 lipca 1928 roku.
Dane taktyczno-techniczne
Profintern miał 158,4 m długości wyporność około 7000 ton (w swojej najcięższej konfiguracji w 1943 roku miał wyporność 8000 ton). Napęd stanowiły 4 turbiny parowe o mocy 46 300 KM, zapewniające prędkość maksymalną 29 węzłów (w toku eksploatacji prędkość ta znacząco zaczęła spadać), a zasięg wynosił 1230 mil morskich (2278 km) przy prędkości 14 węzłów. Uzbrojenie składało się z 15 pojedynczych dział kalibru 130 mm, 9 pojedynczych dział przeciwlotniczych kalibru 75 mm (zamienionych z czasem na działa kalibru 76,2 mm, a później na 3 dwudziałowe stanowiska dział kalibru 100 mm), 6 przeciwlotniczych działek kalibru 45 mm (zainstalowanych w latach 1937-1938), 10 działek kalibru 37 mm (od 1942 roku) oraz 7 karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm (zainstalowanych w 1941 roku). W toku dalszej, wojennej eksploatacji uzbrojenie okrętu podlegało kolejnym modyfikacjom. Do końca lat 30. uzbrojenie torpedowe składało się z wyrzutni kalibru 450 mm, które później zamieniono na wyrzutnie kalibru 533 mm.
Opancerzenie okrętu było typowe dla lekkich krążowników projektowanych przed i na początku I wojny światowej i miało grubość 75 mm w pasie burtowym. Większość kadłuba i nadbudówek chronił pancerz o grubości 20-25 mm. Do 1939 roku na okręcie zainstalowane były dźwigi i stanowiska dla 2-3 wodnosamolotów, które następnie zlikwidowano. Załoga okrętu liczyła 830-582 oficerów i marynarzy.
Długa eksploatacja
W momencie wejścia do służby Profintern był już całkowicie przestarzały, ponieważ zbudowano go według założeń sprzed I wojny światowej. W latach 30. okręt kilkukrotnie modernizowano, ale większość zmian miała niewielki wpływ na ogólne możliwości bojowe jednostki. Początkowo krążownik służył na Bałtyku, ale w 1935 roku przeniesiono go na Morze Czarne. 31 października 1939 roku zmieniono również jego nazwę na Krasnyj Krym.
Niemiecka inwazja na ZSRR w 1941 roku zastała krążownik w Sewastopolu.Dopiero w sierpniu jednostka wyszła w morze i zaczęła brać udział w działaniach bojowych, początkowo na morzu, a później w obronie miasta. Okręt wykorzystano podczas ewakuacji Sewastopola, przy czym równocześnie wspierał on ogniem swojej artylerii działania na ladzie. W 1945 roku zainstalowano na nim radar Typ 291.
Do końca wojny Krasnyj Krym wykorzystywany był do osłony desantów oraz ostrzeliwania celów lądowych, biorąc udział w 58 misjach, z których aż 52 polegały właśnie na ostrzeliwaniu brzegu. Według raportów, okręt zniszczył 4 baterie artylerii, 3 magazyny amunicji i wiele mniejszych celów. Dodatkowo w ramach operacji ewakuacyjnych, uratował 20 000 cywilów i żołnierzy, a podczas operacji desantowych przewiózł 10 000 żołnierzy. Wystrzelonych zostało 3156 pocisków z dział artylerii głównej.
Po wojnie wysłużony okręt pozostał w eksploatacji, a 31 maja 1949 roku oddelegowano go do zadań szkoleniowych, przy czym 8 kwietnia 1953 roku oficjalnie przeklasyfikowano go na krążownik szkolny. W 1957 roku z racji złego stanu i braku przydatności okrętu, rozbrojono go i przekształcono na okręt doświadczalny OS-20. 11 marca 1958 roku przeklasyfikowano go ponownie, tym razem na hulk mieszkalny PKZ-144, ale już 7 lipca 1959 toku skreślono go z listy floty i zezłomowano, kończąc jego długą i bądź co bądź udaną karierę.
Jako ciekawostkę warto dodać, że okręt ten dostępny jest również w grze World of Warships – możecie skorzystać z tego linku, aby założyć nowe konto lub wrócić do gry i uzyskać dodatkowe bonusy.
