W latach 70. XIX wieku we Francji zainicjowano program rozbudowy floty o nowy typ tzw. pancerników barbetowych. Uzbrojenie okrętów tego typu rozmieszczono w otwartych barbetach na pokładzie, a nie w centralnej części kadłuba jak w pancernikach kazamatowych. Pierwszą jednostkę tej klasy był Amiral Duperré.
Geneza
W latach 70. XIX wieku nastąpił gwałtowny rozwój okrętów pancernych. Wiele europejskich flot inwestowało w coraz nowsze typy okrętów, starając się wyprzedzić potencjalnych przeciwników. Wyjątkowo silna rywalizacja występowała między Włochami a Francją. Gdy Włosi zaczęli prace nad pancernikami typu Caio Duilio i Italia, Francuzi początkowo nie uważali, że okręty te będą zagrożeniem dla ich floty. Wszystko zmieniło się, gdy informacje o nowych włoskich pancernikach dotarły do opinii publicznej.
Italia
Prasa, a później również i społeczeństwo zaczęła domagać się zbudowania nowych, znacznie potężniejszych okrętów pancernych uzbrojonych w działa dużego kalibru. Naciski były tak duże, że przedstawiciele floty postanowili zrewidować swoje plany rozbudowy floty. Podjęto decyzję o zbudowaniu nowego pancernika, będącego następcą pancerników kazamatowych typu Dévastation.
Nowy okręt, który ostatecznie otrzymał nazwę Amiral Duperré miał być pierwszym francuskim pancernikiem barbetowym. W przeciwieństwie do starszych jednostek, całe uzbrojenie główne rozmieszczono w odkrytych barbetach na pokładzie, zapewniających zdecydowanie lepsze kąty ostrzału, ale równocześnie mniejszą ochronę obsługi. Uzbrojenie pomocnicze rozmieszczono natomiast zarówno w kazamatach jak i na pokładzie. Początkowo okręt miał być wyposażony również w pełne ożaglowanie, jednak w toku budowy usunięto je.
Devastation
Konstrukcja
Stępkę pod okręt położono 7 grudnia 1876 roku, a wodowanie miało miejsce 11 września 1879 roku. Prace wykończeniowe trwały do 1883 roku. Okręt miał 97,5 m długości i wyporność 11 200 ton. Napęd stanowiły dwa silniki parowe o mocy 7300 ihp, zapewniające prędkość maksymalną 14 węzłów. Uzbrojenie składało się z 4 pojedynczych dział kalibru 340 mm wykonanych ze stali, umieszczonych w barbetach – dwóch na dziobie, jednej w centralnej części okrętu i jednej na rufie. Uzbrojenie dodatkowe składało się z działa pościgowego (umieszczonego w dziobie) kalibru 163 mm i 14 dział kalibru 138 mm. Dodatkowo zainstalowano 18 działek rewolwerowych kalibru 37 mm i 4 wyrzutnie torped kalibru 356 mm.
Pancerz miał grubość 254 mm w pasie burtowym, 305 mm na barbetach, 51 mm na osłonach dział i 38 mm na mostku. Wzmocniony dziób zakończony był dodatkowo taranem. Załoga liczyła 660 oficerów i marynarzy.
Amiral Duperré
Eksploatacja
Pancernik Amiral Duperré wszedł do służby w eskadrze śródziemnomorskiej. Na podstawie doświadczenia z jego budowy opracowano projekty kolejnych, bardzo podobnych okrętów, które stanowiły jednak niezależne typy. Od początku wykorzystywano go w licznych szkoleniach i manewrach, w tym treningach strzeleckich, podczas których testowano będące nowością działa kalibru 340 mm wykonane ze stali.
Podczas ćwiczeń, jako cel dla Amiral Duperré wybrano okręt pancerny Armide, który zacumowano na morzu. W trakcie ćwiczeń, załoga pancernika uzyskała skuteczność ostrzału w granicach 22%, przy strzelaniu na dystansie 2700-4600 m. Tak “wysoką” skuteczność uzyskano na spokojnym morzu, strzelając do nieruchomego celu…
Przez kolejne lata służba okrętu była raczej monotonna, wypełniona licznymi rejsami szkoleniowymi i udziałem w manewrach i eksperymentach artyleryjskich. W międzyczasie jednostkę poddano kilku modernizacjom, w ramach których wymieniono działa artylerii głównej na nowsze z dłuższymi lufami oraz część dział artylerii pomocniczej. Prawdopodobnie 13 grudnia 1888 roku na pokładzie doszło do eksplozji komory jednego z dział kalibru 340 mm, w wyniku którego według różnych źródeł zginęło 6 marynarzy. Źródła nie są jednak zgodne co do dokładnego przebiegu tych wydarzeń.
Amiral Duperré
W latach 90. wraz z rozwojem okrętów pancernych nowych typów, Amiral Duperré stawał się coraz bardziej przestarzały. W związku z tym 1895 roku przeniesiono go do floty rezerwowej. Na początku XX wieku pancernik przeniesiono do Floty Północnej. Zakładano wówczas, że przestarzały już okręt zostanie przebudowany i dostosowany do nowych zadań. Prace rozpoczęto w 1905 roku. Wymieniono kotły, zmodyfikowano wyposażenie oraz część uzbrojenia oraz zainstalowano nowe uzbrojenie główne. Mimo to okręt nie wrócił do aktywnej służby i został w 1909 roku zezłomowany.
Podsumowanie
Kariera Amiral Duperré nie była długa, ponieważ podobnie jak inne okręty pancerne z tego okresu, praktycznie kilka lat po wejściu do służby stał się przestarzały. Dodatkowo jako jedyny przedstawiciel swojego typu, pancernik był bardziej jednostką eksperymentalną i testową, która stała się podstawą do budowy kolejnych okrętów tej klasy.
Okręt nigdy nie wziął udziału w walkach, ale według zachowanych relacji nie uważana go za zbyt udany okręt. Krytykowano jego słabe opancerzenie i podatność na ostrzał w przypadku prawdziwego starcia zarówno z innymi okrętami jak i ataku na forty i umocnienia nadmorskie. Również celność dział pozostawiała wiele do życzenia.
Amiral Duperré wraz z innymi okrętami wojennymi w 1889 roku
