Przeglądając historię pierwszych seryjnie produkowanych odrzutowców zwykle natrafia się na kilka maszyn, których historia jest dobrze udokumentowana. Niestety większość źródeł pomija wręcz dziesiątki produkowanych w małych seriach maszyn, takich jak np. North American FJ-1 Fury będący pierwszym operacyjnym odrzutowcem US Navy i posłużył jako podstawa do opracowania myśliwca North American F-86 Sabre.
Geneza
Wraz z rozpoczęciem prac nad myśliwcem McDonnell FD-1 Phantom, dowództwo US Navy zdało sobie sprawę z szybkiego rozwoju napędu odrzutowego. Oznaczało to, że prawie pewnym było, że w momencie wprowadzenia do służby, Phantom może być przestarzały. W związku z tym już w 1944 roku rozpoczęto poszukiwania jego następcy. W ogłoszonym konkursie stanęły trzy firmy – North American Aviation, McDonnell Aircraft Corporation i Vought.
Ostatecznie wszystkie trzy firmy dostarczyły samoloty, które wyprodukowano w mniejszych (North American FJ-1 Fury i Vought F6U Pirate) oraz większych (McDonnell F2H Banshee) seriach. Chociaż samoloty powstawały równolegle, znacząco się od siebie różniły i był efektem licznych eksperymentów prowadzonych przez konstruktorów. Największe znaczenie miała jednak maszyna North American Aviation, która chociaż wyprodukowana w niewielkiej serii, doprowadziła do powstania jednego z najważniejszych wczesnych amerykańskich odrzutowców – North American F-86 Sabre.
Pierwszy operacyjny odrzutowiec US Navy
Wraz z ogłoszeniem konkursu na następcę FD-1 Phantom, w zakładach North American rozpoczęto prace nad projektem NA-134. Maszyna została oficjalnie zamówiona przez US Navy 1 stycznia 1945 roku jako XFJ-1. Konstruktorzy od początku podeszli do projektu z założeniem, aby wykorzystać jak najwięcej rozwiązań już opracowanych i sprawdzonych. W związku z tym XFJ-1 otrzymał proste skrzydła, trójpodporowe podwozie z kółkiem przednim oraz kroplową owiewkę kokpitu wzorowaną na stosowanej w produkowanych seryjnie myśliwcach North American P-51D Mustang. Silnik turboodrzutowy Allison J-35-A-2 umieszczono w kadłubie, a na nosie umieszczono wlot powietrza. Aby uprościć konstrukcję i ułatwić przepływ powietrza do silników, kokpit umieszczono nad całym tym systemem. Podstawowym uzbrojeniem myśliwca stało się 6 karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm.
Oblot prototypu miał miejsce 27 listopada 1946 roku. Wyniki prób były bardzo dobre, chociaż samolot wymagał kilku poprawek. Po ich wprowadzeniu, rozpoczęto produkcję seryjną partii 30 maszyn o oznaczeniu fabrycznym NA-141, oraz wojskowym North American FJ-1 Fury. Dostawy maszyn rozpoczęto w marcu 1948 roku i już 10 marca 1948 roku eskadra VF-5A operująca z lotniskowca USS Boxer stała się pierwszą operacyjną eskadrą US Navy wykorzystującą maszyny o napędzie odrzutowym (dopiero w maju taki status otrzymała eskadra operująca na myśliwcach FD-1 Phantom).
W trakcie prób Fury wykazał możliwość startowania bez wsparcia katapulty, ale ostatecznie uznano, że w warunkach bojowych rozwiązanie to jest zbyt niebezpieczne, ponieważ po starcie samolot musiał powoli nabierać wysokości z powodu zbyt niskiej prędkości.
North American FJ-1 Fury miał 10,5 m długości i 11,6 m rozpiętości skrzydeł, a maksymalna masa bojowa wynosiła 6854 kg. Napęd stanowił jeden silnik turboodrzutowy Allison J35-A-2 zapewniający prędkość maksymalną 880 km/h i zasięg 2400 km z dodatkowymi zbiornikami paliwa. Uzbrojenie składało się z 6 karabinów maszynowych Browning M2 kalibru 12,7 mm umieszczonych wokół wlotu powietrza na nosie z zapasem 1500 pocisków. Maszyna nie posiadała węzłów podskrzydłowych. Dodatkowo, aby wzmocnić konstrukcję, zrezygnowano z składanych skrzydeł. Zamiast tego zastosowano system częściowego składania podwozia, dzięki czemu możliwe było ustawianie samolotów w hangarze tak, że bardziej na siebie nachodziły.
Kariera FJ-1 była bardzo krótka, ponieważ po zaledwie kilku miesiącach eksploatacji samoloty zaczęto wycofywać, a od maja 1949 roku zastępować maszynami Grumman F9f Panther. Powodem tak szybkiego wycofania FJ-1 ze służby były liczne wypadki podczas lądowań powodowane słaba konstrukcją podwozia. Chociaż w 1949 roku zakończono służbę operacyjną maszyn, zachowano je w rezerwie do 1953 roku. Do naszych czasów przetrwały tylko dwa egzemplarze North American FJ-1 Fury.
Podsumowanie
North American FJ-1 Fury zapisał się w historii jako pierwszy operacyjny samolot odrzutowy US Navy. Ze względu na to, że opracowano go po FD-1 Phantom i równolegle z kilkoma innymi maszynami, które wyprodukowano w większych ilościach, został on w znacznej mierze zapomniany i niezauważony. Mimo to maszyna ta miała olbrzymi wpływ na opracowanie bardzo udanego i eksploatowanego przez kilkadziesiąt lat myśliwca North American F-86 Sabre. Warto dodać, że na bazie Sabre opracowano wersję pokładową, oznaczoną jako FJ-2 i FJ-3 Fury.
