GAZ-13 Czajka – radziecka limuzyna rządowa

Pod koniec lat 50. w ZSRR do produkcji wprowadzono jeden z najsłynniejszych radzieckich samochodów rządowych – GAZ-13 Czajka. Legendarna czarna limuzyna weszła do produkcji 16 stycznia 1959 roku i produkowana była aż do 1981 roku.

W okresie powojennym podstawowym radzieckim samochodem rządowym, przeznaczonym dla dygnitarzy partyjnych (ale nie najwyższego szczebla) był GAZ-12 ZIM. Ze względu na swoją konstrukcję i wyposażenie, już pod koniec lat 50. był konstrukcją przestarzałą i mało reprezentacyjną. W związku z tym kierownictwo zakładów GAZ podjęło decyzję o opracowaniu zupełnie nowego samochodu rządowego i reprezentacyjnego.

Rywalizując z zakładami ZiŁ, podczas prac nad nowym samochodem nazwanym GAZ-13 Czajka, inżynierowie z Gorkowskich zakładów postanowili sięgnąć po sprawdzone rozwiązania konstrukcyjne i wizualne pochodzące z samochodów Packard Patrician i Packard Clipper. Pod względem technicznym, auto było wyjątkowo nowoczesne. Pod maską znalazł się 5,5-litrowy, ośmiocylindrowy silnik o mocy 195 KM, zapewniający prędkość maksymalną około 160 km/h przy spalaniu rzędu 15 l/100 km przy prędkości ekonomicznej około 50-60 km/h lub 40 l/100 km przy wyższych prędkościach.

Na wyposażeniu Czajki znalazła się automatyczna skrzynia biegów sterowana przyciskami, hydrauliczne wspomaganie kierownicy, bezdętkowe ogumienie, elektrycznie sterowane szyby i radio z automatycznie wysuwaną anteną. GAZ-13 miał 5,6 m długości, 2 m szerokości i 1,62 m wysokości. Masa własna wynosiła 2100 kg. Wewnątrz czterodrzwiowego nadwozia typu sedan mieściło się 5-7 osób, dysponujących dwiema niedzielonymi kanapami oraz dwoma fotelami.

Po raz pierwszy GAZ-13 został zaprezentowany w 1958 roku na wystawie Expo w Brukseli, gdzie wzbudził spore zainteresowanie – mimo wyraźnego podobieństwa do amerykańskich samochodów. Produkcję seryjną Czajki rozpoczęto 16 stycznia 1959 roku. Wytwarzano trzy podstawowe modele – GAZ-13A – limuzyna, GAZ13B – kabriolet, około 20 egzemplarzy i GAZ-13S wykorzystywany jako ambulans lub karawan.

Do 1981 roku wyprodukowano łącznie 3179 Czajek. Większość z nich trafiła do dygnitarzy partyjnych i polityków średniego szczebla (najniżsi rangą urzędnicy jeździli głównie Wołgami, natomiast najwyżsi rangą ZiŁ-ami). Pewną liczbę egzemplarzy wyeksportowano do pozostałych państw Bloku Wschodniego, a niewielka część trafiła w ręce prywatnych właścicieli i zasłużonych obywateli.

W latach 80., kiedy produkcja Czajki dobiegała końca, samochód ten był już całkowicie przestarzały. Mimo to wiele z nich pozostało w eksploatacji jeszcze przez jakiś czas. GAZ-13 uznawany jest za jeden z najładniejszych radzieckich samochodów reprezentacyjnych – mimo swoich amerykańskich korzeni. Warto dodać, że chociaż wizualnie auto było wzorowane na Packardach, różniły się od nich znacznie większymi rozmiarami i rozstawem osi.