Wschodnia Brama Belgradu

W stolicy Serbii, a wcześniej Jugosławii, Belgradzie, znajduje się wiele budynków wzniesionych gdy w kraju panował ustrój socjalistyczny. Niektóre z nich stały się swoistymi symbolami przeszłości. Jedną z takich budowli jest Wschodnia Brama Belgradu, czyli kompleks 3 wieżowców znajdujących się przy drodze E-75.

Wieżowce wzniesiono w latach 1973-1976, ale w praktyce nigdy ich w pełni nie wykończono. Za ich projekt odpowiadali Dragoljub Mićović, Vera Ćirković i Milutin Jerotijević. Zbudowano je w dzielnicy Konjarnik na północ od autrostrady E-75, w gminie Zvezdara. Trzy wieżowce o wysokości 85 m każdy, mające 28 pięter i mieszczące 190 mieszkań zbudowano na planie koła, dzięki czemu gdy ma się przed sobą jeden wieżowiec, dwa pozostałe są dokładnie po bokach. Wieżowce mają bryłę trójkątów.

Oficjalnie cały kompleks nazwano Rudo, a poszczególne budynku otrzymały nazwy Rudo 1, Rudo 2 i Rudo 3. Jak przystało na obiekt wzniesiony w czasach socjalizmu, nadano mu brutalistyczny styl, typowy dla lat 70.

Ze względu na to, że budynków nigdy w pełni nie ukończono – zwłaszcza fasady, wraz z przemianami politycznymi w Jugosławii i rozpadem kraju, stan wieżowców zaczął się szybko pogarszać. W szczególności problemem były pompy doprowadzające wodę na wyższe piętra oraz windy. Przy tak dużej wysokości budynków był to spory problem.

W 2001 roku rozpoczęto pierwsze prace remontowe, które kontynuowano z zmieniająca się intensywnością do 2008 roku. W trakcie prac remontowi poddano ponadto balkony. W 2010 roku z powodu cały czas pogarszającego się stanu wieżowców, mieszkańcy zaczęli sami zbierać fundusze na remonty. W 2012 roku rozpoczęto prace remontowe nigdy nie dokończonej fasady. Zanim jednak udało się je na dobre rozpocząć, w 2013 roku od fasady zaczęły odpadać ważące 60 kg elementy zewnętrznych ścian budynków.

Wycena prac remontowych była druzgocząca – sama naprawa fasady i jej modernizacja do współczesnego standardu została wyceniona na 4 mln euro, a remont fasady w starym, oryginalnym styla na 2 mln euro. Do prac potrzebne były specjalistyczne wysokie rusztowania i dźwigi. Władze miasta nie chciały wesprzeć mieszkańców, w związku z czym dalszych prac nie rozpoczęto i ograniczono się do doraźnych remontów.

Obecnie kompleks budynków nazywany Wschodnią Bramą Belgradu cały czas pozostaje zamieszkany, a jego stan aż prosi się o większe remonty. Wieżowce zapisały się na stałe w pejzaż miasta i uznawane są za jeden z symboli Belgradu i samej dawnej Jugosławii.

Sporo zdjęć kompleksu można znaleźć na TEJ stronie.