W listopadzie 1918 roku podczas walk między polskimi oddziałami a Ukraińcami we Lwowie zbudowano improwizowany samochód pancerny, który otrzymał nazwę Tank Piłsudskiego. Pojazd wziął ograniczony udział w walkach w mieście, a jego dalsze losy pozostają nieznane.
Na początku listopada 1918 roku we Lwowie wybuchły walki między powstańczymi oddziałami polskimi, a ukraińskimi. W pierwszych dniach walk obie strony wykorzystywały samochody ciężarowe w roli ruchomych stanowisk karabinów maszynowych. Zainspirowało to profesora Antoniego Markowskiego do przedstawienia pomysłu budowy opancerzonego samochodu pancernego. Swój pomysł przedstawił kpt. Tadeuszowi Kudelskiemu, który wydał rozkaz zbudowania takiego pojazdu w ciągu 48 godzin. Zarówno dokładna historia eksploatacji pojazdu jak i jego dane taktyczno-techniczne nie są do końca potwierdzone.
Tank Piłsudskiego
Budowę pojazdu rozpoczęto prawdopodobnie 5 listopada, a jako bazę wykorzystano zdobyczną austriacką ciężarówkę, prawdopodobnie marki Praga. Prace nad samochodem przeprowadzono w warsztatach kolejowych przy Dworcu Głównym we Lwowie. 7 listopada gotowy pojazd po raz pierwszy został uruchomiony w celu przetestowania, ale z powodu problemów technicznych dopiero 9 listopada zakończono wszystkie prace nad nim. Warto dodać, że po zakończeniu budowy w zakładach naprawczych, 7 listopada ukraińska artyleria ostrzelała halę, w której prowadzono prace. W tym czasie w środku nie było jednak pojazdu.
Tank Piłsudskiego, jak nazwano pojazd, ważył prawdopodobnie 5 ton oraz miał około 6,2 m długości i 2,2 m wysokości. Uzbrojenie składało się z karabinów maszynowych, być może typu Schwarzlose M.7/12, kalibru 8 mm. Według założeń, samochód pancerny miał posiadać cztery takie karabiny – z przodu, z tyłu i dwa po bokach, jednak zachowane dokumenty nie potwierdzają, czy zainstalowano wszystkie z nich. Załogę Tanku stanowiło 7-8 żołnierzy, a kierowca zajmował pozycję po prawej stronie. Opancerzenie wykonano z blachy kotłowej o grubości około 10 mm. Nie jest znany napęd, ani prędkość pojazdu. Wiadomo jedynie, że posiadał on koła obłożone gumą, ale nie były to opony pneumatyczne.
Tank Piłsudskiego
W pracach nad Tankiem Piłsudskiego brało udział wielu mechaników i pracowników kolei, którzy chociaż nie dysponowali doświadczeniem w budowie pojazdów pancernych, wykorzystali swoją wiedzą techniczną i mechaniczną, dzięki czemu możliwe było zbudowanie poprawnie zaprojektowanego pojazdu pancernego (co w tamtych czasach wcale nie było takie proste). Dowódcą pojazdu został ppor. Edward Sas-Świstelnicki, a wśród pozostałych członków załogi znajdowali się kierowcy Eugeniusz Bernacki i Władysław Kubala, oraz strzelcy karabinów maszynowych Mieczysław Kretowicz, Edward Kustanowicz, Bronisław Nizioł i Stefan Zambelli.
Swój debiut bojowy Tank Piłsudskiego miał 9 listopada podczas walk w rejonie Ogrodu Jezuickiego. Ze względu na błędy w dowodzeniu, skuteczność pojazdu nie była taka jak planowano. Dodatkowo doszło do zacięcia się karabinów maszynowych oraz zepsucia silnika, co wyeliminowało samochód z dalszych walk. Chociaż pojazd naprawiono, jego dalsze użycie w walkach nie było możliwe, ponieważ Ukraińcy zbudowali liczne barykady, których Tank Piłsudskiego nie był w stanie pokonać.
Tank Piłsudskiego
Do końca listopada pojazd pozostawał we Lwowie, po czym wraz z samochodem pancernym Kresowiec został włączony w skład oddziału noszącego nazwę Związek Aut Pancernych. Niestety dalsze losy obu pojazdów nie są znane. Warto dodać, że podczas walk we Lwowie Tank Piłsudskiego miał zawieszoną… amerykańską flagę, która miała symbolizować poparcie Amerykanów dla dążeń Polski do niepodległości.
