W 1970 roku władze Warszawy podjęły wręcz szaloną decyzję o przesunięciu Pałacu Lubomirskich znajdującego się niedaleko Ogrodu Saskiego tak, aby zasłonił Halę Gwardii i zamknął główną aleję grodu Saskiego. Operację rozpoczęto 30 marca i zakończono sukcesem 18 maja 1970 roku.

Historia Pałacu Lubomirskich sięga przełomu XVII i XVIII wieku. Rodzina Radziwiłłów kupiła tereny będące częścią podwarszawskiego miasteczka Wielopole i zbudowała tam posiadłość. W 1730 roku pałac przejął architekt Jan Zygmunt Deybel, a w 1760 roku rozpoczęto olbrzymią przebudowę obiektu, której nigdy jednak nie dokończono.

Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia
Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia

W 1790 roku pałac i okoliczne tereny kupił Aleksander Lubomirski, który postanowił przebudować go w stylu klasycystycznym na podstawie projektu architekta Jakuba Hempla. To właśnie wówczas uzyskał on bryłę zbliżoną do stanu współczesnego. W kolejnych latach wraz z zmianami właścicieli obiekt wielokrotnie przebudowywano i dostosowywano do różnych celów.

W 1938 roku zniszczony przez liczne przebudowy i słabą konserwację pałac został przejęty przez Urząd Miasta Warszawy, który podjął decyzję o jego renowacji. Niestety wybuch II wojny światowej uniemożliwił przeprowadzenie prac. W trakcie wojny budynek został znacząco zniszczony, przez co po wojnie, w latach 1947-1950 przeprowadzono jego gruntowny remont według klasycystycznych planów z XVIII wieku. Po zakończeniu prac budynek miał 65 m długości i 16 m szerokości, kubaturę 20 260 m³ i masę około 8000 ton.

Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia
Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia

W 1970 roku władze miasta uznały jednak, że ówczesne położenie pałacu nie jest korzystne z urbanistycznego punktu widzenia. Podjęto wówczas decyzję o przesunięciu pałacu tak, aby zasłonił Halę Gwardii, oraz zamykał perspektywę głównej alei Ogrodu Saskiego. Prace, których pomysłodawcą był Marian Spychalski rozpoczęto 30 marca 1970 roku pod kierownictwem Aleksandra Mostowskiego.

Karkołomna operacja polegała na odcięciu budynki od fundamentów, a następnie obróceniu go o 74 stopnie na specjalnych kratownicach i szynach. Prace przebiegały powoli, aby wyeliminować ewentualne problemy z stabilnością konstrukcji. Zakończono je ostatecznie po 49 dniach, 18 maja 1970 roku. Mimo czasu poświęconego na całą operację, przebiegała ona bez większych problemów i zakończyła się pełnym sukcesem. W nowym położeniu budynek prezentował się bardzo dobrze, ale niedługo później w jego pobliżu zbudowano bloki mieszkalne, które zaburzyły wygląd okolicznych terenów.

Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia
Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia

W 1985 roku przed pałacem został wzniesiony olbrzymi Pomnik Poległych w Służbie i Obronie Polski Ludowej. Odsłonięty 20 lipca 1985 roku monument ważył 60 ton i wykonany był z granitu oraz brązu. Konstrukcja od samego początku budziła niechęć mieszkańców, przez co w 1991 roku po przemianach politycznych rozebrano go.

Obecnie Pałac Lubomirskich jest siedzibą Business Centre Club, Centrum Prasowego Pałacu Lubomirskich oraz Uczelni Warszawskiej im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia (fot. NAC)
Pałac Lubomirskich podczas operacji przesunięcia (fot. NAC)

Pałac Lubomirskich współcześnie (fot. Roman Katolik)
Pałac Lubomirskich współcześnie (fot. Roman Katolik)
Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.