Old Pinawa Dam – opuszczona zapora wodna w Kanadzie

Opuszczone zapory wodne nie są zbyt częstym widokiem. Olbrzymie betonowe konstrukcje mogą bowiem służyć przez wiele lat, a jeśli już nie są potrzebne, to najczęściej wysadza się je w powietrze, aby ułatwić przepływ wody. Zapora wodna Pinawa w Kanadzie jest jedną z niewielu opuszczonych zapór, która nie została zburzona.

Zapora wodna Pinawa znajduje się niedaleko rzeki Winnipeg w prowincji Manitoba w Kanadzie. Prace nad zaporą i hydroelektrownią rozpoczęto w 1903 roku wraz z wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną w stolicy prowincji, Winnipeg.

Zaporę zbudowano na kanale odchodzącym od rzeki Winnipeg i łączącym się z jeziorem Sylvia, obok którego zbudowano miasteczko dla robotników pracujących przy zaporze. Równocześnie z budową zapory, trzeba było uregulować kanał, poszerzając go i pogłębiając. Prace nad zaporą zakończono w 1906 roku. Koszt całego projektu wyniósł 3 mln dolarów (współcześnie około 81,5 mln dolarów).

Elektrownie uruchomiono 9 czerwca 1906 roku. Początkowo jej moc wynosiła 18,6 MW, ale po 1916 roku zwiększono przepływ wody przez turbiny, dzięki czemu elektrownia osiągnęła moc 27,9 MW. W pierwszych latach jej funkcjonowania zakładano, że miasto Winnipeg nigdy nie będzie potrzebowało więcej energii.

W latach 50. wraz z rozwojem okolicznych miast i infrastruktury, okazało się że wytwarzana przez elektrownię moc jest niewystarczająca. W związku z tym podjęto decyzję o zamknięciu zapory i przekierowaniu wody do zbudowanej w 1931 roku zapory Seven Sisters Hydroelectric Dam, dysponującej większym potencjałem do produkcji energii – obecnie produkuje ona 165 MW energii. Oficjalnie Pinawa Dam została zamknięta 25 października 1951 roku.

Kanał Pinawa został natomiast częściowo zasypany, aby przekierować strumień wody z powrotem do rzeki Winnipeg. Nieczynną zaporę Pinawa następnie rozebrano, pozostawiając jedynie największe konstrukcje betonowe, które przez pewien czas były wykorzystywane przez wojsko jako… poligon lotniczy. Obecnie ruinami zapory opiekuje się stowarzyszenie The Friends of Old Pinawa, które doprowadziło do utworzenia Old Pinawa Dam Heritage Park. Stara zapora została tym samym przekształcona w atrakcję turystyczną.

Dawne miasteczko Pinawa, utworzone początkowo dla robotników pracujących przy budowie zapory, zostało z czasem przekształcone w niewielką osadę, w której mieszkali pracownicy elektrowni. Po jej zamknięciu miasteczko zostało częściowo opuszczone, ale z czasem odbudowano je wraz z powstaniem w 1963 roku Whiteshell Laboratories, ośrodka badawczego zajmującego się badaniami nad energią jądrową.