Od czasów antycznych szukano sposobu zarówno na kontrolowanie temperatur wewnątrz budynków. O ile kwestia ocieplania konstrukcji była stosunkowo łatwa do rozwiązania, tak problem obniżania temperatury we wnętrzach został rozwiązany na dobre dopiero w 1902 roku za sprawą Willisa Carriera, który wynalazł klimatyzację.
Już w starożytności zarówno w Egipcie, Rzymie jak i Babilonii istniały różnego rodzaju systemy mechaniczne, które pozwalały na chociaż nieznaczne obniżanie temperatur wewnątrz budynków. W większości przypadków wykorzystywano w tym celu wodę (np. w postaci zawieszonych w oknach mokrych szmat) oraz “kanały wentylacyjne” zwiększające cyrkulację powietrza.
Willis Carrier (1876-1950)
W XIX wieku wraz z pojawieniem się przemysłowych urządzeń do wytwarzania lodu udało się stworzyć systemy obniżające temperaturę poprzez wykorzystanie topiącego się lodu. Nie było to jednak zbyt użyteczne rozwiązanie, ponieważ wymagało stałych dostaw lodu. Sytuacja uległa zmianie na początku XX wieku za sprawą Willisa Carriera.
Willis Carrier urodził się 26 listopada 1876 roku w miejscowości angola w stanie Nowy Jork. Po zakończeniu studiów na Cornell University rozpoczął pracę w Buffalo Forge Company, gdzie otrzymał zadanie rozwiązania problemu kontrolowania temperatury i wilgotności powietrza w drukarni Sackett-Wilhelms Lithographing and Publishing Company z Nowego Jorku.
System klimatyzacyjny z 1922 roku
Możliwość kontrolowania zarówno temperatury jak i wilgotności powietrza miała kluczowe znacznie dla przemysłu drukarskiego, ponieważ zmieniające się warunki, w których pracowano utrudniały zachowanie odpowiedniej jakości druku. Będący zdolnym inżynierem Carrier wpadł na pomysł wykorzystania dosłownie odwrotnie działającego ogrzewania.
Zamiast gorącej wody, w specjalne cewki pompowana była woda schładzana przez amoniak, która ochładzała wtłaczane mechanicznie powietrze. Za pomocą kolejnego wentylatora takie powietrze wtłaczane było do wnętrza hali drukarni. Carrier zaprezentował plany swojego systemu 17 lipca 1902 roku, a krótko później urządzenie zostało zainstalowane (niektóre źródła sugerują, że 17 lipca 1902 roku system Carriera rozpoczął pracę).
Klimatyzacja w kinach była początkowo większą atrakcją niż grane w nich filmy
Wynalazek Carriera okazał się strzałem w dziesiątkę. W krótkim czasie kolejne zakłady przemysłowe zaczęły zamawiać podobne systemy, a wkrótce dołączyły do nich teatry, kina oraz domy handlowe. Wynalazca nie spoczął jednak na laurach i kontynuował prace nad dopracowaniem swojego wynalazku, tworząc coraz mniejsze i wydajniejsze systemy zasilane elektrycznie. W 1906 roku Stuart W. Cramer pracując nad podobnym system dla tkalni w której pracował stworzył termin “klimatyzacja”, którym z czasem zaczęto określać wszystkie systemy schładzania powietrza w budynkach, a później również w pojazdach.
W 1914 roku w Minneapolis Charles Gates zbudował pierwszy w historii dom z centralną klimatyzacją, a w latach 20. wynalazek Carriera trafił do prywatnych domów na szerszą skalę. W latach 30. pojawiły się pierwsze samochody z klimatyzacją, a po II wojnie światowej skonstruowano przenośne klimatyzatory. Willis Carrier zmarł 7 października 1950 roku, zapisując się w historii jako twórca współczesnej klimatyzacji. Wynalezienie klimatyzacji miało olbrzymie znacznie dla przemysłu, ponieważ pozwoliło na przenoszenie zakładów przemysłowych w rejony dotychczas nienadające się do wykorzystania z powodu zbyt wysokich temperatur. Zwiększono również wydajność pracy, oraz zmniejszono liczbę zgonów spowodowanych upałami.
Współcześnie klimatyzacja jest bardzo powszechna na całym świecie
