Amerykanie uwielbiają tworzyć monumentalne budowle i konstrukcje, które mają pokazywać potęgę i dumę Stanów zjednoczonych. Wykuty w górze Mount Rushmore w paśmie Black Hills w Dakocie Południowej pomnik przedstawiający głowy czterech prezydentów USA jest jednym z najbardziej niesamowitych monumentów w Ameryce.
Dakota Południowa nie należy do najważniejszych stanów w USA. Poprzecinany pasmami górskimi stan słynął głównie z przemysłu wydobywczego, ale w latach 20. XX wieku za sprawą Jonaha LeRoy „Doane” Robinson, stanowego historyka pojawił się pomysł stworzenia olbrzymiej atrakcji turystycznej, która przyciągnęłaby turystów z całego kraju.
Robinson zaproponował wykucie w górach Needles, w paśmie Black Hills rzeźb. Ich autorem miał być Gutzon Borglum. Po przybyciu na miejsce rzeźbiarz uznał, że rejon ten nie nadaje się do wykonania żadnych monumentów. W związku z tym zaczął szukać lepszej lokalizacji. Ostatecznie w 1924 roku wybrał górę Mount Rushmore, na której zamierzał wykuć popiersia czterech prezydentów USA, którzy przyczynili się do zbudowania potęgi Stanów Zjednoczonych.
Pomysł spotkał się z akceptacją władz stanu, ale ze względu na skalę, musiał pozyskać finansowanie władz centralnych. W związku z tym rozpoczęto długie negocjacje z Kongresem i delegacją prezydenta Calvina Cooldiga w sprawie pozyskania finansowanie. Ostatecznie, 3 marca 1925 roku władze wyraziły zgodę na sfinansowanie przedsięwzięcia. Prace miały rozpocząć się w 1927 roku.
Borglum uznał, że pomnik powinien na pewno przedstawiać Georga Washingtona (odpowiedzialnego za powstanie USA), a prezydent nalegał, aby obok znalazło się dwóch republikańskich prezydentów i jeden demokrata. Ich wybór pozostawiono jednak Borglumowi, który wybrał Thomasa Jeffersona (za ekspansjonizm terytorialny i zakup Luizjany), Abrahama Lincolna (za utrzymanie jedności kraju) i Theodora Roosevelta (za m.in. zbudowanie Kanału Panamskiego i utrzymanie amerykańskiej dominacji w różnych regionach świata).
Budowę pomnika rozpoczęto 4 października 1927 roku, a w pracach uczestniczyło 400 robotników. Aby wykuć kilkudziesięciometrowe popiersia, musieli oni korzystać z dynamitu i ciężkiego sprzętu do uformowania skał, a następnie musieli skrupulatnie obrobić skały, aby nadać im właściwy kształt. Co ciekawe, mimo trudnego terenu, w jakim prowadzono prace, w ich trakcie oficjalnie nikt nie zginął.
Prace przebiegały dosyć powoli i na początku 1941 roku ukończono jedynie głowy czterech prezydentów. Niestety 6 marca 1941 roku Gutzon Borglum zmarł, a jego miejsce musiał zająć jego syn, Lincoln Borglum. Ze względu na napiętą sytuację międzynarodową oraz koszty całego przedsięwzięcia, Kongres podjął decyzję o wstrzymaniu finansowania. W związku z tym, 31 października 1941 roku zakończono budowę monumentu, ograniczając się jedynie do wykucia 18-metrowych głów prezydentów.
Koszt całego przedsięwzięcia wyniósł 98 999 232 dolary (współcześnie około 1,69 mld dolarów). Usunięto również łącznie 410 000 ton skał. Centrum dla odwiedzających zaprojektował Harold Spitznagel i Cecil Doty, a prace ukończono dopiero w 1957 roku. W 1988 roku rozpoczęto rozbudowę infrastruktury turystycznej w okolicy, a po 10 latach, w 1998 roku oddano do użytku nowe ścieżki i punkty widokowe wokół Mount Rushmore. W trakcie tych prac zakończono również budowę „Sali Pamiątkowych Wpisów” zaprojektowanej przez Borgluma, w której umieszczono 16 płyt z tekstem Deklaracji Niepodległości, Konstytucji i biografii uwiecznionych prezydentów.
Monument natychmiast stał się wielką atrakcją turystyczną, przyciągającą miliony turystów (w 1941 roku miejsce to odwiedziło 393 tys. turystów, ale w 1960 roku ich liczba przekroczyła 1 mln rocznie). Obecnie Mount Rushmore odwiedza rocznie ponad 2 mln turystów.
Warto dodać, że chociaż monument stał się symbolem USA, miejsce to związane jest z licznymi kontrowersjami. Rejon gór Black Hills formalnie należał do plemienia Indian Dakota, którym nie podobał się pomysł budowy pomnika na Mount Rushmore. W związku z tym, w 1948 roku rozpoczęto prace nad pomnikiem, który miał być poświęcony Szalonemu Koniowi, jednemu z najważniejszych wodzów Dakotów. Projekt monumentu stworzył Korczak Ziółkowski, ale mimo upływu lat, prace finansowane ze środków prywatnych przebiegają bardzo powoli i są dalekie od ukończenia. Inna kwestia, że i ten pomnik budzi kontrowersje wśród społeczności Indian Amerykańskich.
