Samoloty pasażerskie w latach 30. i 40. nie były zbyt duże i zabierały tylko kilkudziesięciu pasażerów. W 1942 roku w USA pojawił się jednak pomysł zbudowania dużego, dwupokładowego samolotu pasażerskiego i transportowego. Maszyna otrzymała oznaczenie Lockheed Model 89, ale bardziej znana jest jako Lockheed R6V Constitution. Zbudowano dwa egzemplarze, które wykorzystywano jedynie w ograniczonym zakresie.
Samoloty transportowe i pasażerskie
Na początku lat 40. US Navy do zadań transportowych na większych dystansach wykorzystywała wodnosamoloty i łodzie latające. Samoloty te miały jednak wiele ograniczeń, zwłaszcza z powodu potrzeby operowania z wody. W związku z tym w 1942 roku dowództwo floty zleciło zakładom Lockheeda opracowanie dużego, czterosilnikowego samolotu transportowego. W prace zaangażowano również linie Pan Am, ponieważ zakładano, że taka maszyna będzie nadawała się również do wykorzystania w roli samolotów pasażerskich.
Pracami projektowymi nad samolotem oznaczonym jako Lockheed Model 89 kierował Willis Hawkins i W. A. Pulver, a z ramienia floty, pomagał im E. L. Simpson Jr. Według założeń samolot miał dysponować miejscem dla około 90 pasażerów oraz w pełni hermetyzowaną kabiną. Zamówiono 50 maszyn w finalnej konfiguracji, a koszt całego projektu wyceniono na 111 250 000 dolarów (współcześnie około 1,74 mld dolarów).
Mimo ambitnych planów, wraz z zakończeniem II wojny światowej zamówienie obcięto do 2 samolotów w cenie 27 mln dolarów (współcześnie około 383 mln dolarów). Pierwszy egzemplarz wzbił się w powietrze 9 listopada 1946 roku, a drugi 9 czerwca 1948 roku. Maszyny otrzymały oznaczenie Lockheed R6V Constitution.
Oba samoloty miały podobną konstrukcję, ale różniły się wykończeniem wnętrza. Pierwszy egzemplarz był maszyną testowo-transportową, a drugi testowo-pasażerską. Maszyny miały 47,6 m długości i 57,6 m rozpiętości skrzydeł, a maksymalna masa startowa wynosiła 83 460 kg. Napęd stanowiły 4 silniki Pratt & Whitney R-4360-22W o mocy 3000 KM każdy, zapewniające prędkość maksymalną 490 km/h i przelotową 418 km/h, oraz zasięg 8670 km. W wersji pasażerskiej możliwe było zabranie do 168 pasażerów oraz 12 członków załogi.
Cechą charakterystyczną samolotów był kadłub o przekroju ósemki. Zarówno kadłub jak i skrzydła zaprojektowano tak, że możliwe było dostanie się do wszystkich podzespołów samolotu w trakcie lotu – również silników, do których prowadziły tunele w skrzydłach. Pozwalało to na przeprowadzanie napraw w trakcie lotu.
Eksploatacja
Już podczas pierwszych lotów okazało się, że R6V Constitution dysponował zbyt słabymi silnikami, co obniżało jego osiągi. Dodatkowo same silniki przegrzewały się, przez co często latano z częściowo zdjętymi osłonami. Generowało to jednak większe opory powietrza, przez co osiągi jeszcze bardziej spadały. Samoloty te były największymi samolotami lądowymi wykorzystywanymi kiedykolwiek przez US Navy (większe były jedynie łodzie latające Martin JRM Mars). Generowało to dużo problemów logistycznych i wysokie koszty obsługi. Warto w tym miejscu dodać, że już podczas budowy tych samolotów zakłady Lockheeda miały z nimi problem. Dol finalnego montażu trzeba było zbudować nowy, wyższy hangar, którego koszt wyniósł 1 250 000 dolarów (współcześnie około 16,4 mln dolarów).
Pierwszy prototyp wykorzystywano przez długi czas do lotów testowych i transportowych, a także prób systemy JATO (ang. Jet Assisted Take Off ), czyli systemu wspomagania startu silnikami odrzutowymi. Podczas prób udało się skrócić drogę startu o 24%. Drugi egzemplarz Constitution z racji wykończenia kabiny, używano do zadań transportowych i pokazowych.
W 1953 roku US Navy wycofała z eksploatacji oba samoloty. Chociaż próbowano zainteresować nimi linie lotnicze, te nie chciały inwestować w duże, powolne samoloty pasażerskie. W związku z tym przez 2 lata samoloty przechowywano w magazynie, a w 1955 roku sprzedano je wraz z 13 zapasowymi silnikami za sumę… 97 785 dolarów (współcześnie około 934 000 dolarów).
Pierwszy prototyp trafił do Las Vegas, gdzie wykorzystywano go jako reklamę, jednak gdy teren na którym samolot stał został kupiony przez Howarda Hughesa, samolot zezłomowano. Drugi egzemplarz przetrfał trochę dłużej, ponieważ trafił na Florydę. Z powodu uszkodzeń w wyniku pożaru, samolot stał przez wiele lat na lotnisku, po czym w latach 70. został przeholowany na pobliską działkę, gdzie miał stać się restauracją i częścią muzeum. Planów nie zrealizowano i ostatecznie ostatni Constitution został również zezłomowany.
Podsumowanie
Kariera Lockheedów R6V Constitution była krótka i daleka od pierwotnych planów. Ich największym problemem były zbyt słabe osiągi, których nie polepszyło zainstalowanie mocniejszych silników w toku eksploatacji. Samoloty były drogie w eksploatacji, a do tego sprawiały wiele problemów technicznych.
Chociaż możliwość zabrania na pokład 168 pasażerów dawała olbrzymie możliwości, w latach 50. nie było jeszcze zapotrzebowania na tak duże samoloty pasażerskie. Eksploatowane w tym samym czasie samoloty Lockheed Constellation zabierały 40-81 pasażerów, co było wystarczające. Dodatkowo samoloty te był zdecydowanie szybsze od Constitution.
Również idea samolotów dwupokładowych była w tamtym okresie niezbyt odpowiednia (chociaż niektóre łodzie latające miały taki układ kadłuba). Gdyby rozwiązano problemy z silnikami, samoloty te możliwe, że zainteresowałyby jakieś linie lotnicze, ale na pewno nie na tyle, aby zyskać popularność podobną do słynnego Lockheeda Constellation.
