Iljuszyn Ił-12 i Ił-14 – następcy Lisunowów

Podczas II wojny światowej w ZSRR rozpoczęto budowę seryjną samolotów transportowych Lisunow Li-2. Maszyny te były licencyjnymi wersjami amerykańskich samolotów DC-3. Pod koniec wojny samoloty te były już jednak przestarzałe, w związku z czym w ZSRR rozpoczęto prace nad ich następcami – samolotami Iljuszyn Ił-12, a później również Ił-14.

Potrzeba modernizacji

Wprowadzone do eksploatacji pod koniec lat 30. samoloty Li-2 w swoim czasie były bardzo dobrymi konstrukcjami, ale pod koniec wojny ich osiągi ustępowały nowszym konstrukcjom i potrzebom zarówno lotnictwa wojskowego jak i cywilnego. W 1944 roku Siergiej Iljuszyn rozpoczął prace nad następcą tych maszyn.

Nowy samolot miał zachować podobną konstrukcję do poprzednika, ale miał dysponować większą przestrzenią ładunkową i lepszymi silnikami. Prace szły bardzo szybko i już w grudniu 1945 roku gotowy był pierwszy prototyp nowego samolotu.

Iljuszyn Ił-12

Ukończony w grudniu 1945 roku prototyp Ił-a-12 został oblatany 9 stycznia 1946 roku. Pierwsze próby okazały się dużym sukcesem, tak, że natychmiast maszynę skierowano do produkcji seryjnej. Pierwsza próbna partia Ił-ów-12 weszła do eksploatacji w 1947 roku, po publicznej prezentacji, która miała miejsce 1 maja.

Już rok później maszyny trafiły do Aerofłotu, rozpoczynając tym samym normalną pełną eksploatację. W tym czasie do konstruktorów zaczęły napływać pierwsze wnioski z eksploatacji, dzięki którym mogli dopracować konstrukcję. W 1949 roku przygotowali ulepszoną wersję maszyny, oznaczoną Ił-12B.

W kolejnych latach przeprowadzono dalsze modyfikacje Ił-ów, które doprowadziły do zmniejszenia wagi oraz lepszego zagospodarowania wnętrza. Występowały 3 podstawowe warianty pasażerskie, różniące się ilością miejsca – 21, 27 lub 32 pasażerów.

Równolegle z wersją cywilną do eksploatacji wszedł wariant wojskowy oznaczony jako Ił-12D. Maszyna była przystosowana do zrzutu  spadochroniarzy oraz holowania szybowców. Maszyna w tej wersji mogła przewozić około 3 ton ładunku lub 37 spadochroniarzy albo 27 żołnierzy z pełnym wyposażeniem.

Przygotowano również wariant medyczny, mogący pomieścić 16 rannych na noszach i 6 na siedząco, oraz wariant typowo transportowy o udźwigu 3,5 tony.

Ilość wyprodukowanych samolotów typu Ił-12 jest przedmiotem sporów, ponieważ źródła podają od 500 do 4000 zbudowanych egzemplarzy. Rozstrzał spowodowany jest zapewne podobieństwem samolotu do Ił-ów 14 i łączeniem produkcji obu maszyn w jedną listę.

Wśród zagranicznych użytkowników maszyn znalazły się: Bułgaria, Czechosłowacja, Chiny, Laos, Rumunia, Mongolia, Korea Północna oraz Polska. Nasz kraj był pierwszym odbiorcom zagranicznym Ił-ów-12.

Jeden egzemplarz zaprezentowano na Międzynarodowych Targach Poznańskich w dniach 24 kwietnia do 9 maja 1948 roku. Rok później PLL LOT zakupił 5 samolotów. Maszyny nieco przebudowano w kraju, aby zwiększyć ilość miejsca dla pasażerów z 21 do 28 miejsc. W 1950 roku również Wojsko Polskie kupiło kilka maszyn tego typu, a w listopadzie 1959 roku przejęło ex-LOT-owskie maszyny. Wykorzystywano je do 1967 roku.

Parametry i dane techniczne