HMCS Bras d’Or – kanadyjski eksperymentalny wodolot

Pod koniec lat 50. Kanadyjczycy zaczęli rozważać wykorzystanie wodolotów do zadań zwalczania okrętów podwodnych. W 1960 roku rozpoczęto budowę eksperymentalnej jednostki, która miała posłużyć do analizy praktyczności tego pomysłu. HMCS Bras d’Or ukończono w 1968 roku, ale jego kariera była bardzo krótka.

Ze względu na możliwość osiągania dużych prędkości, wodoloty wydawały się idealnymi jednostkami do zwalczania okrętów podwodnych. W razie wykrycia wrogiej jednostki, wodoloty mogłyby szybko dotrzeć na miejsce i rozpocząć atak. Pomysł ten przykuł uwagę zarówno Royal Canadian Navy jak i brytyjskiej Royal Navy.

HMCS Bras d’Or

W 1960 roku dowództwo kanadyjskiej floty zamówiło w stoczni Marine Industries Limited specjalny wodolot, który miał posłużyć do praktycznego sprawdzenia możliwości tego typu jednostek w zwalczaniu okrętów podwodnych. Stępkę pod okręt nazwany HMCS Bras d’Or położono w 1963 roku, a wodowanie miało miejsce 12 lipca 1968 roku po trwającym prawie dwa lata nieplanowanym remoncie. 5 listopada 1966 roku podczas prac wykończeniowych na jednostce doszło do pożaru w maszynowni. Dzięki szybkiej reakcji przebywających wewnątrz osób, nikt nie zginął, ale równocześnie nie uruchomiono systemu przeciwpożarowego. W związku z tym akcję gaszenia pożaru musieli przeprowadzić strażacy z lokalnej jednostki straży pożarnej.

Do służby HMCS Bras d’Or wszedł 23 lipca 1968 roku, przy czym pierwszy rejs jako wodolot wykonał dopiero 9 kwietnia 1969 roku. Podczas prób jednostka osiągnęła podobno prędkość aż 63 węzłów, co dawałoby jej pierwsze miejsce pod względem prędkości dla okrętów wojennych, ale w tym czasie wodolot nie był uzbrojony, przez co rekordu nie uznano.

HMCS Bras d’Or

Próby trwały do 2 listopada 1971 roku, kiedy to w związku z zmianą koncepcji prowadzenia działań przez Royal Canadian Navy, idea wykorzystania wodolotów przestała mieć znaczenie. Sam HMCS Bras d’Or został zakonserwowany i przez 5 lat czekał na dalszy los. Ostatecznie podjęto decyzję o przekazaniu jednostki do Musée Maritime du Québec, gdzie wodolot pozostał do dnia dzisiejszego.

HMCS Bras d’Or ma 50 m długości i wyporność 240 ton. Kadłyb wykonano z aluminium, natomiast płaty z stali maraging pokrytej powłoką z neoprenu, która miała zapobiegać korozji. Napęd stanowią dwa silniki – turbina gazowa Pratt & Whitney FT4A-2 o mocy 25 000 KM służąca do rejsów jako wodolot, oraz szesnastocylindrowy silnik diesla Davey Paxman Ventura 16YJCM do rejsów z mniejszą prędkością bez wysuniętych płatów. Oficjalnie prędkość maksymalna wynosi 60 węzłów, a zasięg na turbinie gazowej wynosił 500 mil morskich (930 km), a na silniku diesla 1500 mil morskich (2800 km). Załoga składała się z 25 oficerów i marynarzy. HMCS Bras d’Or  nigdy nie otrzymał uzbrojenia.

HMCS Bras d’Or (fot. Bernard Gagnon)

Ciekawa historia wiąże się z nazwą jednostki. Bras d’Or to nazwa jeziora w Kanadzie, gdzie Alexander Graham Bell prowadził eksperymenty z wodolotami, a w 1909 roku miał miejsce pierwszy lot kanadyjskiego samolotu. W związku z tym nazwa ta idealnie pasowała do eksperymentalnego wodolotu.