Na pytanie, który zegar na świecie jest najsłynniejszy, najczęściej pada odpowiedź, że to Big Ben. Nie wszyscy jednak wiedzą, że nazwa ta chociaż przypisywana jest do słynnej wieży zegarowej przy Pałacu Westminsterskim w Londynie, w praktyce odnosi się do największego z dzwonów w wieży.
Big Ben, a właściwie Elizabeth Tower, bo taką nazwę nadano w 2012 roku tej wieży (wcześniej nazywanej po prostu Clock Tower), jest najbardziej rozpoznawalnym budynkiem w stolicy Wielkiej Brytanii, Londynie. Jej historia sięga pierwszej połowy XIX wieku, a dokładnie pożaru, który 16 października 1834 roku nawiedził Pałac Westminsterski i praktycznie doszczętnie go zniszczył.
W związku z tym podjęto decyzję o odbudowie pałacu według nowego projektu, który zakładał również zbudowanie blisko 100-metrowej wieży zegarowej. Jej projekt przygotował Augustus Pugin, ale w trakcie prac pomagał mu m.in. Charles Barry, odpowiedzialny za projekt całego pałacu. Zaprojektowana przez niego wieża zegarowa ma 96 m wysokości i zbudowana jest na kwadratowej podstawie o grubości 3 m i bokach długości 15,2 m.
Na szczyt wieży prowadzą schody, liczące 334 stopnie (obecnie prowadzone są prace nad instalacją windy). Na szczycie wieży znajduje się natomiast zegar, składający się z 4 tarcz o średnicy 7 m. Każda z tarcz wykonana jest z 312 kawałków opalizującego szkła, a wskazówki mają 2,7 m (godzinowa) i 4,2 m (minutowa) długości. Rzymskie cyfry na tarczy mają około 60 cm wysokości.
Tym co wyróżniało od samego początku wieżę, był jej zegar, zaprojektowany przez Edmunda Becketta Denisona i Georga Airy, współpracujących z firmą EJ Dent & CO. Zaprojektowany przez nich mechanizm osadzono w wieży w 1854 roku, na 5 lat przed zakończeniem prac budowlanych. Czas ten wykorzystano na dopracowanie jego konstrukcji, dzięki czemu stworzono jeden z najdokładniejszych w owym czasie zegarów na świecie. Aby maksymalnie zwiększyć jego dokładność, zainstalowano nawet połączenie telegraficzne z obserwatorium w Greenwich, które dwa razy dziennie koordynowało czas.
Z myślą o zainstalowaniu w znajdującej się w wieży dzwonnicy, w 1856 roku odlano ważący 16 ton dzwon. Niestety zanim umieszczono go na miejscu, podczas prób pojawiły się na nim pęknięcia. W związku z tym w 1858 roku przetopiono go, tworząc nowy dzwon, ważący 13,5 tony, oraz mający 2,3 m wysokości i 2,7 m średnicy. Wciągnięcie go na szczyt wieży zajęło 18 godzin. Co ciekawe, po raz pierwszy użyto go w lipcu 1859 roku, czyli już po oficjalnym otwarciu wieży, które miało miejsce 31 maja 1859 roku.
Oficjalnie dzwon nosi nazwę Great Ball, ale w praktyce nazywa się go najczęściej Big Ben. To właśnie od niego wzięła się zwyczajowa nazwa całej wieży zegarowej. Nie do końca wiadomo skąd wzięła się ta nazwa, ale najczęściej sugeruje się, że nadano ją dla upamiętnienia Sir Benjamina Halla, który nadzorował instalację dzwonu.
Od początku Big Ben był symbolem Londynu, głównie ze względu na jego dominującą sylwetkę, wznoszącą się nad Pałacem Westminsterskim i Tamizą. W pierwszych latach działania, zegar tylko kilka razy był wstrzymywany, w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych, bądź usunięcia drobnych usterek. W 1916 roku na dwa lata uciszono dzwony znajdujące się na wieży, oraz nie podświetlano tarcz zegara (podczas II wojny światowej również nie podświetlano tarcz). 10 maja 1941 roku w trakcie nalotu na Londyn, dwie tarcze na wieży zostały uszkodzone.
Pierwsza poważna awaria zegara miała miejsce dopiero 5 sierpnia 1976 roku. W wyniku uszkodzenia mocowania regulatora wiatrakowego, przekładnia mechanizmu bicia osiągnęła bardzo wysokie obroty, co doprowadziło do uszkodzenie łożysk, pęknięcie w kilku miejscach ramy mechanizmu, oraz zniszczenie wielu elementów mechanizmu bicia. Naprawa, połączona z modernizacją zegara trwała do 9 maja 1977 roku.
21 sierpnia 2017 roku rozpoczęto natomiast największą w historii zegara i całej wieży renowację. W trakcie zaplanowanych na 4 lata prac planowane jest odświeżenie całego mechanizmu, tarcz oraz instalacja windy, dzięki której możliwe będzie zarówno łatwiejsze dostanie się na szczyt wieży, jak i organizowanie w ograniczonym zakresie wycieczek (wcześniej były one organizowane rzadko, a ich uczestnikami mogliby być tylko mieszkańcy Wielkiej Brytanii).
