Kiedy temperatury w Polsce spadają poniżej -10 °C mówimy o dużych mrozach. Są jednak miasta na świecie, gdzie takie temperatury uznaje się wręcz za upały. Wsie Ojmiakon i Tomtor oraz miasto Jakuck na Syberii uważane są za najzimniejsze stale zamieszkane przez ludzi miejsca. Jedynie w niektórych bazach na Antarktydzie temperatury spadają niżej, ale miejsca te są zamieszkiwane tylko czasowo.
O miano najzimniejszego stale zamieszkałego przez ludzi miejsca na świecie walczą dwie wsie i jedno miasto. Według wielu źródeł, najzimniejszym miejscem jest wieś Tomtor, w której 14 stycznia 2004 roku odnotowano temperaturę -72,2 °C. W okolicznych dolinach możliwe, że spadła ona jeszcze niżej. Warto dodać, że odczuwalna temperatura jest często znacznie niższa.
Wieś Tomtor znajduje się w Jakucji na Syberii. Według danych z 2010 roku mieszka w niej 1190 osób, ale liczba ta cały czas się zmniejsza. Niskie temperatury, które przez większą część roku utrzymują się poniżej -50 °C sprawiają, że młodsi mieszkańcy szybko uciekają. Przy takich temperaturach życie zamienia się bowiem w walkę o przetrwanie.
Surowy klimat panujący we wsi sprawia, że przez większą część roku mieszkańcy nie korzystają z samochodów. Ponadto w okresie mrozów nie działają tam telefony komórkowe i w ogóle elektronika, która zamarza bardzo szybko. Mieszkańcy żyją głównie z hodowli reniferów, z których skór wytwarzane są ubrania o znacznie większej trwałości, niż współczesne, specjalistyczne ubrania przystosowane do bardzo niskich temperatur.
Wcześniej palmę pierwszeństwa dzierżyła wieś Ojmiakon, oddalona o 40 km od Tomtoru. W 1924 (inne źródła podają 1926) roku zanotowano tam temperaturę -71,2 °C. Około 500 mieszkańców wsi zajmuje się podobnie jak w Tomtorze hodowlą reniferów i łowieniem ryb. Co ciekawe, niedaleko miasteczka znajdują się gorące źródła, dostarczające wodę mieszkańcom.
Najciekawsze jest jednak to, że chociaż przez większą część roku temperatury są minusowe, latem w okresie czerwiec-sierpień mogą one wzrosnąć do nawet 20-30 °C (sic!). Tym samym Ojmiakon uznawany jest za miejsce z największą amplitudą temperatur. Zimą dzień trwa tam około 3 godzin, a latem około 21 godzin.
Oprócz wspomnianych wsi warto wspomnieć o mieście Jakuck, oddalonym od wspomnianych wsi o ponad 900 km. Jest to najzimniejsze duże miasto na świecie. W Jakucku mieszka około 270 000 mieszkańców (według danych z 2010 roku). Znajduje się tam również niewielkie lotnisko, które jest najważniejszym połączeniem między miastem, a „resztą świata”. Mieszkańcy utrzymują się głównie z wydobycia diamentów i przemysłu garbarskiego.
Życie w tych miastach jest bardzo trudne, ale mieszkańcy robią wszystko, aby żyć normalnie. Szkoły zamykane są dopiero kiedy temperatura spada poniżej – 52 °C. Poza okresem letnim, samochody wykorzystywane są sporadycznie, a jeśli już ktoś zdecyduje się na jego uruchomienie, nie można gasić silnika, ponieważ jego ponowne uruchomienie będzie bardzo trudne.
Relacje turystów (tak, są ludzie, którzy podróżuję w te rejony w celach rekreacyjnych) oraz osób, które z różnych innych przyczyn odwiedzają tę część świata są jednoznaczne – życie tam, to tak naprawdę walka o przetrwanie. Jako ciekawostkę warto dodać, że najniższa zanotowana w Polsce temperatura to -41 °C (zanotowano ją w Siedlcach 11 stycznia 1940 roku), a na świecie, najniższa zanotowana w historii temperatura to -89,2 °C. Miało to miejsce na Antarktydzie w Stacji Wostok 21 lipca 1983 roku.
Do 2018 roku uznawano, że najniższa zmierzona (ale nie potwierdzona) temperatura została zanotowana 10 sierpnia 2010 roku na Antarktydzie przez satelity meteorologiczne i wynosiła -93,2 °C. Dane te zostały jednak zweryfikowane i nowy (dalej nieoficjalny) rekord wynoszący -98,6 °C również został zanotowany przez satelity na Antarktydzie, ale 22 lipca 2004 roku.
