Podczas I wojny światowej powstało wiele małoseryjnych samolotów bojowych. Jedną z takich konstrukcji był wodnosamolot Lübeck-Travemünde F4. Łącznie powstały 34 samoloty tego typu, z których jeden trafił po wojnie do Polskich Sił Powietrznych. Kariera samolotu nie była jednak zbyt udana.
Geneza
W 1917 roku w niemieckich zakładach Lübeck-Travemünde rozpoczęto prace nad serią wodnosamolotów patrolowych dla niemieckiej marynarki wojennej. Powstało kilka maszyn, mających głównie charakter testowy. Pierwszy z zaprojektowanych samolotów – Lübeck-Travemünde F1 powstał w trzech egzemplarzach, które wykorzystano do prób.
Lübeck-Travemünde F4
Na podstawie zdobytego doświadczenia opracowano kolejny wariant, oznaczony jako F2. Samolot otrzymał mocniejszy silnik, który w połączeniu z mniejszymi wymiarami i masą zapewniał o wiele lepsze osiągi. Powstało 17 egzemplarzy maszyn tego typu. Podczas budowy tej serii maszyn, zakłady Lübeck-Travemünde zdobyły dodatkowe doświadczenie, które wykorzystano do opracowania udoskonalonego aerodynamicznie modelu F4.
Do końca I wojny światowej zbudowano łącznie 34 samoloty Lübeck-Travemünde F4. Były to dwumiejscowe dwupłatowce pływakowe o całkowicie drewnianej konstrukcji. Długość kadłuba wynosiła 11,7 m, rozpiętość skrzydeł 18 m, a maksymalna masa startowa 2104 kg. Napęd zapewniał jeden, sześciocylindrowy, rzędowy silnik Mercedesa o mocy 220 KM. Prędkość maksymalna wynosiła 141 km/h, a przelotowa 115 km/h przy zasięgu do 600 km (zakładano długotrwałość lotu w okolicach 6 godzin). Uzbrojenie składało się z jednego obronnego karabinu maszynowego kalibru 7,92 mm, zamontowanego na obrotnicy. Dodatkowo w toku eksploatacji samoloty przystosowano do przenoszenia ładunku bomb, zrzucanych ręcznie przez obserwatora.
Lübeck-Travemünde F4 w polskim malowaniu
Lübeck-Travemünde F4 w lotnictwie polskim
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, rozpoczęto odbudowę armii, oraz tworzenie struktur nowych rodzajów sił zbrojnych, w tym lotnictwa morskiego. W lipcu 1920 roku w Pucku utworzono Bazę Lotnictwa Morskiego, która otrzymała 4 zakupione od prywatnej firmy poniemieckie wodnosamoloty. Jedną z pozyskanych maszyn był Lübeck-Travemünde F4. Wykorzystywano go głównie w celach szkoleniowych, zwłaszcza podczas szkolenia w zrzucaniu bomb o masie 12,5 kg. Dodatkowo wodnosamolot wykonywał loty patrolowe nad Bałtykiem.
Lübeck-Travemünde F4
W rocznicę Bitwy Warszawskiej, 15 sierpnia 1922 roku maszyna miała wziąć udział w specjalnym pokazie w Pucku, podczas którego planowano pokazowe bombardowanie. Maszyna wystartowała z załogą składającą się z pilota, chor. pil. Stęmpniewicza, inż. Aleksandra Witkowskiego w roli bombardiera oraz dodatkowego pasażera i obserwatora kpt. mar. Kobza.
W trakcie przelotu nad publicznością, inż. Witkowski prawdopodobnie przygotowywał się do zrzucenia bomby i wyjął ją z stelaża. Z nie do końca wyjaśnionych przyczyn, upuścił on bombę, która spadła w tłum widzów. Na miejscu zginęło 8 osób, kolejna zmarła w szpitalu. Ciężko rannych zostało 13 osób, a lekko 22.
Wodnosamoloty Friedrichshafen FF-33L (9), Lübeck Travemünde F4 (7), Friedrichshafen FF-49B (1) i Friedrichshafen FF-33E (8) w bazie w Pucku, 20 sierpnia 1920 roku
Po wylądowaniu, inż. Witkowski próbował popełnił samobójstwo. Ostatecznie Wojskowy Sąd Admiralski uznał, że winę za wypadek ponoszą dowódca dywizjonu, komandor podporucznik Wiktoryn Kaczyński, oraz Aleksander Witkowski.
Nie był to koniec problemów z samolotem. 21 sierpnia 1924 roku podczas lotu patrolowego doszło do pożaru silnika i przymusowego lądowania w rejonie Oksywia. Maszyna rozbiła się jednak podczas lądowania, a pilot chorąży Andrzej Zubrzycki utonął. Ze względu na uszkodzenia, nie zdecydowano się na remont samolotu.
Wodnosamoloty Lübeck Travemünde F4 (7), Friedrichshafen FF-49B (1) i Friedrichshafen FF-33E (8) w bazie w Pucku, 20 sierpnia 1920 roku
