Stroje kąpielowe na przestrzeni ostatnich dwóch wieków przeszły istną rewolucję, a punktem zwrotnym było pojawienie się w 1946 roku dwuczęściowego stroją kąpielowego nazwanego bikini. Typowy współcześnie strój plażowy kobiet gdy się pojawił, nie tylko wywołał skandal, ale też stał się źródłem problemów prawnych i afer.
Krótka historia mody plażowej
Historia strojów kąpielowych jest nierozerwalnie związana z zmianami społecznymi i podejściem do wypoczynku na plaży. Chociaż już w starożytności kobiety nosiły dwuczęściowe stroje, które przypominały współczesne bikini, były to bardziej stroje sportowe, bądź były to stroje noszone przez prostytutki. Wraz z rozwojem chrześcijaństwa, odkrywające ciało stroję kąpielowe szybko zniknęły jako zbyt wyzywające i niezgodne z dominującym podejściem do kobiecości. Do XVIII wieku plaże nie były szczególnie popularnym miejscem wypoczynku, przez co nie wytworzyła się żadna typowa moda plażowa (w XVIII wieku do pływania kobiety najczęściej nosiły długie, lekkie suknie). XIX wiek przyniósł jednak wiele zmian społecznych oraz nowe podejście do wypoczynku, w tym spędzania czasu na plażach.
Coraz więcej osób zaczęło korzystać z uroków nadmorskich kurortów, wypoczywając na plażach i pływając (chociaż niekoniecznie opalając się). Ze względu na panujące wówczas normy społeczne, dominowały wówczas jednoczęściowe zabudowane stroje kąpielowe, które w przypadku kobiet przypominały suknie, ale nadawały się do spędzania czasu w wodzie. Zakrywały one prawie całe ciało, w tym nogi, a jedynymi odkrytymi częściami ciała były ręce, szyja i głowa. W 1907 roku australijska pływaczka Annette Kellerman opracowała jednoczęściowy, przylegający do ciała strój kąpielowy i gdy pojawiła się w nim na plaży w Bostonie, została… aresztowana.
Praktycznie do przełomu lat 20. i 30. XX wieku kobieca moda plażowa nastawiona była na zakrycie całego ciała i nie ułatwiała pływania. Chociaż podejmowano próby zaprojektowania bardziej przylegających do ciała strojów, które ułatwiałyby pływanie, ich założenie często kończyło się wyproszeniem z plaży a nawet aresztem za „szerzenie zgorszenia i obsceniczne zachowanie”. Sytuacja zaczęła jednak ulegać zmianie głównie z powodu zmian społecznych i stopniowego wyzwolenia społeczeństwa. W latach 30. na plażach zaczęły pojawiać się dalej zabudowane, jednoczęściowe stroje kąpielowe, bardziej przylegające do ciała niż wcześniejsze stroje, ale ułatwiające pływanie. Coraz częściej wypoczynek na plaży kojarzony był nie tylko z spędzaniem czasu na brzegu, ale też i w wodzie, a co istotne, z opalaniem.
Dotychczasowe, zabudowane stroje praktycznie uniemożliwiały opalanie, ponieważ zakrywały większość ciała. W pierwszej kolejności zaczęły pojawiać się stroje stopniowo odkrywające dekolt, a później dwuczęściowe stroje odkrywające brzuch. Duży wkład w rewolucję w modzie plażowej miały aktorki grające w filmach (zarówno europejskich jak i amerykańskich), które często podchodziły do mody z większą odwagą. Dwuczęściowe stroje kąpielowe były w latach 30. i 40. cały czas pewnego rodzaju rzadkością i zwykle cechowały się dużymi rozmiarami zarówno biustonosza jak i tworzących dolną część majtek albo spodenek.
Pewien wpływ na rozwój mody plażowej miała… II wojna światowa, zwłaszcza w USA, gdzie władze nakazały przemysłowi odzieżowemu ograniczenie zużycia materiałów do produkcji ubrań, w tym strojów plażowych o około 10%. Producenci zaczęli więc usuwać pewne elementy ozdobne jednoczęściowych strojów, stopniowo odsłaniając coraz więcej ciała.
Narodziny bikini
O ile moda plażowa stopniowo zmieniała się od początku XX wieku, dwuczęściowe stroje kąpielowe nie były zbyt popularne i ustępowały jednoczęściowym pod względem popularności. Rewolucja miała nastąpić dopiero latem 1946 roku. Był to szczególny moment w historii zwłaszcza Europy, która po wielu latach wojny wreszcie mogła cieszyć się spokojem. Chociaż II wojna światowa zakończyła się w Europie w maju 1945 roku, zniszczenia i potrzeba przywrócenia ładu na wyzwolonych terenach sprawiły, że dopiero rok później Europejczycy mogli cieszyć się prawdziwą wolnością od wojennych zmartwień.
Chcąc wykorzystać rosnącą zwłaszcza we francuskim społeczeństwie chęć wolności, dwaj projektanci mody – Jacques Heim i Louis Réard postanowili równocześnie zaprojektować nowe stroje plażowe, które miały zapoczątkować plażową rewolucję. Heim zaprezentował dwuczęściowy strój kąpielowy o nazwie „atome” (co miało nawiązywać do niewielkich rozmiarów atomu jako cząstki), ale to projekt Réarda zapoczątkował rewolucję.
5 lipca 1946 roku na publicznym basenie Piscine Molitor w Paryżu Louis Réard zaprezentował swój strój kąpielowy o nazwie „bikini”. Nazwa nawiązywała do Atolu Bikini, na którym 1 lipca 1946 roku przeprowadzono próbę atomową Able w ramach Operacji Crossroads, której przebieg opisano w mediach. Zaprezentowany strój był bardzo skąpy w porównaniu do wcześniejszych, dwuczęściowych strojów kąpielowych. Składał się z dwóch trójkątnych fragmentów materiału tworzących biustonosz, oraz dwóch kolejnych trójkątnych fragmentów materiału tworzących figi. Cały strój był tak mały, że po złożeniu mieścił się w niewielkim pudełeczku. Wyzwaniem dla Réarda było znalezienie modelki, która zgodziłaby się założyć tak kontrowersyjny strój. Gdy żadna profesjonalna modelka nie zgodziła się na założenie bikini, wybrał mającą 18 lat francuską tancerkę erotyczną z Casino de Paris, Micheline Bernardini.
Chociaż Réard zaprezentował swój strój po Heimie, zdobył on znacznie większy rozgłos i popularność. Media nie tylko we Francji szeroko rozpisywały się na jego temat, zarówno pozytywnie jak i negatywnie, często krytykując zbyt odważny wygląd stroju. Mimo to Réard rozpoczął produkcję i sprzedaż swoich strojów kąpielowych, które stopniowo zaczęły zdobywać popularność.
Skandaliczna historia
Bikini spotkało się z mieszanym przyjęciem zarówno w społeczeństwie jak i w świecie mody. Dla niektórych strój ten był symbolem wolności i niezależności, a dla innych był wulgarny i nacechowany erotycznie. Krytykowały go środowiska religijne, konserwatywne, feministyczne a nawet lewicowe, zwłaszcza komunistyczne, które wskazywały na jego „kapitalistyczne pochodzenie”. W 1951 roku w konkursie uznawanym za pierwszą edycję Miss World zwyciężyła szwedzka modelka Kiki Håkansson, która koronę przyjęła ubrana w bikini. Za ten czyn potępił ją papież Pius XII, a władze Hiszpanii i Irlandii zagroziły wycofaniem się z konkursu. W efekcie w kolejnej edycji konkursu nie pozwolono uczestniczkom na występ w bikini.
W kolejnych latach wraz z powoli rosnącą obecnością w przestrzeni publicznej bikini, władze różnych krajów zakazywały publicznego noszenia bikini. Również w Hollywood, które miało swój wpływ na popularyzację dwuczęściowych strojów kąpielowych, do lat 60. zakazane było pokazywanie w filmach pępka (nie wszyscy twórcy przestrzegali tych ograniczeń, ale dla wielu były one wiążące). Kobiety a nawet modelki pojawiające się w bikini na różnych plażach były wypraszane, albo nawet karane mandatami za nieodpowiednie zachowanie. Było to szczególnie widoczne w USA oraz Europie, ponieważ w Azji i Indiach moda plażowa nie była aż tak otwarta na nowe pomysły.
Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero w latach 60. kiedy mocno zabudowane stroje kąpielowe całkowicie odeszły w niepamięć, a bikini zaczęło zdobywać popularność za sprawą znanych aktorek, które często występowały podczas sesji zdjęciowych w bikini. Również w filmach coraz częściej aktorki zaczęły występować w skąpych strojach, a bikini zaczęto kojarzyć z nowymi standardami piękna i symbolem popkultury. Pojawił się nawet nowy rodzajów filmów „plażowych”, których głównym motywem były wydarzenia toczące się na plażach. Produkcje te popularyzowały nie tylko spędzanie czasu na plażach, ale właśnie bikini. Minęło jednak jeszcze wiele lat zanim bikini stało się akceptowalnych powszechnie strojów kąpielowych. W latach 80. stroje bikini stanowiły około 20% sprzedawanych strojów kąpielowych. Najwięcej zmian przyniosły lata 90. kiedy to bikini przestało budzić kontrowersje i stało się typowym strojem plażowym na całym świecie.
Podsumowanie
Współcześnie bikini obok strojów jednoczęściowych jest jednym z najpopularniejszych strojów kąpielowych. Nie budzi już takich kontrowersji jak kiedyś, chociaż można znaleźć miejsca, w których wyraźnie zakazuje się noszenia bikini, ale spowodowane to jest bardziej ogólnym ograniczeniem nagości w danym miejscu, niż niechęcią do tego konkretnego stroju kąpielowego. Z czasem zaczęto wyróżniać różne rodzaje bikini, z których najważniejszymi są:
- monokini – czyli strój topless, bez biustonosza,
- microkini – bikini zakrywające jedynie bardzo mały fragment ciała,
- burkini – strój kąpielowy kojarzony głównie z krajami muzułmańskimi, który zakrywa prawie całe ciało i głowę,
- facekini – strój kąpielowy szczególnie pojawiający się w Azji, który zakrywa całe ciało łącznie z twarzą, popularne wśród kobiet, które nie chcą, lub nie mogą się opalać,
Nie są one tak popularne jak tradycyjne bikini – które samo w sobie występuje w wielu rodzajach i formach dwuczęściowego stroju kąpielowego. Można nawet powiedzieć, że nietypowe wersje bikini, zwłaszcza burkini i facekini budzą obecnie więcej emocji, ale spowodowane jest to ich małą popularnością. Oba stroje związane są jednak z kulturą regionów świata z których się wywodzą.
