Charakterystyczny piktogram przedstawiający uśmiechniętą buźkę w żółtym okręgu znany jako Smiley jest chyba jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli popkultury na świecie. Mało kto wie, że Smiley powstał jako element kampanii motywacyjnej dla pracowników jednej z amerykańskich firm, a autor rysunku otrzymał za niego jedynie skromne wynagrodzenie, ale nigdy tego nie żałował.
Historia słynnego Smiley sięga 1963 roku. State Mutual Life Assurance Company z Worcester w stanie Massachusetts w USA kupiła w tym roku Guarantee Mutual Company z Ohio. Fuzja przyniosła niekorzystny efekt w postaci znaczącego spadku morale pracowników, którzy stracili chęci do pracy. Zarząd firmy zaczął więc szukać sposobu na polepszenie atmosfery w firmie.
W tym momencie na scenę wkroczył urodzony 10 lipca 1921 roku Harvey Ross Ball, grafik, rysownik, prowadzący od 1959 roku własną firmę Harvey Ball Advertising. Otrzymał on zlecenie narysowania rysunku, który znalazłby się na przypinkach dawanych pracownikom, aby wzbudzić na ich twarzach uśmiech. Zlecenie było proste, więc Harvey dosłownie machnął prościutki rysunek przedstawiający żółtą uśmiechniętą buźkę. Cechą charakterystyczną rysunku było to, że prawe oko było nieco większe, a sam uśmiech nie był w środku. W praktyce rysunek wyglądał jak prosty szkic, ale tak spodobał się przedstawicielom firmy, że ci postanowili go wykorzystać.
Harvey Ball za swoją trwającą podobno 10 minut pracę otrzymał wynagrodzenie w wysokości 45 dolarów (współcześnie około 380 dolarów). Piktogram otrzymał nazwę Smiley i trafił na około 100 przypinek, które otrzymali pracownicy firmy. Szybko zyskały one taką popularność, że zaczęto je sprzedawać, a kolejne firmy zaczęły wykorzystywać ten sam wizerunek. Co istotne, Ball nie złożył wniosku o zastrzeżenie znaku, przez co nie otrzymywał żadnego dodatkowego wynagrodzenia za wykorzystanie jego projektu.
Do 1971 roku powstało podobno ponad 50 mln przypinek Smiley. Co istotne, State Mutual Life Assurance Company również nie zastrzegła znaku i nie zarabiała na dalszym wykorzystaniu Smiley. W latach 70. dwaj bracia, Bernard i Murray Spain z Filadelfii stworzyli nową wersję Smiley z dopiskiem „Have a happy day” (pol. Miłego dnia), później zmienione na „Have a nice day” (to samo znaczenie w języku polskim). Bracia zastrzegli swój znak i zaczęli jego promocję, tworząc dobrze prosperujący biznes. Co ciekawe, fraza „have a nice day” zyskała szybko dużą popularność w codziennym życiu Amerykanów, stając się wręcz symbolem popkulturowym. Obecnie prawa do oryginalnego Smiley ma fundacja World Smile Foundation.
Z czasem Smiley ewoluował i inspirował innych twórców. Z oryginalnego rysunku powstała emotikona zapisywana w formie dwukropka i nawiasu – : ) czasami z myślnikiem : – ). Na jej podstawie zaczęły powstawać kolejne emotikony. Niektórzy uważają, że nawet Pac-Man był nieco wzorowany na Smiley.
Harvey Ross Ball zmarł 12 kwietnia 2001 roku. Przez całe życie jego jedynym zarobkiem z tytułu stworzenia Smiley pozostało wynagrodzenie jakie otrzymał za jego narysowanie. Nigdy jednak nie żałował swojej decyzji o niezarejestrowaniu znaku. Korzystając z popularności rysunku, jeszcze za życia, założył fundację pomagającą dzieciom – World Smile Foundation.
Smiley pojawił się również w wielu filmach i komiksach. M.in. w filmie Forrest Gump oraz w serii komiksów Watchmen, a także kilku innych filmach.
