Okręty podwodne typu Barbel – ostatnie amerykańskie konwencjonalne okręty podwodne

Zbudowane w latach 1956-1959 trzy okręty podwodne typu Barbel były ostatnimi zbudowanymi dla US Navy okrętami podwodnymi z napędem dieslowo-elektrycznym. Jednostki te pozostawały w służbie do 1990 roku, a jeden z nich zachowano jako okręt-muzeum.

Geneza

Po zakończeniu II wojny światowej w USA równolegle rozpoczęto trzy istotne programy badawcze, które miały doprowadzić do zbudowania okrętów podwodnych nowej generacji. Pierwszym z nich był program GUPPY, którego celem było polepszenie osiągów okrętów podwodnych pod względem prędkości, manewrowości i żywotności. Drugi program – AIP, miał doprowadzić do powstania nowego rodzaju napędu o obiegu zamkniętym, który pozwoliłby na dłuższe przebywanie pod wodą okrętów konwencjonalnych, natomiast trzeci program miał doprowadzić do powstania okrętów podwodnych o napędzie atomowym.

Efektem ubocznym wszystkich tych projektów było powstanie założeń dla nowej konstrukcji kadłubów okrętów podwodnych, która zapewniała lepsze osiągi pod wodą, a dodatkowo zapewniała odpowiednią ilość miejsca wewnątrz kadłuba. Na podstawie tych założeń w 1953 roku zbudowano eksperymentalny okręt podwodny USS Albacore (AGSS-569), który miał służyć do praktycznych testów. Już na etapie budowy okrętu, podobne założenia wykorzystano w przypadku pierwszego okrętu podwodnego o napędzie atomowym – USS Nautilus, który wszedł do służby w 1954 roku.

Wnioski z testów USS Albacore wykorzystano podczas prac nad kolejnymi okrętami podwodnymi o napędzie atomowym, oraz podczas prac nad jak się później okazało, ostatnimi konwencjonalnymi okrętami podwodnymi US Navy – okrętami typu Barbel.

Okręty podwodne typu Barbel

Prace nad okrętami ruszyły pod koniec 1953 roku, czyli krótko po wejściu do służby USS Albacore. Początkowo rozważano trzy koncepcje konstrukcji okrętów, różniące się kształtem kadłuba oraz przede wszystkim liczbą śrub napędowych. Ostatecznie wybrano koncepcję bazującą na projekcie stworzonym przez stocznię Portsmouth Naval Shipyard, odpowiedzialną za zbudowanie Albacore.

Nowe okręty miały otrzymać opływowy kadłub, zwężający się ku rufie oraz jedną śrubę napędową, a stery głębokości znalazły się na kiosku. Napęd okrętów miał natomiast składać się z generatorów diesla i silników elektrycznych. Ze względu na to, iż wszystkie najważniejsze amerykańskie stocznie mające doświadczenie w budowie okrętów podwodnych w połowie lat 50. były zaangażowane w prace nad okrętami podwodnymi o napędzie atomowym, prace nad okrętami typu Barbel zlecono stoczniom Portsmouth Naval Shipyard (okręt wiodący typu) oraz niemającym doświadczenia w budowie jednostek tej klasy stoczniom Ingalls Shipbuilding i New York Shipbuilding.

Budowę pierwszego okrętu – USS Barbel, rozpoczęto 18 maja 1956 roku. Wodowanie miało miejsce 19 lipca 1958 roku a do służby okręt wszedł 17 stycznia 1959 roku. Prace nad kolejnymi okrętami typu – USS Blueback i USS Bonefish rozpoczęto odpowiednio 15 kwietnia i 3 czerwca 1957 roku. Pierwszy został zwodowany USS Bonefish, co miało miejsce 22 listopada 1958 roku, a do służby wszedł 9 lipca 1959 roku. USS Blueback został zwodowany 16 maja 1959 roku, a do służby wszedł 15 października 1959 roku.

Okręty miały 66,7 m długości i wyporność 2150 ton na powierzchni i 2640 ton pod wodą. Napęd stanowiły trzy silniki diesla Fairbanks-Morse o mocy 3150 KM, zasilające dwa silniki elektryczne General Electric o mocy 4700 KM. Zapewniały one prędkość podwodną 18,5 węzła oraz 14 węzłów na powierzchni, a zasięg wynosił 26 000 km przy prędkości 10 węzłów. Autonomiczność okrętu pod wodą wynosiła 90 minut na pełnej prędkości lub 102 godziny przy prędkości 3 węzłów. Głębokość testowa wynosiła 210 m. Uzbrojenie okrętów składało się z 6 dziobowych wyrzutni torped kalibru 533 mm (w układzie 2×3) z zapasem 22 torped, a załoga liczyła 8 oficerów i 69 marynarzy.

Warto w tym miejscu dodać, że już podczas budowy okrętów, dowódca US Navy, admirał Arleigha Burke podjął decyzję o całkowitej rezygnacji z konwencjonalnych okrętów podwodnych na rzecz jednostek o napędzie atomowym. W związku z tym ograniczono się do zbudowania jedynie trzech jednostek typu Barbel, które już zaczęto budować.

Okręty te stały się ostatnimi amerykańskimi konwencjonalnymi okrętami podwodnymi. Dzięki swojej konstrukcji i uzbrojeniu, klasyfikowano je jako okręty myśliwskie. Mimo stopniowego nasycania się amerykańskiej floty podwodnej okrętami o napędzie atomowym, okręty typu Barbel pozostawiono w eksploatacji do końca lat 80. 28 września 1988 roku wycofano USS Bonefish (powodem był pożar na pokładzie, a od 1989 roku kadłub okrętu wykorzystywany był przez Northrop Grumman), 4 grudnia 1989 roku USS Barbel (złomowanie rozpoczęto dopiero w 2001 roku z powodu azbestu obecnego na okręcie), a 1 października 1990 roku USS Blueback, który co ciekawe, zachowano jako okręt-muzeum.

Podsumowanie

Okręty typu Barbel były nie tylko ostatnimi, ale i najnowocześniejszymi amerykańskimi konwencjonalnymi okrętami podwodnymi. Pod wieloma względami były to jednostki podobne do okrętów typu Skipjack, od których różniły się przede wszystkim napędem.

Chociaż Amerykanie wycofali się z budowy konwencjonalnych okrętów podwodnych, doświadczenia z ich budowy i eksploatacji posłużyły do opracowania projektów holenderskich okrętów podwodnych typu Zwaardvis i Walrus, oraz japońskich typu Yushio.