Vert-A-Pac – oryginalny sposób transportowania samochodów z lat 70.

Wprowadzony do sprzedaży w 1970 roku Chevrolet Vega miał być tanim samochodem produkowanym równolegle z olbrzymimi i paliwożernymi krążownikami szos. Aby maksymalnie obniżyć koszty produkcji samochodu, General Motors wspólnie z Southern Pacific Railroad opracował oryginalny sposób transportu samochodów koleją, nazwany Vert-A-Pac.

Transport samochodów koleją jest jednym z najprostszych i najbardziej ekonomicznych sposobów dostarczania samochodów z fabryk, do dealerów lub punktów przeładunkowych. Problemem tradycyjnych wagonów transportowych dla samochodów jest jednak ich stosunkowo mała pojemności (w latach 60. wynosząca średnio 18 samochodów na wagon) oraz duże ryzyko uszkodzenia bądź nawet kradzieży samochodów.

General Motors szukał w połowie lat 60. sposobu na rozwiązanie wszystkich tych problemów. Wspólnie z inżynierami Southern Pacific Railroad opracowano w 1968 roku całkowicie nowy sposób transportowania samochodów. Zamiast tradycyjnych dwupoziomowych wagonów opracowano specjalny wagon, w którym samochody przewożono pionowo – tzw. Vert-A-Pac.

Samochody wjeżdżały na opuszczone boczne ściany i były przymocowywane specjalnymi kotwami, tak aby nie przemieszczały się wewnątrz wagonu. Co istotne, GM chciał, aby samochody przewożone były z wszystkimi płynami eksploatacyjnymi, co w przypadku transportu samochodów w pozycji pionowej, maską do dołu stwarzało sporo wyzwań. Chevrolet Vega musiał zostać tak zaprojektowany, aby nie dochodziło do żadnych wycieków podczas transportu.

Pierwszy prototyp nowego wagonu oznaczonego jako SP 618000 zaprezentowano w grudniu 1968 roku. Mieścił on 30 Chevroletów Vega w pozycji pionowej. Cały kolejny rok wagony poddawano licznym testom, w ramach których prowadzono również testy zderzeniowe. System musiał być zaprojektowany tak, aby nie tylko ułatwiał transport, ale eliminował również ryzyko uszkodzeń przewożonych aut. Po zakończeniu prób, w 1970 roku wagony Vert-A-Pac wprowadzono do eksploatacji we wszystkich liniach kolejowych, które zajmowały się transportem samochodów Chevrolet Vega.

Wagony Vert-A-Pac okazały się bardzo udane i pozwoliły na znaczące obniżenie kosztów transportu samochodów (w przypadku najdłuższych tras z 267 dolarów do 160 dolarów na samochód). Gorzej wypadł sam Chevrolet Vega, który z powodu problemów z korozją i rosnących z powodu inflacji cen (w 1970 roku kosztował około 2090 dolarów – współcześnie około 13 200 dolarów, a w 1977 roku już 3249 dolarów – współcześnie około 20 500 dolarów) w 1977 roku został wycofany z sprzedaży po wyprodukowaniu 2 006 661 egzemplarzy. Wraz z zakończeniem produkcji Vegi, wagony Vert-A-Pac również wycofano z eksploatacji, część złomując, a część przerabiając na tradycyjne, dwupoziomowe zamknięte wagony transportowe.