Krzywa Wieża w Pizie to prawdopodobnie obok Koloseum jedna z najbardziej rozpoznawalnych włoskich budowli. Jej charakterystyczna pochylona sylwetka przyciąga turystów z całego świata, a jej historia i przyczyny pochylenia budzą dyskusję.
W 1064 roku w Pizie rozpoczęto budowę olbrzymiej katedry Santa Maria Assunta. Prace nad budynkiem ukończono w 1118 roku, a katedra została konsekrowana 26 września. W 1152 roku obok katedry rozpoczęto budowę baptysterium – Battistero San Giovanni. Prace nad tym obiektem zakończono w 1180 roku.
Kilka lat wcześniej, 9 sierpnia 1173 roku na tyłach katedry rozpoczęto budowę dzwonnicy. Krótko po rozpoczęciu prac okazało się jednak, że grunt na którym umieszczono fundamenty jest bardzo niestabilny, przez co cała konstrukcja zaczęła się przechylać. Aby zniwelować przechył, już na etapie budowy zaczęto zmieniać konstrukcję wieży tak, aby utrzymać ją w pionie.
O ile samą katedrę zbudowano w ciągu 54 lat, a baptysterium w ciągu 28, tak budowa dzwonnicy trwała aż 199 lat. Torre pendente di Pisa, jak obecnie nazywa się dzwonnica, oddano do użytku w 1350 roku, ale prace wykończeniowe trwały aż do 1372 roku. Budynek ma 55,86 m wysokości od najniższego fragmentu podstawy do najwyższego punktu wieży, liczy osiem kondygnacji i wykonany jest z białego marmuru. Ściany mają grubość 2,44 m, a cała konstrukcja waży 14 500 ton. Na szczyt prowadzi w zależności od sposobu liczenia 296 albo 294 stopnie. Projekt stworzyli architekci Guglielmo i Bonanno Pisano. Ostatnią kondygnację dzwonnicy zaprojektował jednak Tommaso di Andrea Pisano, przez co nieznacznie różni się ona od reszty konstrukcji.
Przez lata podejmowano wiele prób ustabilizowania wieży, ale wiele z nich zamiast zapobiec przechyłowi, pogłębiło go. Dopiero w XX wieku udało się podjąć działania, które w miarę spowolniły proces. 7 stycznia 1990 roku po wielu latach badań i analiz podjęto decyzję o zamknięciu dzwonnicy, w obawie przed katastrofą – rok wcześniej przewróciła się wieża Torre Civica w Pawii.
Przez 10 lat prowadzono różnego rodzaju prace, których celem było zatrzymanie i zmniejszenie przechyłu wieży. Ostatecznie udało się przywrócić ją do stanu z 1838 roku, co pozwoliło na jej ponowne otwarcie 15 grudnia 2001 roku. Nie był to jednak koniec prac nad jej ustabilizowaniem. W maju 2008 inżynierowie opiekujący się Krzywą Wieżą ogłosili, że udało im się praktycznie powstrzymać dalsze przechylanie konstrukcji. Niestety w kolejnych latach poziom przechyłu zaczął się zmieniać. W 2023 roku wynosił on 5,115º.
W długiej historii wieży, poza ryzykiem przewrócenia się, jedynie podczas II wojny światowej groziło jej zniszczenie, kiedy do Pizy dotarli żołnierze alianccy. Niemcy ulokowali na jej szczycie posterunek obserwacyjny, ale Amerykanie nie chcieli niszczyć go ogniem artyleryjskim, w obawie przed zniszczeniem nie tylko wieży, ale też okolicznych zabudowań katedry,
Obecnie Krzywa Wieża w Pizie jest otwarta dla turystów i cały czas przyciąga tłumy – około 10 mln turystów rocznie. Chociaż jest to również podstawowy przystanek wielu wycieczek objazdowych, w porównaniu do np. Rzymu i Koloseum, zwiedzanie zabudowań Piazza del Duomo w Pizie jest znacznie przyjemniejsze. Najgorsze jest wspięcie się na szczyt wieży, ponieważ może nie jest ona bardzo wysoka, ale wchodzenie po wąskich i krzywych stopniach przez ciasny korytarz nie należy do najprzyjemniejszych. Z drugiej strony widok ze szczytu rekompensuje zmęczenie.
