Jednym z wielu symboli Stanów Zjednoczonych są liczne bary, w których zawsze znajdzie się szafa grająca. Chociaż urządzenia te są znane na całym świecie, to właśnie w USA zyskały wyjątkową popularność. Pierwszy jukebox, jak określa się szafy grające w USA, zainstalowano 23 listopada 1889 roku w Palais Royal Saloon w San Francisco.
Historia szaf grających sięga XIX wieku. Zaczęły się wówczas pojawiać specjalne urządzenia, będące w praktyce powiększonymi pozytywkami, które po uruchomieniu dzięki specjalnemu mechanizmowi połączonemu z instrumentami umieszczonymi w środku odgrywały jakąś melodię. Ciężko powiedzieć jaką jakością dźwięku dysponowały, ale na pewno daleko im było do imitowania prawdziwego muzyka.
Jedna z pierwszych “szaf grających”
Sytuacja zaczęła się zmieniać pod koniec XIX wieku, gdy do użytku zaczęły wchodzić fonografy. Za twórców szaf grających w znanym nam kształcie uznaje się Louisa Glassa i Williama S. Arnolda. Zaprojektowali oni pod koniec lat 80. XIX wieku specjalne urządzenie, będące połączeniem fonografu Class M Edisona z specjalnym mechanizmem do którego wrzucało się monetę o nominale 5 centów.
Mechanizm działania był prosty. Po wrzuceniu monety zwalniała się dźwignia, po przekręceniu której możliwe było uruchomienie urządzenia i odtworzenie nagranego utworu.Ze względu na brak wzmacniacza, urządzenie dysponowało słuchawkami dla czterech osób, które mogły na raz słuchać utworu. Z oczywistych względów, możliwe było używanie tylko jednego cylindra zawierającego utwór. W związku z tym często instalowano kilka urządzeń z różnymi utworami.
Współczesna szafa grająca
Niestety bardziej dokładny opis urządzenia i jego skuteczności nie dotrwał do naszych czasów, ponieważ uległo ono zniszczeniu w 1906 roku. Wiadomo jedynie, że przyniosło ono Glassowi spore zyski, wynoszące nawet 1000 dolarów (współcześnie około 28 500 dolarów) w okresie od grudnia 1889 do maja 1890 roku. W tym czasie w San Francisco działało już 15 fonografów Glassa (wszystkie łącznie w tym okresie pozwoliły podobno na zarobienie aż 4000 dolarów – współcześnie około 114 000 dalarów) .
W kolejnych latach wraz z postępem technologicznym zaczęto modyfikować wynalazek Glassa, nadając mu z czasem formę, która przetrwała do naszych czasów. Zamiast zwykłego fonografu, z czasem zaczęto tworzyć specjalne szafy, które pozwalały na przechowywanie nawet kilku, a później kilkuset utworów na różnych nośnikach – np. płytach – punktem kulminacyjnym było wprowadzenie do użytku płyt winylowych. Po wrzuceniu monety możliwe było wybranie utworu, który miał zostać zagrany.
Współczesna szafa grająca
Szafy grające zyskały swoją amerykańską nazwę jukebox w 1940 roku i szybko rozprzestrzeniły się w barach i hotelach w całych Stanach Zjednoczonych, a później również w innych krajach. Co ciekawe, mimo rozwoju radia, magnetofonów i innych nowszych urządzeń grających, szafy grające cały czas są produkowane i używane, ale nie są już takim źródłem dochodu jak niegdyś. Obecnie dysponują o wiele większymi bazami utworów, liczącymi setki a nawet tysiące, ponieważ zamiast fizycznych nośników – płyt, zaczęto instalować w nich dyski, na które wgrywano utwory np. w MP3.
Współczesna szafa grająca
