Unimog – motoryzacyjna legenda

W historii motoryzacji powstało kilka samochodów, które stały się wręcz legendą. Mimo upływu lat wprowadzania do produkcji kolejnych ich wersji, cały czas zachowuję tego samego ducha. Jedną z takich konstrukcji jest niemiecki, uniwersalny pojazd transportowo-roboczy Unimog.

Geneza

Historia Unimoga sięga jesieni 1945 toku. Niemiecki inżynier Albert Friedrich kierujący wcześniej działem konstrukcji silników lotniczych w Daimler-Benz AG rozpoczął wówczas prace nad uniwersalnym pojazdem rolniczym. Chciał zaprojektować tani i uniwersalny pojazd, który mógłby pomóc w odbudowie zniszczonego wojną kraju.

W trakcie prac nawiązał współpracę z Heinrichem Rößlerem, z którym pracował w trakcie wojny. Rößler mimo swojego doświadczenia inżynieryjnego, po wojnie zajął się pracą na roli, co znacząco pomogło to przy projektowaniu nowego samochodu.

Według planów, pojazd powstawał z myślą o rolnikach, przy czym nie miał to być traktor, tylko uniwersalna ciężarówką przystosowana zarówno do zadań transportowych jak i do holowania maszyn rolniczych. Efektem prac był więc lekki pojazd z prostą konstrukcją i napędem na wszystkie koła. Tak narodził się Unimog.

Początek produkcji

Po uzyskaniu na początku 1946 roku stosownych zezwoleń od władz okupacyjnych, konstruktorzy rozpoczęli prace nad pojazdem. Prototyp ukończono już pod koniec 1946 roku i nazwano Universal-Motor-Gerät (Unimog). Początkowo wyposażono go w silnik benzynowy, ale już w 1947 roku zastąpiono go dieslem OM 636 o mocy 25 KM. Samochód miał otwartą kabinę z brezentowym dachem, niewielki rozstaw osi i zaledwie 1,27 m szerokości – odpowiadającą 2 zagonom na polu ziemniaczanym.

W pracach konstrukcyjnych inżynierom pomagała firma Erhard, ale gdy przyszło do przygotowania produkcji, możliwości firmy okazały się niewystarczające. W związku z tym zespół nawiązał współpracę z firmą Boehringer, dysponującą fabryką zdolną do rozpoczęcia produkcji seryjnej.

Pierwsze egzemplarze seryjne zaczęto budować w sierpniu 1948 roku. Równocześnie zaczęto budować od zera sieć sprzedaży, ponieważ firma Boehringer nie dysponowała odpowiednim zapleczem w tej kwestii. Do 1950 roku powstało 600 Unimogów, które trafiły nie tylko do rolników, ale również do różnych służb miejskich i porządkowych.

Samochód cieszył się coraz większą popularnością, w związku z czym firma Boehringer uznała, że nie jest w stanie utrzymać tempa produkcji, a już tym bardziej nie może jej zwiększyć. W związku z tym zespół projektowy musiał znaleźć nowego producenta, który przejąłby kontrolę nad Unimogiem. Poszukiwania były krótkie – wybór padła na zakłady Daimler-Benz, które przejęły ostatecznie cały zespół Unimoga, wszystkie patenty, plany i całą sieć sprzedaży.

Szybka kariera

Nowy producent oznaczał nowe możliwości dopracowania konstrukcji i przede wszystkim większe możliwości produkcyjne. 3 czerwca 1951 roku rozpoczęto produkcję Unimoga w zakładach Daimlera w Gaggenau. Początkowo samochody posiadały oryginalne logo poprzedniego producenta, ale z czasem zastąpiono je znaczkiem Mercedesa.

Pierwsze Unimogi produkcji Daimlera nieznacznie różniły się od wcześniejszych pojazdów, ale dalej zachowywały ich prostotę. W 1953 roku do produkcji wprowadzono nowe, udoskonalone wersje Unimoga, oznaczone jako 401 i 402. W zależności od potrzeb w obu modelach występowały kabiny otwarte lub całkowicie zamknięte.

W 1955 roku do produkcji weszła kolejna wersja – 404, znana również jako Unimog S. Ciężarówka powstała z myślą o odradzających się niemieckich siłach zbrojnych. Samochód wyróżniał się nową chłodnicą i reflektorami, zwiększono rozstaw osi do 2700 mm a później do 2900 mm oraz wymieniono silnik na jednostkę benzynową o mocy 82 KM i pojemności 2,2 litra, później zamienioną na wersje 110-konną o pojemności 2,8 litra.

Rok później wprowadzono kolejne zmiany w wersjach cywilnych. Do produkcji weszła wersja 411 wyposażona w mocniejszy silnik o mocy 30 KM, oraz posiadające wersję o większym rozstawie osi. W kolejnych latach zmianie uległa zamknięta kabina, która otrzymała nowe wykończenie, oraz kilkukrotnie zwiększano moc silnika, najpierw do 32 KM a później do 34 KM.

Na bazie modelu 411 rozpoczęto również produkcję wersji specjalistycznych Unimoga, przystosowanych do potrzeb różnych konkretnych odbiorców – wersje typowo rolnicze, transportowe, dla straży pożarnej, służb porządkowych itp.

W 1963 roku do produkcji wprowadzono wariant 406, będący wersją pośrednią między modelami 404 a 411. Samochód miał większy rozstaw osi – 2380 mm, mocniejszy, czterocylindrowy silnik diesla OM 312 o mocy 65 KM i pojemności 5,7 litra. Wersja ta okazała się tak wszechstronna, że Mercedes musiał zwiększyć produkcję.

Kolejną wersją Unimoga był model 416 wprowadzony w 1966 roku. Wersja ta miała większy rozstaw osi – 2900 mm, czyli taki sam jak duży Unimog S dla wojska. Później dołączyły do niej kolejne nowe modele pośrednie – 421/403 i 413, wyposażone w różne silniki i posiadające inny rozstaw osi.

Sporą rewolucją było wprowadzenie w 1974 roku (produkcja od 1975 roku) wariantu 425, czyli tzw. ciężkiego Unimoga. Samochód miał silnik o mocy 120 KM (później zamieniony na 125 KM), rozstaw osi 2810 mm i masę całkowitą 9 ton. Na jego bazie zbudowano wersję 435 przeznaczoną dla Bundeswehry. Wariant ten występował w 3 wersjach, różniących się rozstawem osi – 3250 mm, 3700 mm i 3850 mm. W 1976 roku do produkcji weszła nieco mniejsza wersja 424.

W roku 1976 roku Daimler-Benz całkowicie przerobił klasyfikację Unimogów i system oznaczeń. Było to związane z olbrzymią ilością wersji, które były cały czas w produkcji. Przy okazji zmian, w 1977 roku wyprodukowano 200 000 Unimoga.

Unimog na nowo

W latach 80. cała rodzina Unimogów przeszła serię zmian, które doprowadziły do powstania modeli, które znamy dzisiaj. W latach 1985-1988 do produkcji wprowadzono modele 407, 417, 427 i 437. Cechowały się one kabiną kierowcy znaną z modelu ciężkiego (bardziej kanciatą), nowymi rozstawami osi, lepszymi układami jezdnymi i silnikami. Tym samym były to zupełnie nowe samochody, a nie modernizacje dotychczasowych wersji, jak było w przypadku większości starszych modeli.

Najmniejszy z oferowanych wówczas Unimogów miał silnik o mocy zaledwie 60 KM i masę 4,5 tony, natomiast najpotężniejszy miał silnik 240-konny i masę 14 ton. W 1993 roku do produkcji wszedł wariant trzyosiowy z napędem na wszystkie koła (oznaczono go U 2450). W kolejnych latach rozpoczęto produkcję kilku modeli przeznaczonych głównie dla służb publicznych.

W 2000 roku ponownie odświeżono flotę, wprowadzając nowe wersje dotychczasowych modeli. Ze względu na skalę produkcji oraz rosnącą liczbę wersji specjalistycznych, zaczęto wyróżniać jedynie wersje lekkie, średnie i ciężkie.

2 sierpnia 2002 roku zakończono produkcję Unimogów w Gaggenau (łącznie zakłady te wyprodukowały 320 000 Unimogów). Produkcję przeniesiono wówczas do fabryki w Wörth. W kolejnych latach wprowadzono do produkcji kilkanaście nowych wersji Unimoga, chociaż w większości były one pochodnymi modeli wprowadzonych w 2000 roku i różniących się jedynie szczegółami technicznymi.

Legendarny Unimog

Unimog miał być samochodem przeznaczonym dla rolników, a stał się klasą samą w sobie. Tak jak synonimem samochodu terenowego był Land Rover Defender albo Jeep, tak Unimog stał się synonimem uniwersalnego wielozadaniowego samochodu transportowego.

W trakcie swojej długiej kariery, Unimogi przeszły wiele zmian, a współczesne modele w niczym nie przypominają wersji z lat 50.. Mimo to, cały czas są to bardzo uniwersalne i solidnie wykonane samochody transportowe, które na pewno jeszcze przez długi czas pozostaną na drogach.