W ZSRR powstało wiele różnych typów śmigłowców wyróżniających się osiągami, możliwościami transportowymi czy też konstrukcją. W przeciwieństwie do Amerykanów, Rosjanie nie rozwijali zbyt intensywnie koncepcji śmigłowców dwuwirnikowych. Jedną z niewielu radzieckich maszyn tego typu był Jak-24.
Prace nad śmigłowcem Jak-24 rozpoczęto na początku lat 50., równolegle z pracami nad śmigłowcem Mi-4. Obie konstrukcje zakładano, że będą wykorzystywane równolegle, przy czym Mi-4 miał być maszyną bardziej uniwersalną, a Jak-24 miał dysponować większymi możliwościami transportowymi. W celu przyśpieszenia prac, oraz ułatwienia eksploatacji, obie maszyny miały wiele wspólnych elementów konstrukcyjnych – m.in silnik i układ przeniesienia napędu.
Jak-24
Jak-24 miał 21,3 m długości i masę własną 10 607 kg. Masa startowa wynosiła 14 270 kg, a maksymalna 15 830 – 17 000 kg. Napęd stanowiły dwa silniki Szwecow ASz-82W o mocy 1700 KM, zapewniające prędkość maksymalną około 180 km/h i zasięg 430 km.
W 1952 roku ukończono cztery prototypy, a oblot pierwszego z nich miał miejsce 3 lipca 1952 roku. Pierwsze próby wykazały, że zastosowany w maszynie układ dwuwirnikowy generuje duże wibracje i naprężenia konstrukcji (zakłady Jakowlewa nie prowadziły wcześniej prac nad żadnymi śmigłowcami, więc nie dysponowały wystarczająco dużym doświadczeniem). Mimo to, w 1954 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu maszyny do produkcji seryjnej, która zakończyła się na 40-100 zbudowanych maszynach (brak dokładnych danych).
Jak-24
Po raz pierwszy, Jak-24 został zaprezentowany publicznie w 1955 roku. 17 grudnia 1955 jeden z śmigłowców tego typu ustanowił dwa światowe rekordy udźwigu, podnosząc 2000 kg ładunku na wysokość 5082 m i 4000 kg na wysokość 2902 m. W 1958 roku do produkcji weszła ulepszona wersja maszyny, oznaczona jako Jak-24U. Dwa lata później do produkcji wprowadzono wariant Jak-24A, przystosowany do transportu dużych ładunków (udźwig 5000 kg). Opracowano również wersję cywilną (Jak-24K) oraz wersję z silnikami turbinowymi (Jak-24P), których nigdy jednak nie produkowano na większą skalę.
Jak-24
W porównaniu do Mi-4, Jak-24 był znacznie gorszą konstrukcją, dysponującą mniejszymi możliwościami modernizacji. Ich eksploatacja była w związku z tym bardzo ograniczona i już na początku lat 60. wraz z rozpoczęciem produkcji śmigłowca Mi-6, dwuwirnikowe Jak-24 zaczęto wycofywać z eksploatacji. Do naszych czasów przetrwał jeden egzemplarz, który znajduje się w muzeum w Monino pod Moskwą.
-
- Jak-24
-
- Jak-24 (fot. Alan Wilson)
