SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      5 marca 202311 Mins Read1K Views

      Gloster Meteor – pierwszy aliancki odrzutowiec

      Recent
      23 marca 2023

      Claude Grahame-White i jego lot przez Waszyngton

      20 marca 2023

      PZL.44 Wicher – stracona nadzieja PLL LOT

      19 marca 2023

      Rola samochodów retro z dużymi silnikami we współczesnej kulturze motoryzacyjnej

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      5 marca 202311 Mins Read1K Views

      Gloster Meteor – pierwszy aliancki odrzutowiec

      Recent
      23 marca 2023

      Claude Grahame-White i jego lot przez Waszyngton

      20 marca 2023

      PZL.44 Wicher – stracona nadzieja PLL LOT

      19 marca 2023

      Rola samochodów retro z dużymi silnikami we współczesnej kulturze motoryzacyjnej

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20224 Mins Read61 Views

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      22 marca 2023

      Bracia Lumiere i kinematograf

      3 marca 2023

      Najlepsza giełda kryptowalut – gdzie najlepiej inwestować w kryptowaluty?

      26 lutego 2023

      Wybór audofilskiego audio dla początkujących – na co zwrócić uwagę?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20216 Mins Read22 Views

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      21 marca 2023

      Jak dbać o tulipany?

      17 marca 2023

      Jak przenieść zniżki OC z Polski do Holandii?

      12 marca 2023

      Malowniczy Hotel Belvédère

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 201910 Mins Read152 Views

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      18 marca 2023

      Ty23 – najliczniej produkowane polskie parowozy

      17 marca 2023

      Jak przenieść zniżki OC z Polski do Holandii?

      11 marca 2023

      Eksplozja w Oppau (1921)

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Gry planszowe
      3. Gry karciane
      4. Filmy
      5. Książki
      6. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20164 Mins Read7 Views

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      6.6
      6 marca 2023

      7 Cudów Świata: Pojedynek – recenzja

      8.3
      3 marca 2023

      Sagrada – recenzja

      6.2
      8 lutego 2023

      Tajniacy – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » PZL.50 Jastrząb – niespełniona nadzieja polskiego lotnictwa
    Artykuły

    PZL.50 Jastrząb – niespełniona nadzieja polskiego lotnictwa

    Michał BanachBy Michał Banach22 lutego 20236 komentarzy6 Mins Read
    Facebook Twitter Email Pinterest LinkedIn Tumblr
    PZL.50 Jastrząb - niespełniona nadzieja polskiego lotnictwa
    Zbudowany tuż przed wybuchem II wojny światowej myśliwiec PZL.50 Jastrząb miał zastąpić przestarzałe P.11, ale z powodu wielu błędnych decyzji, problemów z dostawami części oraz podzespołów, a także ciągłych zmian koncepcji, we wrześniu 1939 roku gotowe były jedynie dwa nieuzbrojone prototypy.

    Geneza

    W połowie lat 30. podstawę lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych stanowiły samoloty PZL P.11. W momencie wprowadzenia ich do produkcji w 1934 roku, były to jedne z najnowocześniejszych myśliwców w Europie, głównie za sprawą nowatorskiej konstrukcji i bardzo dobrych osiągów i nowatorskiej jak na tamte lata konstrukcji, zwłaszcza układu górnopłata. Niestety już w 1936 roku w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii i USA do eksploatacji zaczęły wchodzić zupełnie nowe myśliwce, które pod każdym względem przewyższały polskie konstrukcje.

    Formacja PZL P.11
    Formacja PZL P.11

    Zdając sobie sprawę z wad P.11, Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu przy Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych zatwierdził 13 października 1936 roku plan całkowitej przebudowy Polskich Sił Powietrznych. W ramach programu rozpoczęto prace nad kilkoma projektami nowych samolotów bojowych. Najważniejszymi z nich miał być samolot pościgowy PZL.38 Wilk, samolot pasażerski PZL.44 Wicher, myśliwiec PZL.45 Sokół, lekki bombowiec PZL.46 Sum i bombowiec PZL.49 Miś.

    W trakcie prac nad Sokołem dowództwo lotnictwa podjęło decyzję o zmianie założeń dla nowego myśliwca. Wzrosły wymagania co do uzbrojenia i osiągów, których PZL.45 nie mógł spełnić. W związku z tym w zakładach PZL rozpoczęto prace nad zupełnie nowym myśliwcem, który otrzymał oznaczenie PZL.50 Jastrząb. Docelowo maszyna ta miała zastąpić myśliwce PZL. P.11.

    PZL.44 Wicher
    PZL.44 Wicher

    PZL.50 Jastrząb

    Chociaż decyzję o rozpoczęciu prac nad nowym myśliwcem podjęto pod koniec 1936 roku, prace rozpoczęto dopiero wiosną 1937 roku. Opóźnienie spowodowane było pracami nad PZL.44 Wicher. Polskie Zakłady Lotnicze nie dysponowały wystarczającymi możliwościami aby prowadzić kilka dużych projektów na raz (a takimi były właśnie Wicher i Jastrząb).

    Co gorsza, dowództwo lotnictwa uznało, że ze względu na wysokie zaawansowanie prac nad Wichrem, lepiej poświęcić Jastrzębia. Decyzja ta z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju była jednak nieprzemyślana, ponieważ samolot pasażerski lub transportowy nie był aż tak potrzebny jak nowoczesne maszyny bojowe.

    Model PZL.50 Jastrząb
    Model PZL.50 Jastrząb

    Prace nad Jastrzębiem rozpoczęte w kwietniu 1937 roku prowadził zespół inżynierów pod kierownictwem Wsiewołoda Jakimiuka, w skład którego wchodzili Jerzy Zbrożek, Mikołaj Kaczanowski i Piotr Bielkowicz. Uznali oni, że najlepszym rozwiązaniem będzie zaprojektowanie zupełnie nowego samolotu, a nie korzystanie z dostępnych części. Miało to pozwolić na stworzenie jak najlepszej maszyny. Oblot pierwszego prototypu planowano na października 1938 roku, ale niestety z powodu braku podwozia, problemów z silnikami i ogólnie przedłużających się prac konstrukcyjnych, prototyp ukończono dopiero na początku 1939 roku.

    Oblot PZL.50 Jastrząb miał miejsce 22 lutego 1939 roku na lotnisku Okęcie w Warszawie. Za sterami zasiadł Jerzy Widawski. Niestety pierwsze loty wykazały, że konstrukcja myśliwca wymaga poprawek. Przede wszystkim należało przebudować ogon, w celu wyeliminowania drgań konstrukcji. Kolejnym problemem były słabe osiągi spowodowane jak się później okazało złą konstrukcją silnika.

    Rysunek (niezbyt dokładny) PZL.50 Jastrząb
    Rysunek (niezbyt dokładny) PZL.50 Jastrząb

    Testy prototypu trwały do kwietnia 1939 roku kiedy to nowy dowódca lotnictwa, generał Władysław Kalkus po konsultacjach z członkami sztabu oraz przedstawicielami Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie podjął decyzję o przyhamowaniu prac. Powodem były negatywne opinie na temat osiągów maszyny. Równocześnie wstrzymano zamówienie na 300 samolotów seryjnych (z opcją na kolejnych 100).

    W kolejnych miesiącach zespół PZL rozpoczął prace nad drugim prototypem myśliwca, który miał otrzymać nowe skrzydła oraz poprawioną konstrukcje kadłuba i znacznie mocniejszy silnik. Próby trwały do sierpnia 1939 roku i zakończyły się pozytywną oceną projektu. Niestety wraz z wybuchem II wojny światowej 1 września, cały projekt upadł.

    Rysunek (niezbyt dokładny) PZL.50 Jastrząb
    Rysunek (niezbyt dokładny) PZL.50 Jastrząb

    Jedyny sprawny prototyp PZL.50 Jastrząb został ewakuowany lotem do Lwowa, ale niestety rozbił się koło Rawy Ruskiej. Przyczyną wypadku było przerwanie pracy silnika, spowodowane prawdopodobnie brakiem paliwa. Drugi prototyp Jastrzębia, nie posiadający skrzydeł trafił w ręce Niemców i został w trakcie wojny wywieziony z Warszawy. Ślad po nim zaginął. Znajdujące się w zakładach PZL nieukończone kadłuby samolotów serii informacyjnej zostały natomiast zezłomowane.

    Konstrukcja

    PZL.50 Jastrząb był prawdopodobnie najnowocześniejszym polskim myśliwcem, który mógł wejść do służby już pod koniec 1939 roku. Maszyna miała metalową konstrukcję, chowane podwozie i zamkniętą kabinę. Samolot miał 9,7 m rozpiętości skrzydeł i 8 m długości. Masa własna wynosiła 1900 kg a masa całkowita 2500 kg. Napęd stanowił silnik PZL-Bristol Merkury VIII o mocy 840 KM, zapewniający prędkość maksymalną rzędu 430 km/h i przelotową około 375 km/h. Uzbrojenie samolotu miało składać się z 4 karabinów maszynowych PWU wz.36 kalibru 7,92 mm. Pod kadłubem znajdował się zaczep na jedną bombę o masie 100 kg.

    Rysunki PZL.50 Jastrząb w różnych malowaniach (prototyp nigdy nie otrzymał kamuflażu)
    Rysunki PZL.50 Jastrząb w różnych malowaniach (prototyp nigdy nie otrzymał kamuflażu)

    Niezrealizowane wersje rozwojowe

    Jeszcze zanim ukończono drugi prototyp w PZL powstały projekty dwóch wersji rozwojowych Jastrzębia. Najbardziej realną do wprowadzenia do służby była odmiana oznaczona PZL.53 Jastrząb II. Samolot miał otrzymać silnik PZL-Bristol Taurus II/III o mocy 1100 KM, zapewniający teoretycznie prędkość 570 km/h oraz uzbrojenie w postaci dwóch działek FK wz.38D kalibru 20 mm i czterech karabinów maszynowych PWU wz.36 kalibru 7,92 mm.

    Kolejną wersją rozwojową miał być PZL.56 Kania. Samolot miał wykorzystywać kadłub z PZL.50, ale napęd miał stanowić silnik rzędowy np. Hispano-Suiza 12Z o mocy 1400 KM. Nowy silnik miał pozwolić na zamontowanie działka kalibru 20 mm w wale silnika oraz 8 karabinów maszynowych kalibru 7,92 mm w skrzydłach. Oba projekty nigdy nie wyszły poza deski kreślarskie.

    Wrak jednego z prototypów PZL.50 Jastrząb w Warszawie
    Wrak jednego z prototypów PZL.50 Jastrząb w Warszawie

    Niespełniona nadzieja

    Gdyby prace nad PZL.50 Jastrząb rozpoczęły się wcześniej (chociażby o rok), we wrześniu 1939 roku w służbie byłoby już na pewno kilkanaście jak nie kilkadziesiąt maszyn tego typu. Niestety tak się nie stało i polscy piloci musieli stawić czoła niemieckim Messerschmittom Bf-109 zasiadając za sterami przestarzałych PZL P.11.

    Plany związane z Jastrzębiem były bardzo ambitne, a wyniki prac obiecujące. Według przeprowadzonych latem 1939 roku testów pierwszego prototypu (o gorszych osiągach) w porównaniu z testowanym krótko w Polsce amerykańskim myśliwcem Seversky P-35, polska konstrukcja prezentowała się bardzo dobrze.

    Wrak jednego z prototypów PZL.50 Jastrząb w Warszawie
    Wrak jednego z prototypów PZL.50 Jastrząb w Warszawie

    Można śmiało powiedzieć, że Jastrząb w 1939 roku dysponował porównywalnymi lub nieco gorszymi parametrami jak wszystkie najlepsze ówczesne myśliwce eksploatowane w Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii. Pokazuje to jak duże możliwości miał polski przemysł lotniczy w latach 30..

    Niestety kilka błędnych decyzji i ciągłe problemy z dostępem do nowoczesnych podzespołów sprawiły, że nadzieja polskiego lotnictwa nigdy nie weszła do eksploatacji. Dodatkowo, ze względu na stopień tajemnicy jaką okryto cały projekt, do dnia dzisiejszego przetrwało tylko kilka kiepskiej jakości zdjęć Jastrzębia.

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email Reddit WhatsApp
    Previous ArticlePotrzeba matką wynalazku – skąd się wzięły MRAP-y
    Next Article PZL I-22 Iryda – szansa, nadzieje i kontrowersje
    blank
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Powiązane

    23 marca 20232 Mins Read13 Views

    Claude Grahame-White i jego lot przez Waszyngton

    By Michał Banach0
    20 marca 20237 Mins Read4K Views

    PZL.44 Wicher – stracona nadzieja PLL LOT

    By Michał Banach0
    10 marca 20237 Mins Read1K Views

    Szwedzki myśliwiec Saab J 21

    By Michał Banach0
    5 marca 202311 Mins Read1K Views

    Gloster Meteor – pierwszy aliancki odrzutowiec

    By Michał Banach0
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    8 marca 20232 Mins Read19K Views

    Zapomniana elektryczna lokomotywa EP23

    W latach 70. polska kolej przechodziła olbrzymią transformację. Postępująca elektryfikacja sprawiła, że parowozy stopniowo wychodziły…

    Artykuły
    23 lutego 20239 Mins Read12K Views

    PZL I-22 Iryda – szansa, nadzieje i kontrowersje

    Historia samolotu szkolno-bojowego PZL I-22 Iryda chyba zawsze będzie budzić emocje i burzliwe dyskusje. Samolot…

    Artykuły
    25 lutego 20233 Mins Read6K Views

    Strzała i Reduta – radzieckie mobilne bunkry

    Jednym z problemów na współczesny polu walki jest ochrona punktów dowodzenia, które zawsze są priorytetowymi…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    23 marca 2023

    Claude Grahame-White i jego lot przez Waszyngton

    22 marca 2023

    Bracia Lumiere i kinematograf

    21 marca 2023

    Jak dbać o tulipany?

    20 marca 2023

    PZL.44 Wicher – stracona nadzieja PLL LOT

    19 marca 2023

    Rola samochodów retro z dużymi silnikami we współczesnej kulturze motoryzacyjnej

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    19 października 20212 Mins Read8 Views

    Yacht Express – statek do transportu jachtów

    Na świecie powstaje coraz więcej prywatnych jachtów. Wiele z nich powstaje w Europie na zamówienia…

    Gadgety
    3 grudnia 20223 Mins Read76 Views

    Licznik Geigera – na czym polega fenomen tego urządzenia?

    Licznik Geigera, a w zasadzie Geigera Mullera to urządzenie, które pozwala zmierzyć wielkość promieniowania jonizującego.…

    Artykuły
    6 kwietnia 20193 Mins Read

    Porównuj albo przepłacaj – masz wybór

    Drogie OC spędza sen z powiek niejednemu kierowcy. Wysokie ceny obowiązkowego ubezpieczenia stały się szczególnie…

    Artykuły
    1 lipca 20192 Mins Read8 Views

    Aeroklub Poznański i lotnisko w Kobylnicy – galeria

    Lotnisko w Kobylnicy pod Poznaniem jest obecnie domem Aeroklubu Poznańskiego im. Wandy Modlibowskiej. Niedługo jednak…

    Artykuły
    10 sierpnia 20155 Mins Read3 Views

    Bailey Bridge – cud brytyjskiej inżynierii

    Pokonywanie przeszkód wodnych zawsze było dużym wyzwaniem dla wojska. Przed II wojną światową jedynym sposobem…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.