Opuszczone kopalnie saletry – Humberstone i Santa Laura

Na północy Chile niedaleko miasta Iquique w drugiej połowie XIX wieku zbudowano kilka kopalni saletry. Przez lata kopalnie te wraz z zakładami przetwórczymi były podstawą miejscowego przemysłu. W latach 30. XX wieku sytuacja ekonomiczna doprowadziła jednak do ich stopniowego zamykania i likwidowania. Obecnie pozostały po nich opuszczone miasta, z których najsłynniejszymi są Humberstone i Santa Laura.

W połowie XIX wieku na pustyni Atakama na północy Chile odkryto duże złoża saletry. Mimo całkowitego braku infrastruktury, w ciągu kilku lat wiele firm wydobywczych zaczęło budować w tym rejonie swoje kopalnie i zakłady przetwórcze. Aby maksymalnie ułatwić pracę i zwiększyć wydajność wydobycia surowców, obok kopalni zaczęto budować miasteczka dla pracowników i ich rodzin.

Powstało kilkanaście takich kompleksów, z których najważniejszymi było Humberstone i Santa Laura. W 1862 roku utworzono kopalnię La Palma (później nazwaną Humberstone). Był to największy zakład wydobywający saletrę w całym regionie. W 1872 roku firma Guillermo Wendell Nitrate Extraction Company zbudowała swój zakład i miasteczko nazwane Santa Laura, kilkanaście kilometrów na zachód od Humberstone. W kolejnych latach w okolicy powstało jeszcze wiele podobnych kompleksów.

Oprócz kopalni w Humberstone zbudowano pełną infrastrukturę potrzebną dla mieszkańców – rynek, kościół, kino, basen, sklepy i liczne, często blaszane domy. O ile większość kopalni radziła sobie całkiem nieźle, tak Santa Laura miała spore problemy z wydajnością. W 1913 roku wydobycie saletry zmniejszono o połowę w związku z problemami z pozyskiwaniem surowców.

W latach 20. XX wieku w Niemczech na szeroką skalę zaczęto stosować metodę syntezy amoniaku z azotu i wodoru, dzięki czemu spadło zapotrzebowanie na saletrę, stosowaną do produkcji nawozów. Spadek popytu na ten surowiec odbił się bardzo negatywnie na dochodach zakładów w Chile. Kolejne kilkanaście lat było dla Humberstone i Santa Laura okresem walki o przetrwanie.

Popyt na saletrę systematycznie spadał, przez co już w latach 40. niektóre z okolicznych kopalni zaczęto zamykać. W 1960 roku z powodu braku rentowności zamknięto zakłady w Humberstone i Santa Laura. Do 1970 roku wszyscy mieszkańcy opuścili miasteczko (w międzyczasie zamknięto wszystkie pozostałe kopalnie).

Mając w pamięci olbrzymie znaczenie ekonomiczne tego regionu dla gospodarki Chile, władze uznały opuszczone miasta za pamiątki narodowe i zaczęły przekształcać je w atrakcje dla turystów. Zbudowano skanseny dla turystów a teren częściowo uprzątnięto i zabezpieczono, starając się pozostawić budynki w jak najbardziej nie zmienionej formie. W 2005 roku oba opuszczone miasteczka zostały wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kultury UNESCO.