Oblatany w 1977 roku radziecki śmigłowiec Mil Mi-26 to największy na świecie produkowany seryjnie jednowirnikowy śmigłowiec, jedyna maszyna tego typu wyposażona w ośmiołopatowy wirnik Maszyny te cały czas są produkowane.
Geneza
Na początku lat 70. podstawowymi ciężkimi śmigłowcami wykorzystywanymi w ZSRR były maszyny typu Mi-6 i ich wersje specjalistyczne. Chociaż w swoim czasie dysponowały one olbrzymimi możliwościami transportowymi, rosnące zapotrzebowanie na nowe śmigłowce, zwłaszcza sił zbrojnych oraz wzrastająca waga sprzętu wojskowego sprawiały, że Mi-6 przestały spełniać oczekiwania wojskowych.
Dodatkowo prace nad dwuwirnikowym, olbrzymim Mi-12 zaliczały kolejne opóźnienia, a sam śmigłowiec nie do końca spełniał oczekiwania wojskowych. W zaistniałej sytuacji radzieckie władze zleciły na początku lat 70. zakładom Mila opracowanie następcy Mi-6. Według założeń, maszyna miała być zdolna do transportowania 20 ton ładunku na dystansie około 400 km. Dodatkowo śmigłowiec miał być zdolny do operowania z dużym ładunkiem na pułapie 1500 m.
Prace nad śmigłowcem ruszyły bardzo szybko. Odpowiedzialny za niego zespół początkowo chciał wykorzystać maksymalnie dużo komponentów z Mi-6, ale ostatecznie większość z nich zaprojektowano od podstaw.
Mil Mi-26
Pierwszy prototyp nowego śmigłowca oznaczonego jako Mi-26 zbudowano w październiku 1977 roku. Po serii prób naziemnych, 14 grudnia 1977 roku maszyna wzbiła się w powietrze. Pierwsze loty były udane i nie wykazały większych problemów, w związku z czym śmigłowiec trafił na próby państwowe, które prowadzono od maja 1979 roku do sierpnia 1980 roku. W tym czasie dostarczono również drugi prototyp, a obie maszyny wykonały łącznie 150 lotów, spędzając w powietrzu 104 godziny.
Po zakończeniu prób śmigłowiec został skierowany do produkcji seryjnej. Chociaż od początku istniały dwie podstawowe wersje – cywilna i wojskowa, w początkowej fazie produkcji priorytet miała wersja wojskowa. Dopiero z czasem zaczęto wprowadzać do eksploatacji maszyny cywilne, których odbiorcą był początkowo Aeroflot.
Mi-26 ma 40 m długości, a rozpiętość łopat wirnika wynosi 32 m. Masa pustego śmigłowca to 28 ton, a maksymalna masa startowa to 56 ton. Napęd stanowią dwa silniki Łotariew D-136 o mocy 11400 KM każdy. W sytuacji awaryjnej śmigłowiec może kontynuować lot na jednym silniku. Prędkość maksymalna wynosi 295 km/h a przelotową 255 km/h. Standardowy zasięg z ładunkiem wynosi około 800 km (475 km z maksymalnym ładunkiem), a z dodatkowymi zbiornikami paliwa wzrasta do 1920 km.
Maszyna może zabrać na pokład ładunek o masie 20 ton, a w ładowni mieszczą się pojazdy o masie do 5 ton – które mogą wjechać przez tylne drzwi. W razie potrzeby ładunek może być przenoszony pod kadłubem. Wersja wojskowa może zabrać na pokład około 90 żołnierzy lub spadochroniarzy z pełnym wyposażeniem, a wersja sanitarna 60 rannych na noszach. Wersja cywilna początkowo mogła zabierać na pokład nawet 120 pasażerów, ale z przyczyn bezpieczeństwa, liczbę pasażerów ograniczono do 63 osób.
W toku eksploatacji opracowano kilkanaście różnych wersji śmigłowca, przystosowanych do różnych celów. Najważniejszymi z nich są Mi-26S (oznaczenie śmigłowców wykorzystywanych w Czarnobylu), Mi-26TP (wersja przystosowana do gaszenia pożarów), Mi-26TM i Mi-26PK (latający dźwig) oraz Mi-26T2, będąca najnowszą wersją produkcyjną, wprowadzoną w maju 2015 roku.
Mi-26 brały udział m.in. w usuwaniu skutków katastrofy w Czarnobylu, podczas walk w Afganistanie i Czeczenii (19 sierpnia 2002 roku wojskowy Mi-26 został zestrzelony w Czeczenii, zginęło 127 osób będących na pokładzie). Ze względu na swoje olbrzymie możliwości transportowe, śmigłowce te są regularnie wykorzystywane do transportowania nietypowych ładunków, w tym innych śmigłowców, które np. uległy awarii.
Zbudowano ponad 315 śmigłowców Mi-26 w różnych wersjach (produkcja jest cały czas kontynuowana). Wśród użytkowników wojskowych znalazły się Algieria, Białoruś, Kambodża, Chiny, Kongo, Indie, Jordania, Kazachstan, Laos, Meksyk, Peru, ZSRR/Rosja, Ukraina i Wenezuela. Kilka maszyn trafiło również do cywilnych użytkowników poza Rosją, w tym do Belgii i Chin, a kilka maszyn używanych jest przez ONZ w misjach pokojowych.
Rekordzista
Już podczas prób śmigłowce typu Mi-26 ustanawiały rekordy przewożonego ładunku, z których wiele nie zostało pobitych. Śmigłowce te są największymi jednowirnikowymi śmigłowcami na świecie, produkowanymi seryjnie. Są to również jedyne śmigłowce wyposażone w ośmiołopatowe wirniki. Ze względu na swoje duże możliwości transportowe Rosjanie cały czas dopracowują konstrukcję tych maszyn i pozostawiają je w produkcji.
