LZ 10 Schwaben – pierwszy komercyjnie udany statek powietrzny

Kilka sterowców szczególnie zapisało się w historii, ale LZ 10 Schwaben rzadko pojawia się na liście znanych statków powietrznych. Zbudowany w 1911 roku sterowiec był pierwszym statkiem powietrznym, który osiągnął komercyjny sukces. Niestety jego kariera trwała tylko rok.

16 listopada 1909 roku w Frankfurcie oficjalnie założono linie lotnicze DELAG (niem. Deutsche Luftschiffahrts-Aktiengesellschaft). Pierwszą wykorzystywaną przez nie maszyną był sterowiec szkieletowy LZ 7. Po jego utracie linie pozyskały jeszcze kilka sterowców, ale najważniejszym z nich był LZ 10 Schwaben. Zaprojektował go Ludwig Dürr, a zbudowano go w zakładach Luftschiffbau Zeppelin.

Sterowiec miał 140 m długości i średnicę 14 m. Zbiorniki wodoru miały pojemność 17 800 m³. Napęd stanowiły 3 sześciocylindrowe silniki Maybach C-X o mocy 145 KM, które zapewniały prędkość maksymalną 77 km/h oraz zasięg 1400 km. Załoga liczyła 13 osób, a kabina pasażerska mieściła 20 osób.

W swój pierwszy lot LZ 10 Schwaben wzbił się 26 czerwca 1911 roku. Po wykonaniu 5 lotów próbnych maszyna została przekazana linii DELAG 15 lipca 1911 roku. Następnego dnia LZ 10 rozpoczął regularną służbę. Wykorzystywano go w regularnych lotach na trasach nad Niemcami aż do zimy 1911/1912. Po przerwie w lotach, w marcu skierowano go do Baaden-Badeen i po krótkim przeglądzie wznowiono loty pasażerskie.

28 czerwca 1912 roku LZ 10 wrócił z lotu pasażerskiego do Düsseldorfu. Pasażerów wyładowano, ale zła pogoda uniemożliwiła wprowadzenie sterowca do hali. Sterowiec zacumowano, ale silny wiatr sprawił, że konstrukcja maszyny zaczęła się odginać, a zbiorniki wodoru ocierały się o siebie. Spowodowało to naelektryzowanie ich powierzchni i w konsekwencji doprowadziło do powstania iskry, która wznieciła ogień.

W ciągi kilku chwil LZ 10 Schwaben spłonął doszczętnie. Rannych zostało 30-40 osób (szacuje się, że najbardziej potwierdzona liczbą jest 34 rannych). Tak zakończyła się historia sterowca, który uznawany jest za pierwszy w historii statek powietrzny (lub aparat latający w zależności od terminologii), który osiągnął sukces komercyjny. W toku swojej kariery maszyna spędziła w powietrzu 480 godzin i przewiozła 4354 pasażerów, pokonując dystans 27 321 km w trakcie 218 lotów komercyjnych.

Był to znaczący sukces, chociaż linie DELAG do lipca 1914 roku, czyli do wybuchu I wojny światowej gdy część sterowców została przekazana wojsku, a loty pasażerskie pozostałych maszyn ograniczono, maszyny należące do linii wykonały 1588 lotów komercyjnych, przewiozły 34 028 pasażerów i pokonały dystans 172 535 km, spędzając w powietrzu łącznie 3176 godzin. Linie DELAG po I wojnie światowej wznowiły operacje, a w 1935 roku zostały przejęte przez państwowe, propagandowe linie DZR.